An Assessment of The Graduate Theses on Hopelessness and Religiousness Produced in Turkey (1998-2023)

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 145 - 161, 01.07.2024

Mehmet Emrullah Duran

https://doi.org/10.32711/tiad.1428418

Öz

This study reviews the graduate theses on hopelessness and religiousness produced in Turkey between the years of 1998 and 2023. In this regard, the aim to provide a source of data for other scholars who would like to engage in research on hopelessness and religiousness, present relevant concepts of forgiveness in an organized fashion and use any potential conclusions to offer a reference point for future research. Qualitative research methods used in the study were document review. As a result of the research, it was determined that the most published theses were made in 2023 (n = 15) and the most theses were made at Atatürk University (n = 5), there were a total of 5 working groups as a sample in the relevant theses and 3 concepts related to hopelessness were examined.

Anahtar Kelimeler

Psychology of Religion, Hopelessness, Religiosity, Anxiety, Depression, Life Satisfaction

Umutsuzluk ve Dindarlık Konusunda Türkiye’de Yapılan Lisansüstü Tezler (1998-2023) Üzerine Bir Değerlendirme

Öz

Bu çalışmada umutsuzluk ve dindarlık konusunda 1998-2023 yılları arasında Türkiye’de yapılmış lisansüstü tezlerin taraması yapılmıştır. Bu bağlamda çalışmada umutsuzluk ve dindarlık konusunda çalışma yapmak isteyen araştırmacılar için bir veri sağlanması, araştırılan umutsuzluk kavramlarının düzenlenerek sunulması ve ortaya çıkacak verilerin yapılacak araştırmalarda kaynak olması amaçlanmaktadır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi kullanılmıştır. Araştırma neticesinde, yayımlanan tezlerin en çok 2023 (n=15) yılında ve en fazla tezin Atatürk Üniversitesi (n=5)’nde yapıldığı, ilgili tezlerde örneklem olarak toplam 5 çalışma grubunun bulunduğu ve umutsuzlukla ilgili 3 kavramın incelendiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Din Psikolojisi, Umutsuzluk, Dindarlık, Kaygı, Depresyon, Yaşam Doyumu

