Öz
17. yüzyıldan itibaren yeni bilimsel gelişmelerin ortaya çıkmasıyla birlikte bilim felsefecileri, bilimsel önermeleri metafizik önermelerden nasıl ayırt edecekleri konusunda tartışmalara başladılar. 20. yüzyılda bu sorunun yerini bilimsel ve bilimsel olmayan ayrımının nasıl yapılacağı konusu aldı. Bu dönemde farklı bilimsel anlayışlar ortaya çıkmaya başladı.
Bu dönemde görüşleriyle öne çıkan öneli düşünürlerdden biri de Imre Lakatos'dur. Lakatos’a göre bilimsel bilginin rasyonel ölçüt olmaması, sosyal bilimler, etik ve bilim alanları gibi bilimleri geliştiren doğa bilimleri de göreceli hale getirilmiş ve bu tehlikeli sonuçlara neden olmuştur. Bu nedenle Lakatos, bilimsel bilgiyi bilimsel olmayandan ayırt etmek için bir kriter belirlemenin önemini savunur. Bilim felsefesi için bilim tarihinin iyi bilinmesi, bilim tarihi için de bilim felsefesinin iyi bilinmesi gerektiğine işaret etmektedir.
Lakatos, bilimde kesin doğrulama ve kesin yanlışlamanın olmadığını belirtmekte ve bilimde kesin ve değişmez yöntemlerin olmadığını iddia etmektedir. Lagatos, bu fikirleriyle Feyerabend’i etkiledi. Lakatos bilimin rasyonel bir şekilde ilerlediğini, Popper ve Kuhn’a karşı olduğunu ancak aralarında sentezler yapmaya çalıştığını ileri sürdü.
Anahtar Kelimeler
Bilim Felsefesi Imre Lakatos Doğrulama Yanlışlama K. Popper.
Kaynakça
- Atmaca, Tekin. Lakatos’un Bilim Felsefesinde Rasyonellik” III. Türkiye Lisansüstü Çalışmalar Kongresi Bildiriler Kitabı-II, Editörler: Nuriye Kayar, Ümit Güneş. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Basımevi Müdürlüğü, 2014.
- Ayer, A. Jules. Dil, Doğruluk ve Mantık. trans. Vehbi Hacıkadiroğlu. İstanbul: Metis Yayınları, 1988.
- Chalmers, Alan. Bilim Dedikleri, çev. Hüsamettin Arslan. Ankara: Vadi Yayınları, 1997.
- Gürdal, Gökhan. ‘Bilimsel Gelişme Teorileri Açısından I. Lakatos ve L. Laudan’ın Düşüncelerinin Karşılaştırılması’. Kaygı 27/ (2016), 29–41.
- Güzel, Cemal. Çoğulculuğun Kuramcısı: Lakatos. Ankara: Bilim ve Sanat, 1999.
- Lakatos, Imre. Falsification and the Methodology of Scientific Research Programmes. ed. Imre Lakatos, Alan Musgrave. 4 Volume. London: Cambridge University Press, 1970.
- Lakatos, Imre. The Methodology of Scientific Research Programmes. New York: Cambridge University Press, 1978.
- Lecourt, Dominique. Bilim Felsefesi. Ankara: Dost Kitapevi Yayınları, 2006.
- Özsoy, Seda. ‘Popper ve Kuhn Arasında: Imre Lakatos ve Bilimsel Metodoloji İçin Yeni Bir Öneri’. Kaygı 30/ (2018), 209–223.
- Yıldırım, Ali. Din Dilinin Ahlaki Yorumu. Ankara: Elis Yayınları, 2015.
Öz
From the 17th century, new scientific developments accompanied science philosophers started to discuss how to distinguish scientific propositions from metaphysics. That problem was replaced by how to discriminate between scientific and non-scientific in the 20th century. In that period, different scientific understandings started to come up.
Imre Lakatos is one of the leading thinkers who came forward with his views during this period. In Lakatos’ view, not being rational criteria for scientific knowledge was relativised natural sciences developing sciences such as social sciences, ethics and science fields were too and this caused dangerous results. Due to that, Lakatos defends the importance of determining criteria to distinguish scientific knowledge from non-scientific one. He says that the history of science must be known for the philosophy of science well and philosophy of science must be known for the history of science well.
Lakatos says that there aren’t certain verification and falsification in science; for to him, science is fallible at the same time. He advocates that there aren’t certain and unchangeable methods in science. Due to his ideas, he affected Feyerabend. Lakatos asserted that science is progressing rationally; he is against Popper and Kuhn but tried to synthesize between them.
Anahtar Kelimeler
Philosophy of Science Imre Lakatos Verification Falsification K. Popper.
Kaynakça
- Atmaca, Tekin. Lakatos’un Bilim Felsefesinde Rasyonellik” III. Türkiye Lisansüstü Çalışmalar Kongresi Bildiriler Kitabı-II, Editörler: Nuriye Kayar, Ümit Güneş. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Basımevi Müdürlüğü, 2014.
- Ayer, A. Jules. Dil, Doğruluk ve Mantık. trans. Vehbi Hacıkadiroğlu. İstanbul: Metis Yayınları, 1988.
- Chalmers, Alan. Bilim Dedikleri, çev. Hüsamettin Arslan. Ankara: Vadi Yayınları, 1997.
- Gürdal, Gökhan. ‘Bilimsel Gelişme Teorileri Açısından I. Lakatos ve L. Laudan’ın Düşüncelerinin Karşılaştırılması’. Kaygı 27/ (2016), 29–41.
- Güzel, Cemal. Çoğulculuğun Kuramcısı: Lakatos. Ankara: Bilim ve Sanat, 1999.
- Lakatos, Imre. Falsification and the Methodology of Scientific Research Programmes. ed. Imre Lakatos, Alan Musgrave. 4 Volume. London: Cambridge University Press, 1970.
- Lakatos, Imre. The Methodology of Scientific Research Programmes. New York: Cambridge University Press, 1978.
- Lecourt, Dominique. Bilim Felsefesi. Ankara: Dost Kitapevi Yayınları, 2006.
- Özsoy, Seda. ‘Popper ve Kuhn Arasında: Imre Lakatos ve Bilimsel Metodoloji İçin Yeni Bir Öneri’. Kaygı 30/ (2018), 209–223.
- Yıldırım, Ali. Din Dilinin Ahlaki Yorumu. Ankara: Elis Yayınları, 2015.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Konular | Din Araştırmaları |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 23 Haziran 2022 |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2022 |
| Gönderilme Tarihi | 8 Şubat 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Cilt: 6 Sayı: 1 |
Türkiye İlahiyat Araştrımaları Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.