DEPRESİF SEMPTOM YAŞAYAN GEBELERİN PRENATAL BAĞLANMA DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 3, 56 - 66, 30.09.2021

Simge Sezenler , Nuriye Erbaş

https://doi.org/10.51972/tfsd.886925

Öz

Amaç: Bu araştırma depresif semptom gösteren gebelerin prenatal dönem bebeğine bağlanma düzeyini tespit etmek amacıyla yapılmıştır.
Gereç ve Yöntemler: Araştırma, tanımlayıcı tipte yapılmıştır. Araştırma evrenini 10 Nisan-10 Temmuz 2017 tarih aralığında Sivas Kangal Aile Sağlığı Merkezi ve Kangal Devlet Hastanesi’ne başvuran gebeler oluşturmuştur. Örnekleme ise kriterlere uyan 150 gebe alınmıştır. Araştırmanın verilerinin toplanmasında Kişisel Bilgi Formu, Beck Depresyon Envanteri ve Prenatal Bağlanma Envanteri kullanılmıştır. Veriler yüz yüze görüşme yöntemi ile toplanmıştır.
Verilerin analizi SPSS (Versiyon:22.0) programı ile yapılmıştır. İstatistiksel analizlerde anlamlılık düzeyi p<0.05 olarak kabul edilmiştir.
Bulgular: Veri analiz sonuçlarına göre; Gebeler ortalama 27.02 yaşında ve ortalama 6.41 yıllık evliler, %41.4’ü ilköğretim mezunu, %73.3’ü ev hanımı ,%82.7’si orta düzey gelire sahiptir. Gebelerin gravida ortalaması 2.44 dür ve %35.3’ünün ilk gebeliğidir. Gebelik süresi ortalaması 27.76 haftadır. BDE kesme puanı 17 olarak kabul edildiğinde gebelerde %35.3 oranında depresyon yaygınlığı saptanmıştır. BDE puan ortalamalarının 15.48±10.12 (min 0-max 46) olduğu belirlenmiştir. Gebelerde genel olarak hafif düzeyde (%32.6) depresyon semptomları saptanmışken %11.3 oranında şiddetli düzey depresyon semptomları görülmüştür. Gebelerin bağlanma düzeyleri ise 56.85±12.64 (min 28-max 82) puan ile ortalamanın üzerindedir. Beck Depresyon Envanteri ile Prenatal Bağlanma Envanteri arasındaki ilişki analiz edilmiş ve istatistiksel olarak negatif korelasyon ve anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p<0.05).
Sonuç: Yapılan araştırma sonucunda gebelerin gösterdiği depresif semptom şiddeti arttıkça prenatal bağlanmanın azaldığı görülmüştür. Bu nedenle prenatal dönemde depresif semptom gösteren ya da depresyon tanısı almış gebelerin tespiti yapılarak etkilenen gebeye gerekirse eşi ile birlikte bireysel eğitimler planlanmalı, ruh sağlığını iyileştirmeye, korumaya yönelik uygulamalar yapılmalı ve böylece anne bebek bağlılığının artışına katkı sağlanmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Gebelik, Depresif Semptom, Prenatal Bağlanma

Destekleyen Kurum

SİVAS CUMHURİYET ÜNİVERSİTESİSAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ

