CENGİZ AYTMATOV’UN ESERLERİNDEN SEÇİLEREK OLUŞTURULMUŞ METİNLERİN ORTAOKUL TÜRKÇE DERS KİTAPLARINDA YER ALABİLİRLİKLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 3, 1742 - 1772, 03.10.2019

Nurullah Şahin

Öz

Bu
çalışmanın amacı ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alması için Aytmatov’un
eserlerinden seçilmiş millî, manevi, ahlaki değerlere uygun ve bu değerleri
kapsayıcı nitelikte olan metin önerilerinde bulunmaktır.

Nitel
araştırma yaklaşımının benimsendiği çalışmada, belge tarama ve doküman
incelemesi yöntemleriyle tespit edilen metinlerin uzmanlar tarafından
değerlendirilmesi sağlanmıştır. Uzmanlardan gelen puanlamalar Lawshe Tekniği
ile kapsam geçerlilik oranlarının bulunması için değerlendirmeye alınmıştır. Bu
değerlendirme için Türkçe eğitimi, eğitimde program geliştirme ve eğitimde
ölçme ve değerlendirme alanlarında uzman 20 farklı akademisyenin görüş ve
düşüncelerinden yararlanılmıştır. Bu bağlamda araştırmanın sonucunda
Aytmatov’un eserlerinden oluşturulmuş toplam 20 metin, ortaokul Türkçe ders
kitaplarında yer alması için önerilmiştir.

Araştırmanın
sonunda Cengiz Aytmatov’un eserlerinin Türk millî eğitiminin belirlemiş olduğu
değerler bakımından çok zengin bir içeriğe sahip olduğu ve bu eserlerin Türkçe
ders kitaplarına kaynak metin oluşturma bağlamında birer başucu eseri olduğu
sonuçlarına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Cengiz Aytmatov, ortaokul Türkçe ders kitabı, kaynak metin

