Siyasi ve Askeri Bir Lider Olarak Mustafa Kemal Atatürk ve Yönetim Felsefesi

Yıl 2022, Sayı: 18, 162 - 172, 14.12.2022

Zafer Saygılı

https://doi.org/10.55256/temasa.1200515

Öz

Sosyal oluşumların var olduğu her yerde liderlikte vardır. Bu sebepledir ki, toplumlarda ve örgütlerde liderlik insanlık tarihi boyunca önemli bir konu olmuştur. Mustafa Kemal Atatürk ise yirminci yüzyılın en önemli siyasi ve askeri liderlerinden birisi olarak kabul edilmiştir. Millî mücadele dönemlerinde milli birliği sağlayan bir lider, savaş alanlarında bir komutan ve modern Türk devletini kuran siyasi bir şahsiyettir. Atatürk’ün hem siyasi hem askeri lider olması onun çok boyutlu zekasının açık bir göstergesidir. Atatürk’ün, siyasi liderliğinin kaynağını Türk milletinden ve askeri liderliğinin kaynağını ise milli mücadele ruhundan almaktadır. Türk milletine savaş ve barış zamanlarında askeri ve siyasi kişiliği ile damga vurmuş bir liderdir. Komutan olarak askerlerine savaş alanlarında motivasyon ve siyasi kişi olarak milletine tam bağımsızlık yolunda esin kaynağı olmuştur. Onu öteki liderlerden ayıran en önemli özelliği hem eylem ve hem de fikir adamı olmasıdır. O, halkının tarihini değiştirecek yetenekleri sayesinde, memleketini siyasi ve askeri zaferlerle uçurumun kenarından almıştır. Sonuç olarak, Atatürk çağının ötesine uzanan etkileriyle karizmatik, vizyoner ve insanlık idealine bağlı büyük bir lider olduğu konusunda tarihçiler, düşünürler ve diğer devlet adamları arasında yoğun bir uzlaşım vardır. Bu çalışmanın amacı, tarihi olaylardan hareketle, Atatürk’ün askeri ve siyasi liderlik özelliklerini tartışarak liderlik tarzı çerçevesinde geliştirdiği yönetim felsefesini ortaya koymaktır.

Anahtar Kelimeler

Atatürk, Liderlik, Siyasi Liderlik, Askeri Liderlik, Yönetim Felsefesi

Kaynakça

• Aslan, Taner. “Siyasi, Sosyal ve Kültürel Açıdan Atatürk’ün Liderliği Üzerine Bir Deneme”, C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi 32 (2), (2008): 241-261.
• Atatürk, Mustafa Kemal. Nutuk. İstanbul: Kaynak Yayınları, 2015.
• Aydın, Mahir. “Birinci Dünya Savaşı’nda Mustafa Kemal Atatürk’ün Askeri Liderliği”. Atatür’ün Askeri Liderliği Paneli Bildiri Kitabi içinde. Ankara: Genelkurmay Basımevi, 2016: 15-25.
• Bozduman, Mehmet Ali. “Geçmişten Günümüze Siyasi Liderliğin Teorik Olarak Gelişimi”. Esam Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. (2), (2020): 261-283.
• Bozkurt, Gülnihal. “Atatürk’ün Askeri Liderliğinin Hukuken Değerlendirilmesi”. Atatürk’ün Askeri Liderliği Paneli Bildiri Kitabi içinde. Ankara: Genelkurmay Basımevi, 2016: 39-41.
• Çakıcı, Fatma Okur. “Siyasal Liderlik Faktörlerinin Seçmen Tercihi Açısından Değerlendirilmesine Yönelik Bir Araştırma”. Tarih Okulu Dergisi. (47), (2020): 2117-2151.
• Çeliker, H. Fahri. “Çanakkale Muharebeleri ve Atatürk” Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi. 10 (30), (1994): 685-694.
• Erzen, Meltem Ünal. "Siyasi Lider İmajlarının Seçimlerde Etkisi”. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi. (31) (Ocak 2012), 65-80.
• Kâhya, Mehmet ve Şahin, Faruk. “Askeri Liderlikle Astların Liderden Tatmininde Astların Kişilik Özelliklerinin Düzenleyici Rolü”. İş ve İnsan Dergisi. 3 (2), (2016): 93-107.
• Kingross, Lord. Atatürk Bir Milletin Yeniden Doğuşu. çev. Necdet Sander. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi, 2007.
• Köse, Serpil. “Etkili Lider: Atatürk”. Uluslararası İşletme, Ekonomi ve Yönetim Perspektifleri Dergisi. 5 (1), (2021): 34-47.
• Müjdeci, Mustafa. “Hakimiyet-i Milliye Gazetesinde Büyük Taarruz” Turkish Studies- International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 9 (1), (2014), 387-408.
• Oy, Aykut Osman. Yorumsuz. İstanbul: Oda Yayınları, 2007.
• Özbudun, Ergun. “Siyasi Lider Olarak Atatürk”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi. 2 (6) (1986): 645-668.
• Özer, Sevilay. “Kadınlara Seçme ve Seçilme Hakkı Verilmesinin Türk Kamuoyundaki Yankıları”. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi. 29 (85) (2013): 131-168.
• Özgül, Bülent. “Siyasi Partilerde Yandaşların Liderlik Beklentilerini Etkileyen Sosyal Faktörler”. Türkiye Mesleki ve Sosyal Bilimler Dergisi. (1) (2019): 60-88.
• Özsoy, Osman. “Saltanattan Cumhuriyete Kurtuluş Savaşı 1918-1923 Olaylar-Belgeler-Gerçekler”. İstanbul: Timaş Yayınları, 2007.
• Sakin, Serdar. “Ulusal Bir Devlet Kurucusu Olarak Mustafa Kemal Atatürk”. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 1 (15), (2003): 191-205.
• Sığrı, Ünsal. “Geleceğin Askeri Liderliğine Dair Değerlendirmeler”, Güvenlik Stratejileri Dergisi. 2 (3), (2006): 95-113.
• Vahapoğlu, Hidayet. “Atatürk ve Liderlik”. Erdem, Atatürk Kültür Merkezi. 11 (32), (1998): 647-658.
• Yalçın, E. Semih ve Çetin, Altan. “Türklerde Liderlik Geleneği ve Atatürk”. Erdem İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi. 11 (33), (1999): 1029-1036.
• Yammarino, Francis J., Mumford, Michael D., Connelly, Shane and Dionne, Shelley D., “Leadership and Team Dynamics for Dangerous Military Contexts”, Military Psychology. (1), (2010): 15–41.
• Yavuz Ercan, “Bizim Atatürk”, Belgi Dergisi. 2 (2), (2011): 119-134.
• Yüksel Mert ve Açıkgöz Cengiz. “Atatürk’ün Liderlik Sırları”. Ankara: Tutku Yayınevi, 2010.