INVESTIGATION OF THE PRENATAL ATTACHMENT LEVELS OF PREGNANT WITH DEPRESSIVE SYMPTOMS

Öz

Aim: This study was conducted to determine the attachment level of pregnant women with depressive symptoms to their prenatal period baby.
Materials and Method: Research has been done in descriptive type. The universe of research was composed of pregnant women who applied to Sivas Kangal Family Health Center and Kangal State Hospital between April 10 and July 10, 2017. In the sampling, 150 pregnant women who met the criteria were included. Personal Information Form, Beck Depression Inventory and Prenatal Attachment Inventory were used to collect the data of the study. The data were collected by face to face interview method.The analysis of the data was made with the SPSS (Version: 22.0) program. In statistical analysis, the significance level was accepted as p <0.05.
Results: According to the data analysis results; Pregnant women are 27.02 years old on average and are married for 6.41 years, 41.4% are primary school graduates, 73.3% are housewives, 82.7% have middle-level income. The average gravida of pregnant women is 2.44 and 35.3% of them are their first pregnancy. Average gestation period is 27.76 weeks. When the BDI cut-off score was accepted as 17, the prevalence of depression in pregnant women was found to be 35.3%. The mean BDE score was determined to be 15.48 ± 10.12 (min 0-max 46). Generally, mild depression symptoms (32.6%) were found in pregnant women, while 11.3% had severe depression symptoms. The attachment levels of the pregnant women are above the average with 56.85 ± 12.64 (min 28-max 82) points. The relationship between Beck Depression Inventory and Prenatal Attachment Inventory was analyzed and a statistically negative correlation and a significant correlation was found (p <0.05).

Conclusion: As a result of the research, it was seen that prenatal attachment decreased as the severity of depressive symptoms of pregnant women increased.. For this reason, pregnant women with depressive symptoms or diagnosed with depression in the prenatal period should be identified, if necessary, the affected pregnant woman should be planned individual training with her husband, practices should be made to improve and protect her mental health, and thus contribution should be made to increase mother-baby attachment.