Kaynakça

• Akın, C. (2015). Cengiz Aytmatov’un eserlerinde vicdan. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 4(4), 1561-1567.
• Alyılmaz, C. (2010). Türkçe öğretiminin sorunları. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 5(3), 728-749.
• Arslan, N. ve Durukan, E. (2014). Yabancılara Türkçe öğretimi ders kitaplarında söz varlığı unsurlarının incelenmesi. International Journal of Language Academy, 2(4), 247-265.
• Arslantürk, Z. ve Arslantürk, A. (2013). Uygulamalı sosyal araştırma: kavramlar, teknikler, metotlar, bilgisayar uygulamaları, spss. (3. Baskı). İstanbul: Çamlıca Yayınları.
• Ayre, C. ve Scally, A. J. (2014). Critical values for lawshe’s content validity ratio: Revisiting the original methods of calculation. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 47(1), 79-86.
• Aytmatov, C. (2001). Cemile - Sultanmurat (çev. Refik ÖZDEK). İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Aytmatov, C. (2002). Öğretmen Duyşen. (çev. Ülkü TAMER). İstanbul: Da Yayıncılık.
• Aytmatov, C. (2004). Aşım. (çev. İbrahim ŞAHİN). Cengiz Aytmatov Doğumunun 75. Yılı İçin Armağan. Bişkek: Kırgızistan – Türkiye Manas Üniversitesi Yayınları.
• Aytmatov, C. (2004). Devam ediyoruz. (çev. Doğan GÜRPINAR). Cengiz Aytmatov Doğumunun 75. Yılı İçin Armağan. Bişkek: Kırgızistan – Türkiye Manas Üniversitesi Yayınları.
• Aytmatov, C. (2004). Gazeteci Dzyuyo. (çev. Ayhan ÇELİKBAY). Cengiz Aytmatov Doğumunun 75. Yılı İçin Armağan. Bişkek: Kırgızistan – Türkiye Manas Üniversitesi Yayınları.
• Aytmatov, C. (2005). İlk turnalar – Fuji Yama. Ankara: Elips Kitap.
• Aytmatov, C. (2005). İlk turnalar. Ankara: Elips Kitap.
• Aytmatov, C. (2012). Ebedî gelin dağlar yıkıldığı zaman. (çev. Ahmet PİRVERDİOĞLU). Ankara: Elips Kitap.
• Aytmatov, C. (2013). Kassandra damgası. (çev. Ahmet PİRVERDİOĞLU). Ankara: Elips Kitap.
• Aytmatov, C. (2014). İlk öğretmen. (ed. Yasin TOPALOĞLU). Ankara: Elips Kitap.
• Aytmatov, C. (2014). Selvi boylum al yazmalım (ed. Yasin TOPALOĞLU). Ankara: Elips Kitap.
• Aytmatov, C. (2015). Beyaz gemi. (çev. Refik ÖZDEK). İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Aytmatov, C. (2015). Cemile – Sultanmurat. (çev. Refik ÖZDEK). İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Aytmatov, C. (2015). Cengiz Han’a küsen bulut. (çev. Refik ÖZDEK). İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Aytmatov, C. (2015). Dişi kurdun rüyaları. (Çev. Refik ÖZDEK). İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Aytmatov, C. (2015). Elveda Gülsarı. (çev. Refik ÖZDEK). İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Aytmatov, C. (2015). Gün olur asra bedel. (çev. Refik ÖZDEK). İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Aytmatov, C. (2015). Kızıl elma – oğulla buluşma – beyaz yağmur – asker çocuğu – deve gözü. (çev. Refik ÖZDEK). İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Aytmatov, C. (2015). Toprak ana. (çev. Refik ÖZDEK). İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Aytmatov, C. (2015). Yıldırım sesli manasçı – yüzyüze – deniz kıyısında koşan ala köpek. (çev. Refik ÖZDEK). İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Aytmatov, C. ve Şahanov, M. (2000). Sokrat’ı anma gecesi. (akt. Ali Abbas ÇINAR). Ankara: Bilig Yayınları.
• Bilgin, E. (2014). Türkçe eğitimi ders kitaplarında Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nin kullanılabilirliği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Christensen, L. B., Johnson, R. B. ve Turner, L. A. (2015). Research methods design and analysis (çev. ed. Ahmet AYPAY). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Çay, E. (2013). Yirmisekiz Çelebi Mehmed Efendi Sefaretnamesi’nden Türkçe ders kitaplarına metin aktarımı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Denzin, N. K. ve Lincoln, Y. S. (ed.). (1994). Handbook of qualitative research. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Dıykanbayeva, M. (2015). Hatıralar ışığında Cengiz Aytmatov ve eserleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 4(1), 169-188.
• Düzcan, F. (2010). Mevlana’nın Mesnevi’sinde yer alan anlatıma dayalı metinlerin Türkçe ders kitaplarında kaynak metin olarak kullanılabilirliği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Günay, D. (2003). Metin bilgisi. İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Güneş, F. (2013) Türkçe öğretiminde metin seçimi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(1), 1-12.
• Güven, A. Z. (2013). Dil bilgisi konularının öğretim sorunları. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 2(6), 1-10.
• Halis, İ. (2002). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Karakuş, N. (2010). Türkçe öğretiminde kaynak metinlerin temalara uygunluğu yönünden değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Karasar, N. (2000). Araştırmalarda rapor hazırlama (10. baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi. (27. Basım). Ankara: Nobel Yayınları.
• Küçükahmet, L. (2003). Konu alanı ders kitabı inceleme kılavuzu. Ankara: Nobel Yayıcılık.
• Lambert, V. A. ve Lambert, C. E. (2012). Qalitative descriptive research: an acceptable design. Pasific Rim International Journal of Nursing Research, 16(4), 255-256.
• Lawshe, C. H. (1975). A quantitative approach to content validity. Personnel Psychology, 28, 563-575.
• MEB (1973). Millî eğitim temel kanunu. Ankara.
• MEB (2017). İlkokul ve ortaokul Türkçe dersi öğretim programı (1 – 8. sınıflar). Ankara: MEB Yayınları.
• MEB (2017a). İlkokul ve ortaokul Türkçe dersi taslak öğretim programı (1 – 8. sınıflar). Ankara: MEB Yayınları.
• Nerimanoğlu, K. V. (2011). Sovyet ve dünya edebiyatı bağlamında Cengiz Aytmatov fenomeni. Turkish Studies, 6(3), 69-73.
• Özden, M. (2009). Türkçe kaynak metinlerin Türkçe öğretiminde kullanılabilirliği. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Payza, T. (2015). Ortaokul 5. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sönmez, V. ve Alacapınar, F. G. (2014). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sulak, S. (2011). Kaynaklardan ders kitaplarına aktarma Kutb’un Husrev ü Şîrîn’inin metin çeviri ve sözlüğü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Walker, R. (2012). Naturalistic research. Research Methods and Methodologies in Education. (ed. James Arthur, Michael Woring, Robert Coe and Larry V. Hedges.). (s. 76-93). California: SAGE.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (8. Basım). Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yılmaz, E. (2010). Uygulamalı metin bilgisi. Ankara: Pegem Akademi.
• Yurdugül H. (2005). Ölçek geliştirme çalışmalarında kapsam geçerliği için kapsam geçerlik indekslerinin kullanılması. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi’nde sunulan bildiri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Denizli, 28-30 Eylül.
• Yurdugül, H. ve Bayrak, F. (2012). Ölçek geliştirme çalışmalarında kapsam geçerlik ölçüleri: Kapsam geçerlik indeksi ve Kappa istatistiğinin karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı 2, 264-271.