Punitive Damages In Turkish Competition Law

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 2, 149 - 175, 12.12.2018

Büşra Cömert Akbay

Öz

The private enforcement of competition law has potential to play
an important role in achieving undistorted competitive markets. Regarding this,
the Act No. 4054 on the Protection of Competition article 58 allows victims of
unlawful acts of undertakings that infringe the competition norms to bring damages
actions cases before the courts. According to article 58, it is possible to
request treble damages via private litigation. Due to the fact that this right is
not in line with the philosophy behind Turkish liability law system, the
purpose of this study is to detect the features of this norm and to bring
solutions to current problems caused.

Anahtar Kelimeler

Punitive damages, treble damages, private enforcement of competition law in Turkey, the decision of the board of Turkish Competition Authority regarding 12 banks

Türk Rekabet Hukukunda Özel Hukuk Cezası

Öz

Rekabet hukukunda rekabet normlarını ihlal eden teşebbüslerin yol
açtığı zararların tazmininin zarar görenlerce talep edilmesi rekabetçi bir piyasanın
oluşumunda ve bunun devamında önemli bir rol oynar. 4054 sayılı Rekabetin
Korunması Hakkında Kanun’un 58. maddesi de zarara uğrayanların bu zararlarını
telafi edebilmeleri için dava açma hakkını düzenlemektedir. Bu madde incelendiğinde,
zarar görenlerin “üç katı oranında tazminat” talep edebileceklerine ilişkin bir
düzenlemenin mevcut olduğu görülmektedir. Söz konusu düzenleme, Türk sorumluluk
hukukunun temelini oluşturan ilkelerden sapmaktadır. Bu çalışmanın amacı söz
konusu düzenlemenin hukuki niteliğinin tespiti ve mevcut sorunlara yönelik
çözüm önerileri sunmaktır.

Anahtar Kelimeler

Özel hukuk cezası, üç katı tazminat, Türk rekabet hukukunun icrası, 12 banka kararı

