TÜRKÇE ÖĞRETMENLERİNİN BİR POPÜLER KÜLTÜR ÜRÜNÜ OLAN MANGAYA DAİR GÖRÜŞLERİ

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 2, 688 - 709, 15.06.2024

Merve Virdil , Neslihan Karakuş

https://doi.org/10.7884/teke.1409059

Öz

Çizgi romanlardan üslup ve içeriğindeki çizimlerle ayrılan, Japon kültüründen ögeler barındıran Japon çizgi romanına manga denir. Bu çalışma Türkçe öğretmenlerinin manganın içeriğine ve öğrenciye uygunluğuna dair fikir ve önerilerini almayı ve araştırmaya katılan Türkçe öğretmenlerinden öğrencilerinin mangaya olan ilgilerini öğrenmeyi hedeflemektedir. Bu amaçla Google Forms üzerinden oluşturulan otuz soru Türkiye’nin farklı bölgelerindeki resmî ve özel ortaokullarda görev yapan yirmi iki Türkçe öğretmenine ulaştırılmıştır. Verilen cevaplar Google Surveys üzerinden toplanmış ve veriler içerik analizi yöntemiyle yorumlanmıştır. Araştırma verileri katılımcı öğretmenlerin görüşleri doğrultusunda beş farklı temaya ayrılarak incelenmiştir. Araştırma sonucunda öğrencilerin daha çok fantastik ve macera içerikli kitapları tercih ettiğini beyan eden Türkçe öğretmenlerinin Japon mangasını ismen bilse de büyük çoğunluğunun manga okumadığı tespit edilmiştir. Aynı zamanda öğretmenler mangaların içeriklerini Türk kültürüne ve çocuğa uygun görmese de yapılacak değişikliklerle manga türünü öğrencilerin okuması taraftarıdırlar.

Anahtar Kelimeler

Japon mangası, kültür, popüler kültür, kültür endüstrisi, Türkçe öğretmenlerinin görüşleri, çocuk

TURKISH TEACHERS’ VIEWS ON MANGA AS A POPULAR CULTURE PRODUCT

Öz

Manga is a Japanese comic book that differs from comics in style and content and contains elements from Japanese culture. This study aims to get Turkish teachers’ opinions and suggestions about the content of manga and its suitability for students and to learn their students’ interest in manga from the Turkish teachers participating in the study. For this purpose, thirty questions created through Google Forms were sent to twenty-two Turkish teachers teaching Turkish in public and private secondary schools in different regions of Turkey. The answers were collected via Google Surveys and the data were interpreted by content analysis method. The research data were analyzed by dividing them into five different themes in line with the opinions of the participating teachers. As a result of the research, it was determined that the majority of Turkish teachers, who stated that students mostly prefer books with fantasy and adventure content, do not read manga, although they know Japanese manga by name. At the same time, although the teachers do
not see the content of manga as suitable for Turkish culture and children, they are in favor of students reading manga genre with the changes to be made.

Anahtar Kelimeler

Japanese manga, popular culture, culture industry, Turkish teacher’s opinions, children

