Mâtürîdî’nin Düşünce Sisteminde Toplumun Temel Yapıtaşı Olarak Aile Kurumunun Korunması ve Devamı İçin Alınabilecek Tedbirler

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 1, 62 - 78, 30.03.2023

Recep Önal

https://doi.org/10.32711/tiad.1241485

Öz

Bu çalışmada toplumun çekirdeğini oluşturan aile kurumunun sağlam zemin üzerine kurulması, fonksiyonları ve sağlıklı bir biçimde devamı için alınabilecek tedbir ve önlemlerin neler olduğu Ebû Mansûr el-Mâtürîdî (ö. 333/944) perspektifinden tespit edilmeye çalışılacaktır. İmam Mâtürîdî, aile kurumuna insan neslinin çoğalması; dünya ve ahiret mutluluğunun kazanılması, dinî ve ahlakî değerlerin gelecek nesillere aktarılması vb. birey ve topluma yönelik fonksiyonundan dolayı büyük değer atfetmektedir. Bu anlamda telif ettiği eserlerinde huzurlu ve mutlu bir aile ortamının oluşturulması ve sürekliliğinin sağlanması için ne tür tedbirlerin alınması gerektiğine dair konulara yer vermektedir. Bu kapsamda Kur’an’da insanların nesillerini meşru yollarla çoğaltmaya ve evliliklerin meşru yollarla yapılmasına teşvik edildiğine dikkat çeken Mâtürîdî, aile kurumunu temelden sarsan, soy ve nesillerin bozulmasına sebep olan iffetsizlik, zina, eşcinsellik, livâta gibi gayr-i meşru ilişkilerin yasaklandığını, bu yönde sert ve katı müeyyideler ortaya konarak (Mâide 5/5 ve Nûr 24/3) aile kurumun korunmasına büyük önem verildiğini söylemektedir.

Anahtar Kelimeler

Kelam, Mâtürîdî, Toplum, Aile, Evlilik

Precautins To Be Taken For The Protection And Continuation Of The Family Institution As The Basic Building Block Of Society In Māturīdī’s System Of Thought

Öz

In this study, it will be tried to determine from the perspective of Abū Manṣūr al-Māturīdī (d. 333/944) what measures and measures can be taken for the establishment of the family institution, which is the core of the society, on a solid ground, its functions and its healthy continuation. Imam Maturidi, the increase of the human generation to the family institution; gaining happiness in this world and the hereafter, transferring religious and moral values to future generations, etc. attaches great value due to its function towards the individual and society. In this sense, in his works he has written, he includes subjects about what kind of measures should be taken in order to create and maintain a peaceful and happy family environment. Māturīdī pointed out that the Qurʾān encourages people to reproduce their generations in legitimate ways and to make marriages legitimately, and said that illegitimate relationships such as immorality, adultery, homosexuality, sodomy, which undermine the institution of the family and cause the deterioration of lineages and generations, are prohibited.

Anahtar Kelimeler

Kalam, Māturīdī, Society, Family, Marriage, Kelam, Mâtürîdî, Toplum, Aile, Evlilik

Kaynakça

• Aydın, Mehmet Akif. “Aile”. Türkiye Diyanet İslam Ansiklopedisi. İstanbul: Türk Diyanet Vakfı Yayınları, 1989, 2/196-200.
• Bakırcıoğlu, Rasim. Ansiklopedik Eğitim ve Psikoloji Sözlüğü. Ankara: Anı Yayıncılık, 2012.
• Bayır, Özge Özgür. “Aile: Temel Kavramlar, Aile Yapısı, İşlevleri ve Dönüşümü”. Aile ve Çocukla Sosyal Hizmet. ed. Yusuf Genç-Hasan Hüseyin Taylan. 2-39. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Yayınları, 2018.
• Biçer, Ramazan. Akıl ve İrade Kapısı İmam Matüridi. İstanbul: Erdem Yayınları, 2018.
• Budak, Selçuk. Psikoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim Sanat Yayınları, 2003.
• Demir, Ömer-Mustafa Acar. Sosyal Bilimler Sözlüğü. İstanbul: Vadi Yayınları, 1996.
• Güler, Deniz -Nazmi Ulutak. “Aile Kavramının Tarihsel Gelişimi ve Türk Toplum Yaşantısında Aile”. Kurgu Dergisi 11 (1992), 51-76.
• Hindî, Müttaki. Kenzul-ummâl. thk. Mahmûd Ömer ed-Dimyâti. Beyrut: y.y., 1989.
• Kur’ân-ı Kerim ve Açıklamalı Meali. Hayreddin Karaman vd. Ankara: Diyanet Vakfı Yayınları, 2012.
• Marshall, Gordon. Sosyoloji Sözlüğü. çev. Osman Akınhay-Derya Kömürcü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları, 1999.
• Mâtürîdî, Ebû Mansûr. Te’vîlâtü’l-Kur’an. ed. Bekir Topaloğlu. İstanbul: Dâru’l-Mizan, 2005-2010.
• Mâtürîdî, Ebû Mansûr. Te’vîlâtü’l-Kur’an Tercümesi. ed. Yusuf Şevki Yavuz. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2015-2019.
• Mâtürîdî, Ebû Mansûr. Kitâbü’t-tevhîd. thk. Bekir Topaloğlu vd. Ankara: TDV Yayınları, 2003.
• Mâtürîdî, Ebû Mansûr. Kitâbüt’-Tevhîd Tercümesi. çev. Bekir Topaloğlu. Ankara: TDV Yayınları, 2002.
• Önal, Recep. “İmam Mâtürîdî’ye Göre İslam’da Aile’nin Yeri ve Önemi”. Turan 13/52 (2021), 179-183.
• Önal, Recep. Aile ve Toplumsal İlişkiler. İstanbul: İlke Yayıncılık, 2021.
• Şentürk, Ünal. “Aile Kurumuna Yönelik Güncel Riskler”, Aile ve Toplum 4/14 (2008), 7-31.
• Ülken, Hilmi Ziya. Sosyoloji Sözlüğü. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 1969.
• Vanlıoğlu, Ahmet. “Zina ve Zararları”. Diyanet İlmi Dergi 28/4 (1992), 37-52.