Kaynakça

• (1957), ‘Exemplary Damages in the Law of Torts’, Harvard Law Review (Notes), C.70 S.3, s. 517-533, doi:10.2307/1337816.
• (1983), ‘The Antitrust Treble Damages Remedy’, Wm. Mitchell L. Rev., C. 9, s.435-457. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Araştırma Bölümü, ‘İnsan Hakları Mahkemesi 6. Madde Rehberi Adil Yargılanma Hakkı (Ceza Hukuku Yönü), 2014.
• Aksoy, M. Nazlı (2004), Rekabetin Korunması Hakkındaki Kanuna Aykırılığın Özel Hukuk Alanındaki Sonuçları, Rekabet Kurumu 3. Dönem UzmanlıkTezi,≤ https://www.rekabet.gov.tr/tr/Sayfa/Yayinlar/uzmanlik-tezleri?listedeAra=aksoy ≥ s.e.t. 10.09.2018.
• Antalya, Gökhan (2015), 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt II, İstanbul.
• Başoğlu, Başak (2016), ‘Cezalandırıcı Tazminat (Punitive Damages) Yaptırımı ve Bu Yaptırımın Türk Hukukuna Etkilerinin Değerlendirilmesi’, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (İKÜHFD) (Prof. Dr. Turhan Esener’e Armağan Cilt II), C.15 S.1, s. 617-637.
• Borghetti, Jean-Sébastien (2009), Koziol, Helmut (Editör) ve Wilcox, Vanessa (Editör), ‘Punitive Damages: Common Law and Civil Law Perspectives’, Wien, Springer-Verlag.
• Bruckner, W. Joseph / Salzwedel, Matthew R., ‘Plaintiff’s Remedies’, Foer Albert A. (Editör) / Cuneo, Jonathan W. (Editör) 2010, The International Handbook on Private Enforcement of Competition Law, Edward Elgar Publishing Limited, Glos/Massachusetts.
• Del Olmo, Pedro, ‘Punitive Damages in Spain’, Koziol, Helmut (Editör) ve Wilcox, Vanessa (Editör), (2009), ‘Punitive Damages: Common Law and Civil Law Perspectives’, Springer-Verlag.
• Demirbaş, Ali (2015), Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nda Eser Sahibinin Mali Haklarına Tecavüz Halinde Hak Sahibine Sağlanan Hukuki Koruma, 1. Baskı, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık A. Ş.
• Dobbs, Dan B. (1989), ‘Ending Punishment in ‘’Punitive Damages: Deterrence- Measured Remedies’ Ala. L. Rev., C. 40.
• European Competition Authorities (“ECA”), The Principles for Convergence on Pecuniary Sanctions Imposed on Undertakings for Infringements of Antitrust Law, http://www.autoritedelaconcurrence.fr/doc/eca_principles_uk.pdf ≤s.e.t. 10.10.2018.
• Ellis, Dorsey D., Jr. (1982), ‘Fairness and Efficiency in The Law of Punitive Damages’, Southern California Law Review, C.56, s.1-78.
• Eren, Fikret (2017), Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 21. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları.
• Ferguson, Rebecca (2017), ‘Private Enforcement of Competition Law in the UK’, Business Law Review, C. 38 S.3 , s. 123-124.
• Fiebig, Andre R. (1992), ‘The Recognition and Enforcement of Punitive Damage Awards in Germany: Recent Developments’, GA. J. Int’l & Comp. L., C. 22 S. 3, s.635-657.
• Gedik, Doğan/Topaloğlu, Mahir (2014), Ceza Muhakemesinde İspat ve Şüphenin Sanık Lehine Yorumlanması, Ankara, Adalet Yayınevi.
• Goudkamp, James/Katsampouka, Eleni (2018), ‘An Empirical Study of Punitive Damages’, Oxford Journal of Legal Studies, C. 38 S.1, s.90-122.
• Gotanda, John Y. (2007), ‘Charting Developments Concerning Punitive Damages Is the Tide Changing?’, Colum. J. Transnat'l L, C. 45 S. 2, s. 507-528.
• Gotanda, John Y. (2004), ‘Punitive Damages: A Comparative Analysis’, Colum. J. Transnat'l L., C. 42 S. 2, s .391-444
• Gül, İbrahim (2015), ABD ve Türk Hukukunda Medeni Ceza, 1. Bası, Yetkin Yayınları.
• Gümüş, Alper (2013), Borçlar Hukuku Özel Hükümler Cilt-1, 3. Bası, İstanbul, Vedat Kitapçılık.
• Hatemi, Hüseyin/Gökyayla, Emre (2017), Borçlar Hukuku Genel Bölüm, 4. Bası, İstanbul, Vedat Kitapçılık.
• Hellwig, Martin, ‘Private Damages Claims and the Passing on Defense in Horizontal Price-fixing Cases- An Economist’s Perspective’, Basedow Jürgen (Editör) (2007), Private Enforcement of EC Competition Law, 1. Bası, Alphen aan den Rijn, Kluwer Law International.
• İnan, Nurkut, 4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un Özel Hukuka İlişkin Hükümlerine Eleştirisel Bir Bakış, Rekabet Hukukunda Güncel Gelişmeler Sempozyumu II, Nisan 2004 Kayseri, Rekabet Kurumu Yayını.