Anahtar Kelimeler

Pregnancy, Depressive Sypmtoms, Prenatal Attachment

Kaynakça

• Aksoy, Y. E., Yılmaz, S. D., Aslantekin, F. (2016). Riskli Gebeliklerde Prenatal Bağlanma ve Sosyal Destek, Turk Klinikleri J Health Sci, 1(3): 163-9. https://www.turkiyeklinikleri.com/article/en-riskli-gebeliklerde-prenatal-baglanma-ve-sosyal-destek-73946.html
• Alan, H., Ege, E. (2013). The Influence Of Social Support On Maternal-Infant Attachment In Turkish Society. J Anatolıa Nurs and Health Sci, 16(4): 234-240. https://dergipark.org.tr/download/article-file/29671
• Ali, N .S., Azam, I. S., Ali, B. S., Tabbusum, G., Moin, S. S. (2012). Frequency and Associated Factors for Anxiety and Depression in Pregnant Women: A Hospital-Based Cross-Sectional Study. The Sci World J , Article ID 653098, 9pages. https://www.researchgate.net/publication/225045265_Frequency_and_Associated_Factors_for_Anxiety_and_Depression_in_Pregnant_Women_A_Hospital-Based_Cross-Sectional_Study
• Arslan, B., Arslan, A., Kara, S., Öngel, K., Mungan, M. T. (2011). Gebelik Anksiyete Ve Depresyonunda Risk Faktörleri: 452 Olguda Değerlendirme, Tepecik Egıt Hast Derg, 21(2) :79-84. https://www.researchgate.net/publication/256117049_Gebelik_anksiyete_ve_depresyonunda_risk_faktorleri_452_olguda_Degerlendirme
• Ayele, T. A., Azale, T., Alemu, K., Abdissa, Z., Mulat, H. ,Fekadu, A.(2016). Prevalance and Associated Factors of Antenatal Depression Among Women Attending Antenatal Care Service at Gondar University Hospital,Ethiopia, PLoS ONE, 11(5): e0155125. https://doi.org/10,1371/journal.pone.0155125
• Badem, A., Zeyneloğlu, S. (2021). Gebelerin Prenatal Bağlanma Düzeyleri ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi, KAEÜ Sağl. Bil. Derg. 2021, 1(1), 37-47. https://sbdergi.ahievran.edu.tr/makaleler/zgskug_tammetin.pdf
• Bakır, N., Ölçer, Z., Oskay, Ü. (2014). Yüksek Riskli Gebelerin Prenatal Bağlanma Düzeyi ve Etkileyen Faktörler, Uluslararası Hakemli Kadın Hastalıkları ve Anne Çocuk Sağlığı Derg. Eylül / Ekim / Kasım / Aralık Sayı: 01 Cilt: 01 Yaz Sonbahar Dönemi. http://www.guvenplus.com.tr/imagesbuyuk/JINEKOLOJI-01.pdf#page=34
• Bernard, O., Gibson, R. C., McCaw-Binns, A., Reece, J., Coore-Desai, C., et al. (2018). Antenatal depressive symptoms in Jamaica associated with limited perceived partner and other social support: A cross-sectional study. PLOS ONE 13(3): e0194338. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0194338
• Beji, N. K. (2015). Kadın Sağlığı Ve Hastalıkları(Hemşire ve Ebelere Yönelik). İstanbul Üniversitesi Florance Nightingale Hemşirelik Fakültesi 50.Yıl Yayınları, Nobel Tıp Kitabevleri.
• Bilgen, Ö., Tekin, U. (2020). Evlilik Uyumunun Gebeliğin Son Üç Ayında Yaşanan Depresyona Etkisi. Uluslararası Sosyal Bilimler ve Eğitim Dergisi – USBED Cilt 2, Sayı 2, 138-153. https://dergipark.org.tr/tr/pub/usbed
• Bowlby, J. (1969). Attachment And Loss Vol. 1. Attachment, : Basic Books, Second Edition, New York. Branjerdporn, G., Meredith, P., Strong, J. et al. (2017). Associations Between Maternal-Foetal Attachment and Infant Developmental Outcomes: A Systematic Review. Matern Child Health J 21, 540–553. https://doi.org/10.1007/s10995-016-2138-2
• Buko, G., Özkan, H. (2016). Gebelerin Duygusal Zekâları İle Prenatal Bağlanma Düzeyleri Arasındaki İlişki, Anadolu Hems Sagl Bılım Derg, 19:4. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunihem/issue/27668/291656
