REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN SOSYAL DEĞER ALGILARI VE ELEŞTİREL DÜŞÜNME STANDARTLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 4, 2300 - 2321, 15.12.2019

Beste Dinçer , Ayşe Yavuz Seda Eren

Öz

Bu
araştırmanın temel amacı, rehber öğretmenlerin sosyal değer algıları ve
eleştirel düşünme standartlarını çeşitli değişkenler açısından incelemek ve bu
değişkenler arasında ilişki olup olmadığını ortaya çıkarmaktır. İlişkisel
tarama modeline göre desenlenmiş olan bu araştırmada, veriler Çok Boyutlu
Sosyal Değerler Ölçeği ve Öğretmen Adaylarına Yönelik Eleştirel Düşünme
Standartları Ölçeği ile toplanmıştır. Araştırmanın örneklemini 2017-2018
eğitim-öğretim yılında güz döneminde Ege bölgesinde bulunan bir Eğitim
Fakültesinin, psikolojik danışmanlık ve rehberlik bölümünde 1, 2, 3 ve 4.
sınıflarında öğrenim görmekte olan toplam 305 rehber öğretmen adayı
oluşturmaktadır. Araştırma sonuçlarına göre, rehber öğretmen adaylarının;
eleştirel düşünme standartları ile sosyal değer algıları arasında negatif yönde
ve düşük düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu (r=
-,332 ve p<0.001) görülmüştür. Sınıf düzeyi ve cinsiyetin değer
algılarını belirlemede; baba eğitim düzeyinin eleştirel düşünme standartlarını
belirlemede anlamlı değişkenler olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Eleştirel Düşünme Standartları, sosyal değer algıları, rehber öğretmen adayları