• Kara, İlhan (2017), ‘Bankaların Tüketicilerden Aldıkları Haksız Masraflar, Mevduat Faizi ve Kredi Faizi ve Kredi Faizinin İstirdatı ile Rekabet Kurulu Kararlarının Bu Alandaki Etkisi’, Balkuvvar, Ege/Çakır, İsmail/ Kara, Ertuna, 6. Tüketici Hukuku Kongresi 3 Kat Tazminat Davası Oturumu Ses Çözümleri, Tüketici Hukuku Enstitüsü, Aristo Yayınevi, İstanbul.
• Katoğlu, Tuğrul (2014), ‘Ceza Hukukçusu Gözüyle Rekabet Hukuku Mevzuatında Yapılması Öngörülen Değişiklikler’, Ankara Barosu Dergisi, 2014/3, s.395-411.
• Kesici, Buğra (2017), Rekabet Hukukunun İhlâlinden Kaynaklanan Haksız Fiil Sorumluluğu, 1. Bası, İstanbul, On İki Levha.
• Kılıçoğlu, M. Ahmet (2017), Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 21. Bası, Turhan Kitabevi.
• Koca, Mahmut/ Üzülmez, İlhan (2015), Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 8. Bası, Ankara, Seçkin.
• Koziol, Helmut (2012), Basic Questions of Tort Law from a Germanic Perspective, 1.Baskı, Viyana, Jan Sramek Verlag.
• Koziol, Helmut (Editör) (2009) ‘Punitive Damages: Admission Into The Seventh Legal Heaven Or Eternal Damnation? Comparative Report and Conclusions’, Koziol, Helmut (Editör) ve Wilcox, Vanessa (Editör), ‘Punitive Damages: Common Law and Civil Law Perspectives’, Wien, Springer-Verlag.
• Mallor,Jane/ Roberts, Barry S. (1999), ‘Punitive Damages: Toward a Principled Approach’, Hastings L.J., C.50, s. 969-999.
• Mollamahmutoğlu, Hamdi/ Astarlı, Muhittin/ Baysal, Ulaş (2014), İş Hukuku, 6. Bası, Ankara.
• Monti, Mario, ‘Private litigation as a key complement to public enforcement of competition rules and the first conclusions on the implementation of the new Merger Regulation’ (IBA – 8th Annual Competition Conference, 17.10.2004) http://europa.eu/rapid/press-release_SPEECH-04-403_en.htm?locale=en > s.e.t. 15.07. 2014.
• Oğuzman, M. Kemal/ Öz, M. Turgut (2017), Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt-2, İstanbul.
• Oğuzman, M. Kemal (1955) Türk Borçlar Kanunu ve iş mevzuatına göre hizmet ‘iş’ akdinin feshi, İsmail Akgün Matbaası, İstanbul.
• Owen, David G. (1976), ‘Punitive Damages in Products Liability Litigation’, Mich. L. Rev., C.74, s.1257-1371.
• Owen, David G. (1989), ‘The Moral Foundations of Punitive Damages’, Ala. L. Rev., C. 40, s. 705-739, s. 711-713.
• Owen, David G. (1994), ‘A Punitive Damages Overview: Functions, Problems and Reform’, Villanova Law Review, C. 39, s. 363- 413
• Özden Merhacı, Selin (2013), Karşılaştırmalı Hukukta Cezalandırıcı Tazminat (Punitive Damages), 1. Bası, Ankara, Yetkin Yayınları.
• Özsunay, Ergun, ‘Rekabet Kısıtlamalarının Özel Hukuk Alanındaki Sonuçları, Amerikan, Alman, İsviçre ve AB Rekabet Hukuklarının Işığında 4054 sayılı RKK’daki Çözümlerin Değerlendirilmesi’: Odman Boztosun, N. Ayşe (Editör) Rekabet Hukukunda Güncel Geliş¬meler Sempozyumu III, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi-İktisadî ve İdarî Bilimler Fakültesi, 2005, Kayseri, s. 117-155.
• Rendleman, Doug (2009-2010), ‘Common Law Punitive Damages: Something for Everyone?’, St. Thomas Law Journal, S.71.
• Romero, Leo M. (2008), ‘Punitive Damages, Criminal Punishment, and Proportionality: The Importance of Legislative Limits’, Connecticut Law Review, C. 41 S.1, s. 109-160.
• Roth, Henning-Wulf, ‘Private Enforcement of European Competition Law, Recommendations Flowing from the German Experience: Basedow Jürgen (Editör) (2007), Private Enforcement of EC Competition Law, 1. Bası, Alphen aan den Rijn, Kluwer Law International.
• Şahin, Murat (2017), ‘Rekabet Hukukunda Tüketici Zararları ve 3 Katı Tazminat Davası’, Balkuvvar, Ege/Çakır, İsmail/ Kara, Ertuna, 6. Tüketici Hukuku Kongresi 3 Kat Tazminat Davası Oturumu Ses Çözümleri, Tüketici Hukuku Enstitüsü, Aristo Yayınevi, İstanbul.
• Sanlı, Kerem Cem (2007), ‘Hukuk ve Ekonomi Öğretisi ve Haksız Fiil Hukukunun Ekonomik Analizi’(Doktora), İstanbul, Arıkan Yayınevi, ≤ https://www.bilgi.edu.tr/media/uploads/resume/publication/attachment/618/doktora-tezi-17-nisan-basim-oncesi_qXakV7S.pdf ≥ s.e.t. 06.09.2018.
• Sanlı, Kerem Cem, ‘Rekabet Hukukunun İhlalinden Doğan Haksız Fiil Sorumluluğuna Ekonomik Bir Bakış’, Rekabet Kurumu (Düzenleyen), Perşembe Konferansları, Mart 2008, Ankara.
• Sanlı, Kerem Cem, ‘Türk Rekabet Hukukunda Haksız Fiil Sorumluluğu’, Rekabet Hukukunda Güncel Gelişmeler Sempozyumu I, 4 Nisan 2003, Kayseri.
