Semantik Açıdan Barcan Tamdeyimleri

Yıl 2021, Sayı: 15, 35 - 48, 15.06.2021

Tuğba Yavuz

Öz

Ruth Barcan Marcus çağdaş mantık çalışmalarının önde gelen isimlerinden biridir. Niceleyiciler ve modal işlemcilerin yerlerini değiştirerek elde ettiği ve kendi adıyla anılan şemalar olan Barcan ve evrik Barcan tamdeyimleri modal mantıkta önemli bir yere sahiptir. Modal mantık ve mümkün dünyalar semantiği açısından bir diğer önemli unsur, hangi mümkün dünya ve koşullarda hangi önermelerin doğru olduğunu gösteren “model” kavramıdır. Barcan tamdeyimleri, artan ve azalan bireyleri içermesi bakımından farklılaşan modal modellerden ikisi olan monoton ve monoton-olmayan modellerde yorumlandığında öngörülemeyen tuhaflıkta sonuçlara ulaşılabilmektedir. Her ne kadar, mümkün dünyalar semantiğinin geliştirilmesiyle birlikte Barcan tamdeyimlerinin yalnızca belirli koşullar altında geçerli olduğu anlaşılsa da; monoton ve monoton-olmayan modellerde yorumlanmasının problemli olduğuna değinilmemiştir. Semantik açıdan görünürde sorun teşkil etmeyen Barcan tamdeyimleri, mümkün bir dünyanın nesnelerinin neleri içerebileceğinin sınırlarının belirgin olmayışının yanı sıra, nesne-dil ve üst-dil kullanımlarının karmaşıklığından da kaynaklanan sebeplerden ötürü metafiziksel açıdan güçlükler barındırır. Bu çalışmada, Barcan tamdeyimleri ve geçerlilik koşullarına ana hatlarıyla değinilerek, monoton ve monoton-olmayan modellerde semantik yorumun öngörülemeyen metafiziksel sonuçları ve bu sonuçların sebeplerine ilişkin düşüncelere yer verilecektir.

Anahtar Kelimeler

Ruth Barcan, Timothy Williamson, Barcan tamdeyimleri, modal mantık, monoton ve monoton olmayan modeller, nesne-dil, üst-dil

Teşekkür

Bu çalışma için bana yol gösteren, desteğini esirgemeyen değerli hocam Prof. Dr. Ahmet Ayhan Çitil'e minnet ve teşekkürlerimi sunarım.

Kaynakça

• Barcan, Ruth C. “A Functional Calculus of First Order Based on Strict Implication”. The Journal of Symbolic Logic 11, sy 1 (1946): 1-16. doi:10.2307/2269159.
• Fitting, M., ve Richard L. Mendelsohn. First-Order Modal Logic. Softcover reprint of the original 1st ed. 1998 Edition. Dordrecht ; Boston: Kluwer Academic Publishers, 1999.
• Fitting, Melvin. “Barcan Both Ways”. Journal of Applied Non-Classical Logics 9, sy 2-3 (1999): 329-44. doi:10.1080/11663081.1999.10510970.
• Kripke, Saul A. Adlandırma & Zorunluluk. Çeviren Berat Açıl. İstanbul: Litera Yayıncılık, 2005.
• Marcus, Ruth Barcan. Modalities: Philosophical Essays. New York: Oxford University Press, 1995.
• Priest, Graham. An Introduction to Non-Classical Logic: From If to Is. 2. bs. Cambridge Introductions to Philosophy. Cambridge: Cambridge University Press, 2008. doi:10.1017/CBO9780511801174.
• Sider, Theodore. Logic for Philosophy. Oxford University Press, 2010.
• Williamson, Timothy. “In Memoriam: Ruth Barcan Marcus 1921-2012”. The Bulletin of Symbolic Logic 19, sy 1 (2013): 123-26.
• ———. Modal Logic as Metaphysics. USA: Oxford University Press, 2013.