Kaynakça

• Akar, C. ve Kara, M. (2016). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerinin bazı değişkenlere göre değerlendirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 5(3), 1339-1355.
• Alpaydın, Y. ve Akkaya, R. (2019). Sosyal değerlerin üniversite iklimi algısına etkisi: öğretmen adayları üzerine bir araştırma. İnsan ve Toplum Dergisi, 9(2), 30-56.
• Altunay, B. ve Yalçınkaya, M. (2011). Öğretmen adaylarının toplumda değerlere ilişkin görüşlerinin değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 7 (1), 5-28.
• Alkın-Şahin, S., Tunca, N., ve Ulubey, Ö. (2014). Öğretmen adaylarının eğitim inançları ile eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişki. İlköğretim Online, 13(4), 1473-1492.
• Aslan, S. ve Aybek, B. (2017). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri ile benimsedikleri eğitim felsefelerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 16(2), 373-385.
• Aybek, B., Aslan, S., Dinçer, S. ve Arısoy, B.C. (2015). Öğretmen adaylarına yönelik eleştirel düşünme standartları ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 21(1), 25-50.
• Bacanlı, H., Akgül, İ. ve Akgül, A. (2016). Değer böceği etkinliğinin farkındalık çalışmalarında kullanılması: doğala dönüş projesi, 25. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi’nde sunulan bildiri. Antalya.
• Bacanlı, H., Akgül, İ. ve Akgül, A. (2017). Değer bilinçlendirme yaklaşımına dayalı değer eğitimi uygulamamsı: Saygı değeri örneği. 26.Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi’nde sunulan bildiri. Antalya.
• Beydoğan, H. (2003). Öğretim sürecinde düşünme becerilerinin geliştirilmesi. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 157-165.
• Bolat, Y. (2013). Bir değer ölçme aracı: çok boyutlu sosyal değerler ölçeği. Turkish Journal of Education, 2(4), 13-27.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş.ve Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Cüceloğlu, D. ve Erdoğan, İ. (2013). Öğretmen olmak: bir can’a dokunmak. İstanbul: Final Kültür Sanat Yayınları.
• Çengelci, T., Hancı, B. ve Karaduman, H. (2013). Okul ortamında değerler eğitimi konusunda öğretmen ve öğrenci görüşleri. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(25), 33-56.
• Demirel, Ö. (2007). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme, (10.baskı) Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Dilmaç, B., Bozgeyikli, H. ve Çıkılı, Y. (2008). Öğretmen adaylarının değer algılarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(16), 69-91.
• Eldeleklioğlu, J.ve Özkılıç, R. (2008). Eleştirel düşünme eğitiminin pdr öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerine etkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 29(3), 25-36.
• Erikli, S. (2016). Development and ımplementatıon of a values education program for pre‐school children. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
• Finkelman, A. W. (2001). Problem solving, decision making, and critical thinking: How do they mix and why bother?. Home Care Provider, 12, 194–198.
• Gözel, Ü. ve Dinçer, Ü. (2018). Hayat bilgisi öğretim programının değerler eğitimi açısından öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• TTKB (2017). Müfredatta yenileme ve değişiklik çalışmalarımız Üzerine. Ankara. Erişim linki: https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/201707/18160003_basin_aciklamasi-program.pdf. (Erişim: 25.03.2018).
• Dinçer, B. ve Gözel, Ü. (2018). İlkokul programlarında (1-4) yer alan ve kazandırılması hedeflenen değerlere ilişkin sınıf öğretmenleri ve öğrenci velilerinin görüşleri, VIII Uluslararası Eğitimde Araştırmalar Kongresi, 9-11 Mayıs Celal Bayar Üniversitesi, Manisa sözlü bildiri.
• Huitt, W. (1992). Problem solving and decision making: Consideration of individual differences using the Myers-Briggs Type Indicator. Journal of Psychological Type, 24, 33-44.
• Kanti, K. S. (2013). A study of the value preferences of prospective secondary school teachers. International Journal of Education and Psychological Research (IJEPR) 2 (3), 42-47.
• Kıral, B. ve Dinçer, B. (2018). Sınıf öğretmenliği 4. sınıf öğrencilerinin değerler eğitimine bakış açısı. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, Cilt 9 (1), 84 – 94.
• Kuzgun, Y. (2001). Demokrasi eğitimi. Yayınlanmamış Ders Notları: Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Ankara.
• Nalçacı, A. (2012). The relationship between the individual values and critical Chinking skills of prospective teachers, International Journal of Progressive Education, 8 (1), 22-34.
• Oğuz, E. (2012). Öğretmen adaylarının değerler ve değerler eğitimine ilişkin görüşleri. Educational Science: Theory& Practice, 12 (2), 1309-1325.
• Öncül, R. (2000). Eğitim ve Eğitim Bilimleri Sözlüğü. İstanbul: MEB Yayınları.
• Polat, M. ve Kontaş, H. (2018). Sınıf öğretmenlerinin eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17 (65), 142-159.
• Sarı, E. (2005). Öğretmen adaylarının değer tercihleri: Giresun eğitim fakültesi örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 3 (10), 73–88.
• Saracaloğlu, A. S. ve Dinçer, B. (2017). Formasyon grubu öğrencilerinin sosyal değerlere ilişkin bakış açısının incelenmesi. Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi, Muğla.
• Saracaloğlu, A. S., Gencel, İ.E ve Altın, M. (2016). Öğretmen adaylarının sahip olduğu sosyal değerleriyle kritik düşünme düzeylerinin incelenmesi, Dünden Bugüne Türkiye’de Beceri, Ahlak ve Değerler Eğitimi Uluslararası Sempozyumu, Bartın.
• Susar Kırmızı, F., Fenli, A. ve Kasap, D. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri ile okuma alışkanlıklarına yönelik tutumları arasındaki ilişki. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 3(1), 354-367.
• Turan, S. ve Aktan, D. (2008). Okul hayatında var olan ve olması düşünülen sosyal değerler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 227-259.
• Turan, R. ve Ulusoy, K. (2016). Farklı yönleriyle değerler eğitimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Türkkahraman M. (2013). Değerler eğitimi.Antalya Valiliği İl Milli Eğitim Müdürlüğü Değerler Eğitimi Kitapçığı. (https://docplayer.biz.tr/1827464-T-c-antalya-valiligi-il-milli-egitim-mudurlugu-degerler-egitimi.html) (Erişim tarihi: 15.03.2018).
• Yazıcı, K. (2006). Değerler eğitimine genel bir bakış. Türklük Bilimi Araştırmaları, 19, 499-522.
• Yıldırım, Y. ve Çalışkan, H. (2017). 2005 ile 2017 sosyal bilgiler dersi öğretim programlarındaki değerlere ve değerler eğitimine ilişkin öğretmen görüşleri. Journal of Multidisciplinary Studies in Education, 1(1), 7-23.
• Yılmaz, B. (2017). Sınıf öğretmen adaylarının eleştirel düşünme ve yanal düşünme eğilimleri arasındaki ilişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.