• Bulut, A., Yiğitbaş, Ç. (2015). Gebelerde Depresyonla İlişkili Sosyodemografik Özellikler. Jinekol Obstet Neonatol Tıp Derg, Volum:15, Sayı:1, Sayfa: 5 – 9. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jgon/issue/51875/675332
• Cebeci, S. A., Aydemir, Ç., Göka, E. (2002). Puerperal Dönemde Depresyon Semptom Prevalansı Obstetrik Risk Faktörleri, Kaygı Düzeyi ve Sosyal Destek ile İlişkisi. Kriz Derg, 10(1): 11-18. https://doi.org/10.1501/Kriz_0000000176
• Condon, J. T., Corkindale, C. (1997). The Correlates of Antenatal Attachment in Pregnant Women. British J Med Psychol, 70(Pt 4):359-372. https://psycnet.apa.org/doi/10.1111/j.2044-8341.1997.tb01912.x
• Çalık, Y. K. ve Aktaş, S. (2011). Gebelikte Depresyon: Sıklık, Risk Faktörleri ve Tedavisi.Psikiyatrik Güncel Yaklaşımlar, 3(1):142-162. https://dergipark.org.tr/tr/pub/pgy/issue/11159/133421
• Çalıkoğlu, E., Bedir, B., Aydın, A., Yılmaz, S. (2018). An Investigation of The Prevalence of Depression and Related Factors in Pregnant Women Living in the Province of Erzurum. EuRJ. 4(4):381-389. https://doi.org/10.18621/eurj.370640
• Çam, O., Engin, E. (2014). Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği. İstanbul Tıp Kitabevi, İstanbul.
• Çapık, A., Apay, S. E., Sakar, T. (2015). Gebelerde Distres Düzeyinin Belirlenmesi. J Anatolıan Nurs and Health Sci,18:3. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/29716
• Çelik, F., Nadirgil Köken, G., Yılmazer ,M.(2013). Gebelikte Depresyon Semptomlarının Sıklığı Ve Depresyon Gelişimini Etkileyen Faktörler, Anatolian J Clin Investigat,7(2) :110-117. https://docplayer.biz.tr/17723502-Gebelikte-depresyon-semptomlarinin-sikligi-ve-depresyon-gelisimini-etkileyen-faktorler.html
• Dağlar, G. ve Nur, N. (2014). Gebelerin Stresle Başa Çıkma Tarzlarının Anksiyete Ve Depresyon Düzeyi İle İlişkisi, Cumhuriyet Tıp Derg,36.429-441.https://doi.org/10.7197/cmj.v36i4.5000076793
• Dağlar, G., Nur, N., Bilgiç, D., Kadıoğlu, M. (2015). Gebelikte Duygulanım Bozukluğu, KASHED, 2(1) :27-40. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kashed/issue/22285/239032
• Dağlar, G., Bilgiç, D., Koç, S., Yörük, B., Coşkun, P. (2016). Anxiety And Depression Levels Of Women’s Pre And Post-Labor Stage And Influencing Factors, IJMHS.6,4 July-August, s. 114-120. https://www.innovativejournal.in/index.php/ijmhs/article/view/1083
• Dağlı, K. (2017). Gebelikte Bebeğe Yönelik Yapılan Hazırlıkların Prenatal Bağlanma İle İlişkisi, Yükseklisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Ebelik Bölümü. http://hdl.handle.net/11607/2926
• Damato, E. G. (2004). Predictors of Prenatal Attachment in Mothers of Twins. J Obstet Gynecol and Neonatol Nurs, 33. 436-445. https://doi.org/10.1177/0884217504266894
• Daştan, B., Deniz, N., Şahin, B. (2015). Kars’ta Gebelerin Ev Ziyareti İle Ruhsal Durumlarının Belirlenmesi, Psikiyatri Hems Derg, 6(2):71-78. https://www.journalagent.com/z4/download_fulltext.asp?pdir=phd&plng=tur&un=PHD-91885
• Devam, H., Cantez, K.E. (2020) . Gebelerde Doğum Öncesi Bağlanma Biçiminin Ruhsal Belirtiler İle Olan İlişkisi, The Journal of Academic Social Sciences .105:436-460. DOI:10.29228/ASOS.43201