Kaynakça

• 1. Yazılı Kaynaklar
• Adorno, T. W. (2021). Kültür endüstrisi kültür yönetimi, çev. N. Ülner, M. Tüzel, E. Gen. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Algül, F. N. (2021). Popüler kültürün dayattığı kitapların çocukların değerler önceliği üzerindeki etkisi. Millî Eğitim, 50(229), 205-231.
• Alicenap, Ç. T. (2014). Yerelden evrensele Japon anime ve manga sanatı. Sanat ve Tasarım Dergisi, 7(7), 31-60.
• Aslan, G. & Kargın, T. (2021). Öğretmenlerin kitap önerisinde bulundukları ölçütlerin çocuk edebiyatının temel ilkelerine göre incelenmesi. Türk Kütüphaneciliği, 35(4), 567-588.
• Atay, T. (2007). Popüler kültürden kitle kültürüne çocukluğun dönüşümleri. İçinde N. Ahioğlu & N. Güney (Eds.), Ankara Üniversitesi Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi 5. Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi. Ankara: Dipnot Yayınları.
• Bal, M. (2016). Popüler kültür metinlerinin ana dili eğitiminde kullanımı. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale: Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Baş, B. (2015). Türkçe öğretmenliği açısından çocuk edebiyatı. Ankara: Pegem Akademi.
• Bouissou, J. M. (2010). Manga: A historical overview. In M. Binark (Ed.), Manga: An anthology of global and cultural perspectives (p. 17-33).
• Brenner, R. E. (2007). Understanding manga and anime. Bloomsbury Publishing USA.
• Bulut, Y. (2015). Sosyal ve siyasal arasına sıkışmış bir düşünür: Ziya Gökalp ve hars-medeniyet kuramı. Journal of Sociological Studies / Sosyoloji Konferanslari, (52), 79-110.
• Cebeci, K. (2003). Kültürel emperyalizm ve medya, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çakıl, A. E. (2023). Anime ve manganın kültür tarihi dünden bugüne Türkiye’de anime ve manga. İstanbul: Sakin Kitap.
• Creswell, J. W. (2016). Nitel araştırma yöntemleri: beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni, çev. M. Bütün. Ankara: Siyasal Kitap.
• Creswell, J. W. (2017). Eğitim araştırmaları, çev. H. Ekşi. Ankara: EDAM Eğitim Danışmanlığı ve Araştırmaları Merkezi.
• Eagleton, T. (2011). Kültür yorumları, çev. Ö. Çelik. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Efe, Y. (2019). Türkiye’de bir alt kültür olarak anime ve manga hayranlığı, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Fırat, D. (2017). Asya’nın küresel tapınağı: Japon popüler kültürü Türkiye’deki anime ve manga hayranları üzerine bir alan araştırması, Yayınlanmış Yüksel Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Fırat, D. (2020). Cool japan: Japon popüler kültürü ve mangalar dolayımlı kültürel diplomasi. İçinde M. Binark (Ed.), Asya’da Popüler Kültür ve Medya. Ankara: Umag Yayıncılık.
• Fiske, J. (2021). Popüler kültürü anlamak. çev. S. İrvan. İstanbul: Pharmakon Yayınları.
• Gökalp, Z. (2019). Türkçülüğün esasları. İstanbul: Karbon Yayınları.
• Kaya, İ. F., Tokcan, H. & Çam, E. (2023). Ortaokul öğrencilerinin geleneksel çizgi roman ve manga türü çizgi romana ilişkin görüşleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(11), 102-112.
• Köker, E. (2007). Popüler kültür bağlamında günümüz toplumlarında çocukluğa verilen yeni biçim ve işlev. İçinde N. Ahioğlu & N. Güney (Eds.), Ankara Üniversitesi Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi 5. Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi. Ankara Dipnot Yayınları.
• Maden, A. & Önal, A. (2020). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin öğrencilerin okuma eğilimlerine göre değerlendirilmesi. Türkiye Eğitim Dergisi, 5(1), 30-41.
• Meriç, C. (1986). Kültürden irfana. İstanbul: İnsan Yayınları.
• Merriam, S. B. (2018). Nitel araştırma: desen ve uygulama için bir rehber, çev. S. Turhan. Ankara: Nobel Akademik.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (2016). Nitel veri analizi, çev. S. A. Altun & A. Ersoy. Ankara: Pegem Akademi.
• Oktay, A. (2009). Popüler kültürden TV sömürgesine. İstanbul: İthaki Yayınlar.
• Özçakır, A. Ş. (2023). 7. sınıf öğrencilerinin görsel okuma becerilerinin geliştirilmesinde manga kullanımı: bir eylem araştırması, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak: Bülent Ecevit Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343.
• Öztekin, M. K. (2008). Bir kültürel direniş aracı olarak Japon çizgi romanı “manga”nın incelenmesi. Yayınlanmış Sanatta Yeterlilik Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü.
• Öztürk, D. S. G. & Bıkmaz, F. (2007). Popüler kültür ve okul: Ankara ve Bolu illerinde ilköğretim öğrencileri üzerine yapılan bir araştırma. İçinde N. Ahioğlu & N. Güney (Eds.), Ankara Üniversitesi Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi 5. Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi. Ankara: Dipnot Yayınları.
• Petersen, R. (2011). Comics, manga, and graphic novels: a history of graphic narratives. Bloomsbury Publishing USA.
• Şirin, M. R. (2017). Kuşatılmış çocukluğun öyküsü. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Şirin, M. R. (2018). Çocukluğun kozası ve çocuk kültürü. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Tanju, E. H. (2010). Çocuklarda kitap okuma alışkanlığına genel bir bakış. Aile ve Toplum Dergisi, 11(6), 30-39.
• Tomlinson, J. (2017). Küreselleşme ve kültür. çev. A. Eker. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Tomlinson, J. (2020). Kültürel emperyalizm. çev. E. Zeybekoğlu. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Turhan, M. (2016). Kültür değişmeleri sosyal psikoloji bakımından bir tetkik. Ankara: Altınordu Yayınları.
• Yağcı, Y. (2007). Çocuk ve gençlerin kitaplara ulaşmasındaki köprüler. Türk Kütüphaneciliği, 21(1), 62-71.
• Yılmaz, Y. (2022). Çizgi romanlarla değer aktarımı-naruto örneği. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• 2. Sözlü Kaynaklar
• KK-1: (Güneş, 23.03.2023)
• KK-2: (N. Ö. 23.03.2023)
• KK-3: (D. K. 23.03.2023)
• KK-4: (T.K. 23.03.2023)
• KK-5: (B. Ş. 23.03.2023)
• KK-6: (Sabahattin 23.03.2023)
• KK-7: (K. B. 23.03.2023)
• KK-8: (Filiz 23.03.2023)
• KK-9: (M. A. Ç 23.03.2023)
• KK-10: (B.A. 23.03.2023)
• KK-11: (R. A. 24.03.2023)
• KK-12: (A. D. 24.03. 2023)
• KK-13: (B. S. 24.03.2023)
• KK-14: (A. Y. 24.03.2023)
• KK-15: (M. T. 24.03.2023)
• KK-16: (Vuslatî 29.03.2023)
• KK-17: (Simena, 29.03.2023)
• KK-18: (F. O. 29.03.2023)
• KK-19: (H. A. 29.03.2023)
• KK-20: (E. A. Z. 29.03.2023)
• KK-21: (Hamide 29.03.2023)
• KK-22: (G. D. 13.04.2023)
• 3. Elektronik Kaynaklar
• URL-1: TDK, https://sozluk.gov.tr/ (28.10.2023)
• URL-2: TDK, https://sozluk.gov.tr/ (23.03.2024)