Kaynakça

• Abonoz, S. Soren Kierkegaard’da Pişmanlık ve Teslimiyet. Çankırı: Karatekin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020
• Alhussain, A. Ebul Feth El Bustinin Şiirinde Hikmet. Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2016.
• Akbıyık, B. Erişkinlerde Psikolojik Sağlamlığı Etkileyen Psikososyal Faktörler. İstanbul: Üsküdar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2023.
• Akbolat A. Kronik Hastalarda İyi Oluş ve Maneviyat. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2022.
• Akşit, M. İbni Sina ile Kierkegaard’ın Ölüm Anlayışının Karşılaştırılması. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2013.
• Altıntop, H. Dindarlık İntihar İlişkisi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2005.
• APA. DSM-5. Washington: American Psychiatric Association, 2013.
• Bahadır, A. İnsanın Anlam Arayışı ve Din. İstanbul: İnsan Yayınları, 2002.
• Bakaç, Z. Hafızlık Eğitiminin Bireyin Duygu Durumlarına Etkisi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2023.
• Cirit, F. Madde Bağımlısı Olan Ergenlerin Ebeveynlerinin Dini Başa Çıkma Süreçlerinin İncelenmesi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Ens., Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• Cüceloğlu, D. İçimizdeki Çocuk. İstanbul: Remzi Kitabevi Yayınları, 1993.
• Çalı, A. Boşanmış Dul ve Evlenmiş Bireylerde Yalnızlık Umutsuzluk ve Dini Başa Çıkma İlişkisi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enst, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Çetin, M. Umut Teolojisi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2016
• Çığ, G. Üniversite Öğrencilerinin Umutsuzluk Düzeyleri Akademik Başarı Sosyal Beceri ve Kaygıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. İstanbul: Arel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2023.
• Çiğdem, E. Pansiyonsa ve Ailesi Yanında Kalan Liseli Öğrencilerin Umut Dindarlık ve Akademik Başarı Durumlarının Karşılaştırılması. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020
• Çöpoğlu, M. Pandemi Sonrası Süreçte Hemşirelerin İş Doyumlarının Yordayıcısı. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2023.
• Duran, M. Manevi İçerikli Gelişim Destek Programının Otizm Spektrum Bozukluğu olan Çocuk Sahibi Ebeveynlerin Umutsuzluk Dina Başa Çıkma ve Psikolojik İyi Oluş Düzeylerine Etkisinin İncelenmesi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2023
• Fatehi, S. Türkiye ve İran Örnekleminde Üniversite Öğrencilerinin Anksiyete Depresyon Umutsuzluk Düzeylerinin Karşılaştırılması. İstanbul: Arel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2023.
• Fromm, E. Erdem ve Mutluluk. Çev. Ayda Yörükan, İstanbul: İş Bankası Yayıncılık, 1995.
• Geçtan, E. Çağdaş Yaşam ve Normal Dışı Davranışlar. Ankara: Maya Yayınları, 1981.
• Glesne, C. Becoming Quallitative Researchers: An Introduction. Londra: Pearson Yayınları, 2011.
• İbaoğlu, E. Üniversite Öğrencilerinde İnternet Oyun Oynama Bozukluğu İnternet Bağımlılığı Psikolojik Katılık ve Umutsuzluk Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2023.
• Hökelekli, H. Din Psikolojisi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1998.
• Hökelekli, H. Psikolojiye Giriş. İstanbul: Düşünce Kitabevi Yayıncılık, 2009.
• Hökelekli, H. Psikoloji, Din ve Eğitim Yönüyle İnsani Değerler, İstanbul: Dem Yayınları, 2013.
• Jumaılı, T. Sahihayn’de İnanç ve Adaba Aykırı Lafızlar. Karabük: Karabük Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2021.
• Kader, A. Ebu Hüreyre’nin Müslimde Bulunan Rivayetleri. Karabük: Karabük Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2023.
• Kafalı, H. Yoksulluk ve Din. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2017.
• Kaleli Yılmaz, Gül. “Durum Çalışması”, Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri, ed. Mustafa Metin. 261-285. Ankara: Pegem Akademi, 2014.
• Kasapoğlu, A. “Kur’an da Ümit İman İlişkisi”, Tasavvuf İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi 18/1 (1974), 155-176.
• Karadaş, F. Ergenlerin Dini Başa Çıkmada Umutsuzluk ve Yaşam Doyumu Düzeyleri Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Malatya: İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Karan, S. Onkoloji Hastalarının Aile Değerlendirmeleri Umutsuzluk Düzeyi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2023.
• Kierkegaard, S. The Sickness Unto Death. Londra: Penguin Books, 2008.
• Kızılgeçit, M. Yalnızlık Umutsuzluk ve Dindarlık İlişkisi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2011.
• Kucur, S. Yakınlarını Kaybeden Bireylerin Yas Deneyimleri Umutsuzluk Hayatın Anlamı ve İrrasyonel İnanışlar Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. İstanbul: Kent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2021.
• Kuloğlu, E. Lise Öğrencilerinde Umut ve Dindarlık İlişkisi. Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2023.
• Kurt, Y. Kuran’da Yeis Kavramı. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2017.
• Kutlu, H. Ergenlerde Dua Tutumları ve Umutsuzluk Düzeyleri Arasındaki İlişki Üzerine Bir Çalışma. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Seber, G. Beck Umutszuluk Ölçeğinin Güvenirliği ve Geçerliği Üzerine Bir Araştırma. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 1991.
• Slater, P. The Pursuit of Loneliness: American Culture at the Breaking Point. New York: Beacon Press, 1970.
• Stallard, P. Anxiety. London: Routledge, 2009.
• Soyaslan, B. Palyatif Bakım Hastalarının Yakınlarına Verilen Watson İnsan Bakım Modeli Temelli Psikoeğitim Umutsuzluk Ölüm Kaygısı ve Bakım Yüküne Etkisi. İstanbul: Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2023.
• Su, M. Kierkegaard Fideizm. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2011.
• Subaşı, Münevver- Okumuş, Kübra. “Bir Araştırma Yöntemi Olarak Durum Çalışması”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 21/2 (2012), 419-426.
• Şimşek, H. ve Yıldırım, A. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları, 2008.
• Tekeş, A. Manevi Bakım Hizmetlerinin Kaygı, Depresyon ve Umutsuzluk Üzerine Etkisi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Tepeli, A. Suriyeli Mültecilerle Çalışan Ruh Sağlığı Uzmanlarıyla Yorumlayıcı Fenomenolojik Çalışma. Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enst, Doktora Tezi, 2023.
• Türkçapar, H. Depresyon, Klinik Uygulamada Bilişsel Davranışçı Terapi. Ankara: HYB Yayınları, 2009.
• Tyrer, P. Anxiety: A Multidisciplinary Review. Singapore: Imperial College Press, 1999.
• Uğur, K. Dindarlık Umutsuzluk ve Kadercilik Eğilimi İlişkisi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2023.
• Ünal, N. Dini İnanç İbadet ve Duanın Umutsuzlukla İlişkisi. Bursa: Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1998.
• Üzen, G. Özel Gereksinimli Bireye Sahip Annelere Uygulanan Egzersiz Aktivitelerinin Kaygı ve Umutsuzluk Düzeyine Etkisi. İstanbul: Gelişim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2023.
• Weiss, R. Loneliness, The Experience of Emotional and Social Isolation, Ed. R. Woss. Londra: MIT Press, 1974.
• Yaparel, R. Yirmi-Kırk Yaşlar arası Kişilerde Dini Hayat ile Psiko-Sosyal Uyum Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 1987.
• Yapıcı, Ş. Covid 19 Korkusu ve Umut. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Yavuz, A. 18-25 Yaş Üniversite Gençliğinde Dini İnanç ve Umutsuzlukla İlişkisi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2009.
• Yavuz, O. Pir Sultan Abdal ve Aşık Veysel’de Varoluşçu Temalar. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Yılmaz, M. Üniversite Gençliğinde Dua ve Umutsuzluk İlişkisi. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Yoğurtcu, F. Yetişkinlerde Dindarlık ve Ruh Sağlığı. Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2009.