• Diego, M. A., Field, T., Hernandez-Reif, M., Schanberg, S., Kuhn, C., Gonzalez-Quintero, V. (2009). Prenatal Depression Restricts Fetal Growth. Early Hum Dev, 85.65-7. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2651570/
• Dikmen, H. A. (2018). Maternal Obezitenin Prenatal Bağlanma Üzerine Etkisi, Acıbadem Unıv Sagl Bılım Derg, 9(2): 118-123. https://app.trdizin.gov.tr/publication/paper/detail/TWpjeE9ETXlNZz09
• Duyan, V., Gül, K. S., Yakut, İ. (2013). Doğum Öncesi Bağlanma Envanteri’nin Bir Grup Gebe Üzerinde Türkçeye Uyarlama Çalışması. J Gynecol Obstet and Neonatol, 10(39): 1609-1614. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/934285
• Elkin, N. (2015). Gebelerin Prenatal Bağlanma Düzeyleri Ve Bunları Etkileyen Faktörler. STED, 6(24): 230-236. https://www.ttb.org.tr/STED/images/files/dergi/2015/6.pdf#page=26
• Eskici, L., Demir, A., Ayşe, S., Atasoy, N., Arıkan, İ., Harma, M. (2012). Gebelerde Depresyon ve Anksiyete Bozukluğunun Obstetrik Sonuçları ve Yenidoğan Üzerine Etkileri. Anatolian J Clin Investigat,1(6): 10-16. http://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&profile=ehost&scope=site&authtype=crawler&jrnl=13068814&AN=78953436&h=NNrcZPJD6eVNDs5%2FcgyVH3dvE6FCITsCMxlY5uT4Nk%2BqcUcz%2F9A%2BkPYSS3zOzcbmayMUGeGu7NWz3YPg%2Bm6C%2Bg%3D%3D&crl=c
• Eswi, A., Khalil, A. (2012). Prenatal Attachment and Fetal Health Locus of Control among Low Risk and High Risk Pregnant Women. WASJ, 18 (4): 462-471. http://scholar.cu.edu.eg/sites/default/files/drabeer/files/1_1.pdf
• Field, T. (2017). Prenatal Depression Risk Factors, Developmental Effects and Interventions: A Review. J Pregnan and Child Health, 4(1): 301. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5502770/
• Hergüner, S., Çiçek, E., Annagür, A., Hergüner, A., Örs, R. (2014). Doğum Şeklinin Doğum Sonrası Depresyon ve Algılanan Sosyal Destek ve Maternal Bağlanma ile İlişkisi, Düşünen Adam J Psych and Neurolog Sci, 27:15-20. https://dusunenadamdergisi.org/storage/upload/pdfs/1585835298-tr.pdf
• Hisli, N. (1989). Beck Depresyon Envanterinin Üniversite Öğrencileri İçin Geçerliği, Güvenirliği.Psıkol.Derg, 7(23), 3-13. https://toad.halileksi.net/olcek/beck-depresyon-envanteri
• Karaçam, Z., Ançel, G. (2009). Depression, Anxiety and Influencing Factors in Pregnancy: A Study in a Turkish Population, Midwifery , 25:344-356. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17935843/
• Kırca, A.Ş., Savaşer, S.(2017). Doğum Sayısının Anne Bebek Bağlanmasına Etkisi. Sagl Bılım ve Meslk Derg. 4(3):236-243. DOI: 10.17681/hsp.288941
• Kocabaşoğlu, N., Başer, S. Z. (2008). Gebelik ve Doğumla Tetiklenen Psikiyatrik Hastalıklar. İstanbul Unıv Cerrahpaşa Tıp Fak STE Etkinlikleri Sempozyum Dizisi No:62,S:349-354. https://avesis.istanbulc.edu.tr/publication/details/badab207-1f15-4a97-9bcf-3bd0f1f018b9/in-turkiyede-sik-karsilasilan-psikiyatrik-hastaliklar
• Koç Özkan, T. , Şimşek Küçükkelepçe, D. , Aydın Özkan, S. (2020). Gebelikte Prenatal Bağlanma ve Vücut Algısı Arasındaki İlişki ve Etkileyen Faktörler . Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 7: 49-54. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cbusbed/issue/53454/587467
• Kuğu, N., Akyüz, G. (2001). Gebelikte Ruhsal Durum. Cumhurıyet Unıv Tıp Fak Derg, 23(1) :61-64. http://eskidergi.cumhuriyet.edu.tr/makale/2219.pdf
