The Spatial-Temporal Canvas That We Call the Stage: Text and Performance in Final Solutions

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 2, 116 - 135, 19.09.2024

Manivendra Kumar , Ananya Ghoshal

https://doi.org/10.62425/theatreacademy.1525738

Öz

The article studies the significance and function of stage directions in Mahesh Dattani’s Final Solutions (1993). The stage directions propel the play-text to transcend into a performative script. Scholars Jisha Menon (2013) and Aparna Dharwadker (2005) commend Dattani’s ‘innovative’ dramaturgy for realistically representing the urban-middle-class home along with the complex social issues pervading this social milieu. This article argues for their assertion and extends their studies by examining the source of Dattani’s inventive stagecraft – his stage directions. It argues that Dattani challenges the label of dramatic text through his stage construction and stage directions. These directions add theatricality and render a visual appeal to the written text, which acts as a ‘drama’ for the students and critics of literature and a ‘fabel’ or a blueprint for other directors. The ostension of multiple levels of space-time in the text through stage directions reifies the mise-en-scene in the readers’ minds and also foregrounds Dattani’s reformist method of creating a conflict in his readers/audiences’ minds. Using a comparative analysis of the stage directions in the play-text by Dattani and a stage production by the Delhi-based Asmita Theatre under the direction of Arvind Gaur, it foregrounds Dattani’s extravagant and complex construction of the stage. It studies his distinct usage of the stage as a ‘spatial-temporal’ entity and establishes that Dattani’s stage directions are quintessential to his reformist agendas.

Anahtar Kelimeler

Mahesh Dattani, Post-Independence Indian Theatre, Indian Stagecraft, Reform, Final Solutions

Sahne Dediğimiz Mekânsal-Zamansal Tuval: Final Solutions Adlı Oyunda Metin ve Performans

Öz

Bu makale, Mahesh Dattani’nin Final Solutions (1993) adlı eserinde sahne yönergelerinin anlamını ve işlevini incelemektedir. Sahne yönergeleri, oyun metnini performatif bir senaryoya dönüştürmektedir. Araştırmacılar Jisha Menon (2013) ve Aparna Dharwadker (2005), Dattani’nin ‘yenilikçi’ dramaturjisinin, kentsel orta sınıf evini ve bu sosyal ortamı etkileyen karmaşık sosyal sorunları gerçekçi bir şekilde temsil etme konusunda övgüye değer olduğunu belirtmişlerdir. Bu makale, bu değerlendirmeyi savunur ve Dattani’nin yaratıcı sahne tasarımı ile sahne yönergelerinin kaynaklarını inceleyerek bu çalışmaları genişletir. Makale, Dattani’nin sahne inşası ve sahne yönergeleri aracılığıyla dramatik metin etiketine meydan okuduğunu savunur. Bu yönergeler, yazılı metne teatral bir nitelik katar ve ona görsel bir çekicilik kazandırır; böylece metin, edebiyat öğrencileri ve eleştirmenler için bir ‘drama’, diğer yönetmenler içinse bir ‘fabel’ veya taslak olarak işlev görür. Sahne yönergeleri aracılığıyla metindeki çoklu zaman-mekân düzeylerinin gösterilmesi, okurların zihnindeki mizanseni somutlaştırırken, Dattani’nin okurların/seyircilerin zihninde bir çatışma yaratmaya yönelik yenilikçi yöntemini de ön plana çıkarır. Delhi merkezli Asmita Tiyatrosu’nun Arvind Gaur tarafından yönetilen sahne prodüksiyonu ile Dattani’nin oyun metnindeki sahne yönergelerinin karşılaştırmalı analizi kullanılarak, Dattani’nin sahne tasarımının ne kadar gösterişli ve karmaşık olduğu vurgulanır. Makale, Dattani’nin sahneyi ‘mekânsal-zamansal’ bir varlık olarak kullanma biçimini inceler ve sahne yönergelerinin onun reformist gündemlerini yansıtmada ne kadar önemli olduğunu ortaya koyar.

Anahtar Kelimeler

Mahesh Dattani, Bağımsızlık-Sonrası Hint Tiyatrosu, Hint Sahneciliği, Reform, Final Solutions.

Kaynakça

• Asmita Theatre. (2020). Mahesh Dattani play Final Solutions directed by Arvind Gaur, presented by Asmita Theatre [Video]. YouTube. https://youtu.be/YydlveN65pc
• Banerjee, Utpal K., and Mahesh Dattani. (2004) Utpal K Banerjee in conversation with Mahesh Dattani. Indian Literature, 48(5(223)), 161-67. http://www.jstor.org/stable/23346512
• Barba, E. (2010). On Directing and Dramaturgy: Burning the House. Trans. by Judy Barba, New York: Routledge, e-book.
• Chaudhuri, A. K. (2005). Mahesh Dattani An Introduction. Cambridge University Press.
• Dattani, M. (2005). Final Solutions. Penguin Books.
• Devanesen, M. (2016). A Note on the Play. In M. Dattani, Collected Plays (pp. 445-46). Penguin Books.
• Dharwadker, A. (2005). Theatres of independence: Drama, theory, and urban performance in India since 1947. University of Iowa Press.
• Huxley, A. (1922). Appendix. In The Devils of Loudon. Chatto & Windus.
• Ibsen, H. (2018). A Doll’s House. Open Road Integrated Media.
• McRae, J. (2016). A Note on the Play. In M. Dattani, Collected plays, (pp. 60-62). Penguin Books.
• Menon, J. (2013). The Performance of Nationalism: India, Pakistan, and the Memory of Partition. Cambridge University Press.
• Rakesh, M. (2015). One Day in the Season of Rain (A. Dharwadker, Trans.). Penguin Books.
• Schechner, R. (1973). Drama, Script, Theatre, and Performance. The Drama Review: TDR, 17(3), 5–36. https://doi.org/10.2307/1144841
• Tanvir, H. (2016). Charandas Chor (A. Katyal, Trans.). Seagull Books.
• Yajnik, R. K. (1933). The Indian Theatre. Unwin Brothers Ltd.