• Sanlı, Kerem Cem (2018), ‘Rekabet Kurulu’nun 12 Banka Hakkında Verdiği İhlal Kararı Üzerine Açılmakta Olan Tazminat Davaları Hakkında Bazı Düşünceler’, LHD C.16 S. 183, s. 1089-1158.
• Sarper, Süzek (1976) İş Akdini Fesih Hakkının Kötüye Kullanılması, Ankara, Kazancı Yayınları. Sarper, Süzek (2015) İş Hukuku, 11. Baskı, İstanbul, Beta.
• Schoneveld, Frank R. (2003), ‘Cartel Sanctions and International Competition Policy: Cross-Border Cooperation and Appropriate Forums for Cooperation’, World Competition, C.26 S.3, s.433-471.
• Schwartz, Gary T. (1982), ‘Deterrence and Punishment in the Common Law of Punitive Damages: A Comment’, Southern California Law Review, C. 56 S.1, s. 133-153.
• Sebok, Anthony J., ‘Punitive Damages in the United States’, Koziol, Helmut (Editör) ve Wilcox, Vanessa (Editör), (2009), ‘Punitive Damages: Common Law and Civil Law Perspectives’, Springer-Verlag.
• Senyen Kaplan, E. Tuncay (2016), ‘İş Sözleşmesini Fesih Hakkının Sınırlandırılması’ İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (İKÜHFD) (Prof. Dr. Turhan Esener’e Armağan), C.15 S.1, s. 313- 353.
• Senyen Kaplan, E. Tuncay (2010) ‘Belirli Süreli İş Sözleşmelerinin Haksız Feshi ve Türk Borçlar Kanunu Tasarısında Getirilen Yeni Düzenlemeler’, Osman Güven Çankaya’ya Armağan, Kamu-İş, Ankara, s.213-229.
• Shmueli, Benjamin (2015), ‘Legal Pluralism in Tort Law Theory: Balancing Instrumental Theories and Corrective Justice’, U. Mich. J.L. Reform, C. 48 S.3, s.745-812.
• Tandoğan, Hâluk (2010,), Türk Mes’uliyet Hukuku (Akit Dışı ve Akdî Mes’uliyet), 1961 Yılı 1. Basıdan Tıpkı Bası, İstanbul, Vedat Kitapçılık.
• Tekinalp, Ünal, Rekabet Sınırlamaları ve Hakim Durumun Kötüye Kullanılması Yasağına Aykırılığın Özel Hukuka İlişkin Sonuçları : Odman Boztosun, N. Ayşe (Editör) Rekabet Hukukunda Güncel Geliş¬meler Sempozyumu III, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi-İktisadî ve İdarî Bilimler Fakültesi, 2005, Kayseri, s.259-265.
• Tomillo, Manuel Gomez (2013), ‘Punitive Damages: A European Criminal Law Approach, State Sanctions and The System of Guarantees’, Eur J. Crim Policy Res, C.19, s. 215-244.
• Topçuoğlu, Metin (2009), Rekabet Hukukunda Üç Kat Tazminat, Yıldırım, Fadıl M./Atay Ender E. (Editörler) Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Sorumluluk ve Tazminat Hukuku Sempozyumu, 28-29 Mayıs 2009, Ankara.
• Ulusoy, Ali (2013), İdari Yaptırımlar, 1. Baskı, İstanbul, 12 Levha Yayıncılık.
• Uran, Emre (2012), Türkiye’deki Bağımsız İdari Otoritelerin İdari Yaptırım Yetkisi, 1.Baskı, İstanbul ,12 Levha Yayıncılık A.Ş.,
• Wilcox, Vanessa (Editör) (2009), ‘Punitive Damages in the United States’, Koziol, Helmut (Editör) ve Wilcox, Vanessa (Editör), ‘Punitive Damages: Common Law and Civil Law Perspectives’, Wien, Springer-Verlag.
• Wils,Wouter P.J. (2007), ‘The relationship between public antitrust enforcement and private actions for damages’, Concurrences, N°4, s.1-13.
• Wright, Cecil A. (1944), ‘Introduction to the Law of Torts’, The Cambridge Law Journal, C.8 S. 3, s. 238-246.
• Mahkeme Kararları
• Cassell & Co., Ltd. v. Broome, 1972 A.C. 1027 (H.L.).
• Archer v. Brown, 1Q.B. 401, 423 (1985).
• Holden v. Chief Constable of Lancashire, 1987 Q.B. 380, 388 (C.A.).
• BMW of N. America, INC. v. Gore, 517 US 559.
• Agency Holding Corp. v. Malley-Duff & Assocs., Inc., 483 US 143.
• Özturk v. Germany ECHR Application No: 8544/79, 21.02.1984.
• Devenish etc. v Sanofi-Aventis etc., [2007] EWHC 2394 (Ch), K.T.19.10. 2007.
• Engel ve Diğerleri ve Hollanda, AİHM, Başvuru No: 5100/71; 5101/71; 5102/71; 5354/72; 5370/72, K. T. 8.6.1976.
• Danıştay, E.2002/521, K.2003/4772, K. T. 05.12. 2003.
• Mevzuat
• Sherman Antitrust Act, 15 U.S.C. §§ 1-7. Clayton Act, 15 U.S.C. §§ 12-27.
• 4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun.
• 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu.
• 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu.
• 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu.
• AİHS
• Council Directive 2014/104/EU on certain rules governing actions for damages under national law for infringements of the competition law provisions of the Member States and of the European Union.