• Lancaster, C. A., Gold, K. J., Flynn, H. A., Yoo, H., Marcus, S. M., Davis, M. M. (2010). Risk Factors for Depressive Symptoms During Pregnancy: A Systematic Review. American J Obstet Gynecol, 202:5–14. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2919747/
• Lara, M. A., Le, H. N., Letechipia, G., Hochhausen, L. (2009). Prenatal Depression in Latinas in the U.S. And Mexico. Maternal Child Health J, 13 (4): 567-76. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18581222/
• Lee, A. M., Lam, S. K., Sze Mun Lau ,S. M., Chong, C. S., Chui, H. W., Fong, D. Y.(2007). Prevalence,Course and Risk Factors for Antenatal Anxiety and Depression.J Obstet Gynecol. Novomber, 110(5):1102-12. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17978126/
• Lee, S. H., Lee, S. A. (2016). Protective Factors Against Prenatal Depression İn Pregnant Women.Advanced Sci Technol Letters, Vol.122, pp.78-82. https://pdfs.semanticscholar.org/2f0e/60ee26152b5c494e8a975ac3f7fc1b7aef13.pdf
• Lindgren, K. (2001). Relationships Among Maternal – Fetal Attachment, Prenatal Depression, and Health Practices in Pregnancy. RINAH.(24) 203-217. DOI: 10.1002 / nur.1023
• Marakoğlu, K., Şahsıvar, Ş. (2008). Gebelikte Depresyon Turk Klinikleri J Med Sci, 28:525-532. https://www.turkiyeklinikleri.com/article/tr-gebelikte-depresyon-50584.html
• Metin, A., Pasinlioğlu, T. (2016). Gebelerin Algıladıkları Sosyal Destek İle Prenatal Bağlanma arasındaki İlişki. Uluslararası Hakemli Kadın Hastalıkları ve Anne Çocuk Sağl Derg, Ocak / Şubat / Mart / Nisan Kış İlkbahar Dönemi Sayı:05 s:49-66. https://www.researchgate.net/profile/Ayse-Metin/publication/299592992_THE_RELATIONSHIP_BETWEEN_PERCEIVED_SOCIAL_SUPPORT_AND_PRENATAL_ATTACHMENT_IN_PREGNANT_WOMEN/links/5e35734aa6fdccd9657c78cb/THE-RELATIONSHIP-BETWEEN-PERCEIVED-SOCIAL-SUPPORT-AND-PRENATAL-ATTACHMENT-IN-PREGNANT-WOMEN.pdf
• Muller, M. E. (1993). The Development and Testing of the Prenatal Attachment Inventory. WJNR.15:199-211. https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/019394599301500205
• Mutlu, C., Yorbık, Ö., Tanju, İ. A., Çelikel, F., Sezer, R. G. (2015). Doğum Öncesi,Doğum Sırası ve Doğum Sonrası Etkenlerin Annenin Bağlanması İle İlişkisi. Anatolian J Psych,16: 442-450. https://www.bibliomed.org/fulltextpdf.php?mno=172669
• Mutlugüneş, E., Mete, S. (2013). Gebelikte Bulantı Kusma, Annelik Rolü ve Gebeliğin Kabulü Arasındaki İlişki. Cumhurıyet Hems Derg, 2(1):8-14. http://hdl.handle.net/20.500.12397/9927
• Napoli, A., Lamis, D.A., Berardelli, I., Canzonetta, V., Sarubbi, A., Rogante, E., … Pompili, M. (2020). Anxiety, Prenatal attachment, and depressive symptoms in women with diabetes in pregnancy, International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(2), 425. https://doi.org/10.3390/ijerph17020425
• Niaz, S., Izhar, N., Bhatti, M.R. (2004). Anxiety and Depression in Pregnant Women Presenting in the OPD of a Teaching Hospital, Pakistan J Med Sci.Apr-Jun., 20(2):117-119. https://vlibrary.emro.who.int/imemr/anxiety-and-depression-in-pregnant-women-presenting-in-the-opd-of-a-teaching-hospital/
• Özdemir, K. , Çevirme, A. , Başkaya, Y. (2020). "Anxiety and prenatal attachment levels in pregnancy and influencing factors" . Cukurova Medical Journal 45: 502-510. https://dergipark.org.tr/en/pub/cumj/issue/53180/661828
