ÇİZGİ FİLMLERDE YETİŞKİN-ÇOCUK İLİŞKİLERİ

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 4, 1566 - 1579, 15.12.2021

Yasin Mahmut Yakar Semra Yazar

Öz

Çizgi filmlerdeki yetişkin-çocuk ilişkilerini tespit etmek amacıyla yapılan çalışmada doküman analizi deseni kullanılmıştır. Çalışmada incelenecek çizgi filmlerin tespit edilmesi için öncelikle internet üzerinden reyting listesine ulaşılmıştır. Ardından yetişkin-çocuk ilişkilerini yansıtan yapımlar reyting sırasına göre gözden geçirilmiş bu doğrultuda üç çizgi film incelenmek üzere seçilmiştir. Listedeki çizgi filmler sırasıyla Kral Şakir, Gumball ve Powerpuff Girls’tür. Bu doğrultuda çizgi filmler önce betimsel analize akabinde içerik analizine tabi tutulmuştur. En çok izlenen çizgi filmlerdeki yetişkin-çocuk ilişkilerinin incelendiği çalışmada yabancı yapımlardaki ilişkilerin çıkar, güvensizlik, bencillik özellikleriyle öne çıktığı görülürken; yerli yapımda güven, sevgi, dürüstlük unsurları öne çıkmış; incelenen tüm kurgularda yetişkin ve çocuk karakterler arasında tek tipleştirme yapıldığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Medya okuryazarlığı, yetişkin-çocuk ilişkileri, çizgi film, rol modellik

Kaynakça

• Akçalı, S. İ. (2015). Medya ve çocuk. Ankara: Nobel Yayınları.
• Araboğa, E. (2018). Çizgi filmler ve tüketim kültürü: çizgi filmlerde tüketim davranışlarının ve tüketim nesnelerinin ilkokul ve ortaokul çağındaki çocuklara etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Arıkan, A. (2002). Yedi on iki yaş grubu çocuklara çizgi film yöntemi ile müze eğitiminin verilmesi. Selçuk İletişim Fakültesi Dergisi, 3, 22–29.
• Aslan, C. (2006). Türk çocuk yazınında çocuk-yetişkin çatışmasının yer aldığı kimi yapıtların incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 39(2), 193-216.
• Doğan Güldenoğlu, B. N. (2017). Çocuk edebiyatı kitaplarındaki yetişkin ve çocuk karakterlerin incelenmesi. Journal Of Human Sciences, 14(4), 4768-4780.
• Eşitti, Ş. (2016). Çizgi filmlerde küresel ve yerel kültürün inşası: Caillou ve Pepee örneği. Karadeniz, 32, 125-144.
• Fırat, H. (2019). Çizgi filmlerde çocuk gerçekliği: Niloya örneği. TEKE- Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 8(2), 1007-1033.
• Giroux, H. A. (1983).Theory and resistance in education. London: Heinemann.
• Güngör, A. C., ve Çolak, A. (2019). “Popüler kültür bağlamında çizgi filmlerin kültür aktarımındaki yeri ve önemi: “İstanbul Muhafızları” incelemesi”, İdil Dergisi, 59, 923-931.
• Güven, G. ve Akıncı, A. (2014). Okul öncesi döneme yönelik çizgi filmlerde yer alan değerlere ait sözel ifadelerin sunumu: TRT Çocuk kanalı örneği. UluslararasıAvrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (16), 429-445.
• Habib, K. ve Soliman, T. (2015). Cartoons’ effect in changing children mental response and behavior. Open Journal of Social Sciences, 3, 248-264.
• Kalaycı, N. (2015). Toplumsal cinsiyet eşitliği açısından bir çizgi film çözümlemesi: PEPEE. Eğitim ve Bilim, 40(177), 243-270.
• Karaboğa, M. T. (2017). Eğitim fakültelerinde yapılan internet konulu lisansüstü tez çalışmalarına ilişkin bir inceleme. Journal of Human Sciences, 14(4), 4492-4506.
• Kaşka, O. ve Özdemir Erem, N. H. (2018). Çizgi filmlerde aile kurumu üzerinden verilen iletilerin değerlendirilmesi. ÇEDED- Çocuk Edebiyat ve Dil Eğitimi Dergisi, 1 (1), 59-80.
• Oruç, C., Tecim, E. ve Özyürek, H. (2011). Okul öncesi dönem çocuğunun kişilik gelişiminde rol modellik ve çizgi filmler. Ekev Akademi Dergisi, 15(48), 281-297.
• Özdemir Erem, N. H. ve Yılmaz, O. (2017). Yabancı çizgi filmlerde “kardeşlik” ilişkileri üzerine bir değerlendirme. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(4), 837-853.
• Özgökbel Bilis, P. (2011). Çizgi filmlerde temsil edilen toplumsal değerler sistemi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özgökbel Bilis, P. (2014). Rol modelleri ve toplumsal değerler açısından “uçaklar” adlı animasyon filmi üzerine bir inceleme. Selçuk İletişim, 8(3), 201-227.
• Özyürek, A., Kaya, B., Yeşil, Z. ve Karadaş, İ. (2018). Keloğlan masalları çizgi filminin değerler açısından incelenmesi. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Özel Sayı, 4, 1-11.
• Pazarbaşı, B. (2018). Televizyonda yayınlanan ve ana teması şiddet olan çizgi filmlerin içerik analizi. Intermedia International Peer-Reviewed E-Journal Of Communication Sciences, 5 (8), 28-41.
• Razel, M. (2001). The complex model of television viewing and educational achievement. The Journal Educational Research, 94(6),371-379.
• Sanders, B. (1999). Öküzün A’sı: Elektronik çağda yazılı kültürün çöküşü ve şiddetin yükselişi. (Çev. Ş. Tahir), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Seawell, M. (1998). National television violence study. CA: Sage Publishing.
• Silverblatt, A. (2001). Media literacy: Keys to interpreting media messages (2nd ed.). Westport, CT: Praeger.
• Stern, C. (1998). Researchers shocked to find: Tv violence. Variety,370, (10),24.
• Susar Kırmızı, F., Özcan, E. ve Şencan, D. (2016). Türkçenin az konuşulduğu bölgelerde ilk okuma yazma sürecinde karşılaşılan sorunlara ilişkin öğretmen görüşleri. TEKE- Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 5(1), 412-445.
• Ülken, B. F. (2011). Televizyon izlemede anne-baba aracılığı ile çocukların saldırgan davranışları arasındaki ilişki. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 195-216.
• Ünlü, A. S. (2017). Toplumsal cinsiyet rolleri bakımından TRT Çocuk kanalında yayımlanan çizgi filmler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzincan: Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Üzer, M ve Çetin, Ş. (2018). “Küçük Hezarfen” çizgi filminde yer alan millî kültür unsurlarının incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(3), 2049-2079.
• Wilson, B.J. vd. (1996). Content analysis of entertainment television: The 1994-1995 results. Paper presented at the Duke University Conference on Media Violence and Public Policy in the Media, Durham.
• Wright, J.E. vd. (1996). The relation of early television viewing to school rediness and vocabulary of children from low- ıncome families: the early window project. Child Development, 72(5), 1347-67.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (10. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, O. ve Özdemir Erem, N. H. (2018). Çizgi filmler ne anlatır? Hece Dergisi Çocuk Edebiyatı Özel Sayısı, 104-105, 542-552.
• Zivtçi, F. (2006). Çocuk kitaplarında kahramanın yeri ve önemi. 2. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu içinde (s. 245-247). Ankara: Ankara Üniversitesi.