UNCERTAINTY OF THE CONCEPT OF “THE COUNTRY FOR WHICH PROTECTION IS SOUGHT” (LEX LOCI PROTECTIONIS) IN INTELLECTUAL PROPERTY RIGHT DISPUTES WITH FOREIGN ELEMENTS

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 1, 43 - 62, 30.06.2024

Musa Aygül , Elif Hande Altıntaş Açıkgöz

https://doi.org/10.55027/tfm.1468428

Öz

According to article 23 (1) of International Private and Civil Procedure Law Intellectual property rights are subject to the law of the country of protection (lex loci protectionis). However, the main problem at this point is which law is meant by the term “lex loci protectionis”. There are those who state that lex loci protectionis is lex fori, and there are also authors who accept that it is lex loci delicti or lex originis. The approach in Turkish law is that the term “lex loci protectionis” gives the plaintiff a unilateral choice of law opportunity. Accordingly, if an intellectual property right protected in more than one States and has been infringed by the same person in those States, the plaintiff may choose to apply one of the laws of the States where the right protected. In our opinion, such an approach does not comply with the territoriality of intellectual property rights. In our study, based on the opinions in comparative law and court decisions, the difference of the concept lex loci protectionis with lex loci delicti, lex originis and lex fori will be explained and the meaning of the lex loci protectionis in line with the principle of territoriality will be tried to be revealed.

Anahtar Kelimeler

Intellectual property rights, lex loci protectionis, country of protection, principle of territoriality, choice of law

YABANCI UNSURLU FİKRÎ MÜLKİYET UYUŞMAZLIKLARINDA “KORUMA ÜLKESİ HUKUKU” (LEX LOCI PROTECTIONIS) KAVRAMININ BELİRSİZLİĞİ

Öz

Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun (MÖHUK) m. 23/1 hükmüne göre fikrî mülkiyete ilişkin haklar, koruma ülkesi hukukuna (lex loci protectionis) tâbidir. Ancak bu noktadaki esas sorun, lex loci protectionis terimiyle kastedilen hukukun, hangi ülke hukuku olduğudur. Lex loci protectionis’in davaya bakan mahkemenin hukuku (lex fori) olabileceğini ifade edenler olduğu gibi, ihlâl yeri hukuku (lex loci delicti) veya fikrî mülkiyet hakkının menşe yeri (lex originis) olduğunu kabul eden yazarlar da vardır. Türk öğretisindeki yaklaşım lex loci protectionis’in davacıya tek taraflı bir hukuk seçimi imkânı verdiği yönündedir. Buna göre birden fazla devlette korunan fikrî hak, bu devletlerde aynı kişi tarafından ihlâl edilmişse davacı, koruma ülkesi hukuklarından birisinin uygulanmasını seçebilir. Kanaatimizce bu yöndeki bir yaklaşım fikrî mülkiyet haklarının mülkîliği ilkesine uygun düşmemektedir. Çalışmamızda, karşılaştırmalı hukuktaki görüşler ve mahkeme kararlarından hareketle lex loci protectionis’in özellikle lex loci delicti, lex originis ve lex fori ile farkı açıklanacak ve lex loci protectionis’in ülkesellik ilkesi ile uyumlu anlamı ortaya konulmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Fikri mülkiyete ilişkin haklar, lex loci protectionis, korum ülkesi hukuku, ülkesellik ilkesi, hukuk seçimi