• Özorhan, E.Y., Ejder, A.S., Şahin, A.Ö.(2014). Gebelikte Ruh Sağlığı.Yıldırım Beyazıt Unıv Sagl.Bılım Fak Hems E-Derg, 2(3):33-41. https://studylibtr.com/doc/764925/gebelikte-ruh-sa%C4%9Fl%C4%B1%C4%9F%C4%B1---y%C4%B1ld%C4%B1r%C4%B1m-beyaz%C4%B1t-%C3%BCniversitesi-hem...
• Öztürk, N. , Aydın, N. (2018) "ANNE RUH SAĞLIĞININ ÖNEMİ" . Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi 1: 29-36 DOI: 10.26695/mukatcad.2018.9
• Reed, O. (2014). The Effect of Maternal Factors on Prenatal Attachment (Undergraduate Honors Thesis, University of Redlands),Retrieved from https://inspire.redlands.edu/cas_honors/3.
• Savrun, M. (2008). Gebelik Ve Depresyon. Klin Gelisim. 2008;21(1):164-166. http://www.klinikgelisim.org.tr/eskisayi/cilt21sayi1/mertsavrun.pdf
• Sevindik, F. (2005). Elazığ İlinde Gebelikte Depresyon Prevelansı ve Etkileyen Faktörler, Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ. http://hdl.handle.net/11508/12990
• Sezici, E., Başar, F., Yiğit, D., Yeşildere, S.H., Çiçek ,S. (2016). Anne Bebek Bağlanmasını Etkileyen Faktörler, 1. Uluslararası Kadın Çocuk Sağlığı Ve Eğitimi Kongresi Kitabı, Kocaeli, s:58-59.
• Şirin, A., Kavlak, O. (2015). Kadın Sağlığı. Genişletilmiş İkinci Baskı, Nobel Tıp Kitabevleri Ltd.Şti., İstanbul.
• Taşkın, L. (2009). Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği. Genişletilmiş 9.Baskı, Sistem Ofset Matbaacılık, Ankara.
• Tunç, S., Yenicesu, O., Çakar, E. , Özcan, H., Pekçetin, S. , Danışman, N.(2012). Antenatal Dönemde Anksiyete ve Depresyonun Görülme Sıklığı Ve İlişkili Faktörler, J Gynecol Obstet and Neonatol, 9(35):1431-1435. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jgon/issue/51919/676251
• Tunçel, N. T., Süt, H.K.(2019). Gebelikte Yaşanan Anksiyete, Depresyon ve Prenatal Distres Düzeyinin Doğum Öncesi Bebeğe Bağlanmaya Etkisi. Jinekol Obstet Neonatol Tıp Derg, Volume: 16, Sayı: 1, Sayfa: 9-17. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jgon/issue/51867/675154
• Yanıkkerem, E., Altan, E., Demirtosun, P. (2004). Manisa 1 No’lu Sağlık Ocağı Bölgesinde Yaşayan Gebelerde Depresyon Durum. JCOG, 2(4):301-306. https://app.trdizin.gov.tr/publication/paper/detail/TlRFeU56YzM
• Yarcheski, A., Mahon, N .E., Yarcheski, T. J., Hanks, M. M., Cannella, B. L. (2009). A Meta-Analytic Study Of Predictors Of Maternal-Fetal Attachment. Internat J Nurs Studies, 46.708-715. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19081091/
• Yılmaz, S. D., Beji, N .K. (2010). Gebelerin Stresle Başa Çıkma, Depresyon ve Prenatal Bağlanma Düzeyleri ve Bunları Etkileyen Faktörler. Gen Tıp Derg,20(3):99-108. http://www.geneltip.org/upload/sayi/65/GTD-00523.pdf
• Yılmaz, S. D. ve Beji, N. K.(2013). Prenatal Bağlanma Envanteri’nin Türkçe’ye Uyarlanması: Güvenilirlik ve Geçerlilik Çalışması, J Anatolıa Nurs and Health Sci, 16(2):103-109. https://app.trdizin.gov.tr/makale/TVRVMU1UWXdNQT09/prenatal-baglanma-envanterinin-turkce-ye-uyarlanmasi-guvenilirlik-ve-gecerlilik-calismasi
• Yılmaz, S. D. (2013). Prenatal Anne-Bebek Bağlanması, Hems Egıt Aras Derg, 10 (3): 28-33. https://jag.journalagent.com/z4/download_fulltext.asp?pdir=kuhead&plng=eng&un=KUHEAD-40316
• Zaman, F. K., Özkan, N. ,Toprak, D. (2018). Gebelikte Depresyon ve Anksiyete.Konuralp Tıp Derg, 10(1):20-25. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/457287