Selefîyye ve Kelâmcılar Arasında Yöntemsel Tartışmalar

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 190 - 218, 30.06.2022

Selim Gülverdi

https://doi.org/10.32711/tiad.994275

Öz

İslâm düşünce tarihinde ortaya çıkan iç ve dış kaynaklı düşünce problemlerini, İslâm’ı savunmak adına çözüme kavuşturmak için farklı ilmi disiplinler ortaya çıkmıştır. Bu ilmi disiplinlerden her biri önemli fonksiyon icra etmekle beraber kullandıkları yöntem ve metotların farklı olmasından dolayı bazen birbirine yönelik eleştirilerde bulunmuşlardır. Bu bağlamda öncelikli olarak i‘tikādî konularda akla yer vermeyerek istidlal ve te’vîli reddeden Selefî ekol mensuplarının, aklı bilgi kaynağı kabul ederek te’vîl metoduna başvuran kelâmcıları, yöntemsel olarak şiddetle eleştirip, Kelâmı gereksiz, zararlı ve bid‘at olduğunu iddia etmelerinden bahsedilebilir.
Bu çalışmanın amacı, Selefî ekol ile kelâmcılar arasında önemli bir problem alanı olan akıl-nakil ilişkisi ele alınacaktır. Ayrıca buna bağlı olarak mantık, istidlâl ve te’vîl konularında her iki ekolün ileri sürdüğü argümanları inceleyerek Kelâm metodunun meşruiyet sorununun olup olmadığı üzerinde durulacaktır. Sonuç olarak Selefîyye’nin, Kelâmı sorgulamak adına geliştirdiği Kelâm karşıtı söylemlerin ne kadar tutarlı olduğu, mantığı Kelâmla buluşturan Gazzâlî ve Selefiliği sistematize eden İbn Teymiyye'nin görüşleri üzerinden ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kelâm, Selefîyye, Yöntem, Gazzâlî, İbn Teymiyye

Destekleyen Kurum

GAZİANTEP İSLAM BİLİM VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİ İSLAMİ İLİMLER FAKÜLTESİ

Proje Numarası

6

Teşekkür

Göstereceğiniz ilgiden dolayı şimdiden teşekkür ederim

Methodical Discussions Between Salafiyya and Theologians

Öz

Different disciplines in the history of Islamic thought have emerged to solve the problems of thought. Each school of thought in Islam performed important function, but has criticized each other due to different methods. The members of the Salafi school criticized theologians whose main source of knowledge is reason. To the Salafi sect, priortizing reasong is bid’ah. The main discussion between the Salafi school theorists and theologians is about the matter of reason-revelation relationship. The aim of this study is to examine whether there is a problem of legitimacy of the Kalam method though scrutinizing the arguments of both schools on logic, istidlal and ta’wil. The consistency of the anti-theology discourses developed by Salafiyya in order to question the concept of Kalam will be discussed through the views of Ghazali and Ibn Taymiyya as he, systematized Salafism.

Anahtar Kelimeler

Kalam, Salafiyya, Method, Ghazali, Ibn Taymiyya

Proje Numarası

6

Kaynakça

• Abdulhamid, İrfan. İslam’da İtikadi Mezhebler ve Akaid Esasları. çev. M. Saim Yeprem. İstanbul: Marifet yayınları, 1983.
• Akyüz, Turgut. “Risâle fi’l mantık” Bağlamında Fahreddîn er-Râzî’nin Mantığa Dair Bazı Görüşleri”. Akra Kültür ve Sanat Dergisi 16/6 (2018),166-199.
• Aydınlı, Osman. “Mu‘tezile Ekolünün Tarihsel Serüveni”, İslami İlimler Dergisi, 12/2 (2017), 2-42.
• Cüveynî, Abdülmelik b. Abdullah b. Yusuf b. Muhammed. Kitabu’l-İrşad. thk. Ahmet Abdurrahim es-Sayic. Kahire: Mektebetu Sekafetu Diniyye, 1430/2009.
• Çelebi, İlyas. İslam İnanç Sisteminde Akıl ve Kadî Abdülcebbâr İstanbul: Rağbet Yayınları, 2002, 157.
• Çelebi, İlyas. “Mu‘tezile ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 31/391-401. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.