Kaynakça

• Akıncı Z, Milletlerarası Özel Hukuk (1th edn, Vedat 2020).
• Ancel M, Binctin N, Drexl J and others, International Law Association's Guidelines on Intellectual Property and Private International Law ("Kyoto Guidelines"): Applicable Law, <https://scholarship.law.columbia.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=4189&context=faculty_scholarship> 2021, accessed 31.10.2023.
• Aybay R and Dardağan E, Uluslararası Düzeyde Yasaların Çatışması (Kanunlar İhtilafı) (2th edn, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları 2008).
• Ayhan İzmirli L, Avrupa Birliği ve Türk Hukuklarına Göre İnternet Ortamında Fikrî Mülkiyet Haklarının İhlâli ve Korunması (1th edn, Seçkin 2012).
• Bennett A, Granata S, World Intellectual Property Organization (WIPO) and Hague Conference on Private International Law (HCCH), When Private International Law Meets Intellectual Property Law A Guide for Judges <https://www.wipo.int/edocs/pubdocs/en/wipo_pub_1053.pdf> accessed 02.10.2023.
• Bulayenko O, Frosio G, Lawrynowicz-Drewek A, Mangal N and European Parliament, Cross Border Enforcement of Intellectual Property Rights in EU, 2021 <https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2021/703387/IPOL_STU(2021)703387_EN.pdf> accessed 31.10.2023.
• Çelikel A and Erdem B, Milletlerarası Özel Hukuk (17th edn, Beta 2021).
• Dardağan Kibar E, “Fikrî Haklar Alanında Uygulanacak Hukuk Sorunu” in Tiryakioğlu Bilgin, Aygün Mesut, Önal Ali, Altıparmak Kübra and Kaya Cansu (eds) Milletlerarası Özel Hukukta Güncel Konular Sempozyumu (1th edn, Yetkin 2016) 439-454.
• Dardağan E, Fikir ve Sanat Eserleri Üzerindeki Haklardan Doğan Kanunlar İhtilâfı (1th edn, Betik 2000).
• Doğan V, Yılmaz AÇ and Ayhan İzmirli L, Milletlerarası Özel Hukuk (9th edn, Savaş 2023).
• Erdem B, Patent Hakkının Korunmasına ve Patent Hakkına İlişkin Sözleşmelere Uygulanacak Hukuk (2th edn, Beta 2002).
• Fähndrich M and Ibbeken A “Gerichtszuständigkeit und anwendbares Recht im Falle grenzüberschreitender Verletzungen (Verletzungshandlungen) der Rechte des geistigen Eigentums (Q174) Bericht für die deutsche Landesgruppe” (2003) (7) GRUR Int 616-627.
• Güngör G, Türk Milletlerarası Özel Hukuku Kanunlar İhtilafı Hukuku Milletlerarası Usul Hukuku (3th edn, Yetkin 2022).
• Hoeren Thomas “Kollisionsrechtliche Anknüpfungen in internationalen Datennetzen”, in Hoeren Thomas, Sieber Ulrich and Holznagel Bernd (eds), Hanbuch Multimedia-Recht (59th edn, C. H. Beck 2023).
• Kaplan Y, İnternet Ortamında Fikrî Hakların Korunmasına Uygulanacak Hukuk (1th edn, Seçkin 2004).
• Klass N “Das Urheberkollisionsrecht der ersten Inhaberschaft - Plädoyer für einen universalen Ansatz”, (2007) (5) GRUR Int 373-386.
• Kostkiewicz JK, IPRG/LugÜ Kommentar Bundesgesetz über das Internationale Privatrecht, LuganoÜbereinkommen und weitere Erlasse (2th Edn, Orell Füssli Verlag AG 2019).
• Kur A and Maunsbach U “Choice of Law and Intellectual Property Rights”, (2019) 6(1) Oslo Law Revıew, 43-61.
• Laimer S “Das Schutzlandprinzip als Grundlage für die Behandlung von Grenzüberschreitenden Schadensersatzansprüchen aus der Verletzung Geistigen Eigentums”, in Laimer Simon and Perathoner Christoph (eds) Italienisches, Europäisches und Internationales Immaterialgüterrecht (1th edn, Springer 2021). Nomer E, Devletler Hususi Hukuku (23th edn, Beta 2021).
• Ömeroğlu E “Fikri Mülkiyet Haklarının İhlaline Uygulanacak Hukukta “Soft Law” Tarafından Hukuk Seçimine Yer Verilmesi”, (2020) 40(1) Public and Private International Law Bulletin 55–77.
• Özel S, Erkan M, Pürselim HS and Karaca HA, Milletlerarası Özel Hukuk (2. Baskı, Oniki Levha 2023).
• Öztürk A, Türk Hukukunda ve Karşılaştırmalı Hukukta Telif Hakkına İlişkin Sözleşmelere Uygulanacak Hukuk (1. Baskı, VII Levha 2019).
• Pullmannová H “International Jurisdiction and the Law Applicable to Disputes Arising From Infringement of the Right to a Trade Name as an Industrial Property Right”, (2022) (18) Croatian Yearbook of European Law and Policy 107-127.
• Sargın F, İnternet Aracılığıyla Gerçekleşen Marka İhlâlleri Hakkında Milletlerarası Yetkiyi Haiz Mahkemeler ve Uygulanacak Hukuk, 1th edn, Yetkin 2005).
• Sargın B, Yabancı Unsurlu Televizyon Program Formatlarının Korunması (1th edn, Yetkin 2020).
• Şanlı C, Esen E and Ataman-Figanmeşe İ, Milletlerarası Özel Hukuk (10th edn, Beta 2023).
• Tekinalp G, Milletlerarası Özel Hukuk Bağlama ve Usul Hukuku Kuralları (13th edn, Vedat 2020).
• Torremans P and Clijmans C “Belgien: Law of July 16, 2004, Holding the Code of Private International Law”, RabelsZ (2006), 358-397 <https://sociedip.files.wordpress.com/2013/12/belgica-the-code-of-private-international-law-2004.pdf> accessed 30.10.2023.
• Torremans PLC. “The Law Applicable to Copyright Infringement on the Internet” (2016) (4) Netherlands Private International Law (NIPR) 1-16.
• Vischer F and Mosimann N “Zürcher Kommentar zum IPRG - Band II - Art. 108a-200- Kommentar zum Bundesgesetz über das Internationale Privatrecht (IPRG) vom 18. Dezember 1987” in Müller-Chen Markus and Lüchinger Corinne Widmer (eds) (3th edn, Schulthess Juristische Medien AG 2018).
• Yılmazsoy E “Fikrî Mülkiyete İlişkin Haklara Uygulanacak Hukuk” (2022) (185) Terazi Hukuk Dergisi 108-115.