MERKEZ-ÇEVRE TEORİLERİ VE MODERN DÜNYA SİSTEMİNDE EŞİTSİZLİK: MALEZYA ÖRNEĞİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 3, 512 - 528, 15.10.2024

Seçkin Arpalıer

https://doi.org/10.58702/teyd.1533237

Öz

Globalist teorilerin bünyesinde bulunan Merkez-Çevre Teorileri uluslararası ilişkilerde çatışmayı açıklayan teoriler arasında öne çıkmaktadır. Teori kapsamında modern dünya sistemde bulunan aktörler arasındaki güç farklılıkları tarihi, ekonomik, siyasi ve askeri perspektifte incelenmiştir. Bu çalışmada modern uluslararası sistemdeki eşitsizlik Merkez-Çevre teorilerinin yanında globalist, pluralist, realist, neorealist, liberalist, neoliberalist, marxist, neo-marxist, bağımlılık teorileri ile Sosyal Darwinizm, yapısalcı ve Kuzey-Güney ilişkilerini inceleyen yaklaşımlar ile kuvvetlendirilmiştir. Coğrafi keşifler, toprak reformları ve ticaret devrimleri sonucu biriken sermaye, Sanayi Devrimi’yle birlikte kullanılmış ve bu süreç Walt Whitman Rostow’un Kalkınma Modeli Teorisi ile analiz edilmiştir. Teori çerçevesinde olgu olarak ‘Malezya’ örneği ele alınarak irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Merkez, Çevre, Modern Dünya Sistemi, Rostow’un Kalkınma Modeli, Malezya.

CORE-PERIPHERY THEORIES AND INEQUALITY IN THE MODERN WORLD SYSTEM: A CASE STUDY OF MALAYSIA

Öz

Within the scope of Globalism theories, Core-Periphery stands out among other theories in the explanation of conflict in international relations. From the perspective of the theory, the power differences between the actors in the modern world system have been examined from historical, economic, political and military perspectives. Thus, besides Core-Periphery theories, the inequality in the modern international system has been strengthened by approaches that examine North-South relations, dependency theories and Social Darwinism, such as globalist, pluralist realist, neorealist, liberal, neoliberal, Marxist, neo-marxist theories, in this study. The capital accumulated as a result of geographical discoveries, land reforms, and trade revolutions was utilized with the Industrial Revolution, and this process has been analyzed through Walt Whitman Rostow's Development Model Theory. Within the framework of this theory, the ‘Malaysia’ example was shown as a case study.

Anahtar Kelimeler

Core, Periphery, Modern World System, Rostow’s Development Model, Malaysia.

Kaynakça

• Arı, T. (2013). Uluslararası ilişkiler teorileri çatışma, hegemonya, iş birliği. MKM Yayınları.
• Babones, S. J. ve Alvarez-Rivadulla, M. J. (2007). Standardized income inequality data for use in cross-national research. Sociological Inquiry, 77(1), 3-22. https://doi.org/10.1111/j.1475-682X.2007.00175.x
• Bilton, T., Bonnet, K., Jones, P., Lawson, T., Skınner, D., Stanworth, M. ve Webster, A. (2008). Sosyoloji. Siyasal Yayınevi.
• Drabble, J. (2004). The economic history of Malaysia. http://eh.net/encyclopedia/economic-history-of-malaysia/ adresinden 14 Temmuz 2018 tarihinde alınmıştır.
• Elmas, F. (2012). Modern dünya-sistemi analizi ve dış ticaret. Ekonomik Yaklaşım, 23(Özel Sayı), 133-160. https://doi.org/10.5455/ey.20010
• Galtung, J. (1991). The center-periphery theory of imperialism. W. C. Olson (Ed.), The theory and practice of ınternational relations (8. Baskı., s. 319-331) içinde. Prentice Hall International.
• Keyder, Ç. (1979). Emperyalizm, azgelişmişlik ve Türkiye. Birikim Yayınları.
• Lenin, V. I. (1992). Emperyalizm, kapitalizmin en yüksek aşaması (9. Baskı). (C. Süreya, Çev.). Sol Yayınları. (Orijinal eserin basım tarihi 1917).
• Oran, B. (2001). Türk dış politikasının teori ve pratiği: Türk dış politikası kurtuluş savaşından bugüne olgular, belgeler, yorumlar (1. Baskı). İletişim Yayıncılık.
• Rostow, W. W. (1966). İktisadi gelişmenin merhaleleri, komünist olmayan bir manifesto. (E. Güngör, Çev.). Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları Yayınevi. (Orijinal eserin basım tarihi 1966).
• Spencer, H. (1893). The principle of sociology. D. Appleton and Company.
• Wallerstein, I. (1974). Modern-World system: Capitalist agriculture and the origins of the European World-Economy in the sixteenth century. (1. Baskı). Academic Press.
• Wallerstein, I. (1993). Patterns and perspectives of the capitalist world-economy. P. R. Viotti ve M. V. Kauppi (Ed.), International relations theory: Realism, pluralism, globalism (2. Baskı, s. 227-233) içinde. Macmillan Puplishin Co.
• Wallerstein, I. (2002). Modern dünya-sistemi (2. Baskı, Cilt 1). (L. Boyacı, Çev.). Bakış Yayıncılık. (Orijinal eserin basım tarihi 1980).
• Wallerstein, I. (2011). Modern dünya-sistemi (Cilt 3). (L. Boyacı, Çev.). Yarın Yayınları. (Orijinal eserin basım tarihi 1989).
• World Bank. (2019). Economic data of Malaysia. https://data.worldbank.org/country/malaysia adresinden 15 Ekim 2019 tarihinde alınmıştır.