The Relationship Between Religious Attitudes and Xenophobia: Evidence from Türkiye

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 3, 322 - 341, 30.09.2024

Muharrem Aka , Metin Gani Tapan

https://doi.org/10.32711/tiad.1485130

Öz

In this study, we examined whether religious attitudes have an effect on xenophobia, which we have witnessed to increase in recent years in Türkiye as well as in the world due to economic, socio-political and other factors, in terms of socio-demographic variables. In this context, our research was conducted to better understand the relationship between xenophobia and religious attitudes. Our sample group consists of 419 people aged between 18 and 56, residing in different provinces of Türkiye. These diverse demographic participants come from different socio-economic and cultural backgrounds. Data were collected online through Google Forms using the Personal Information Form, Religious Attitudes Scale and the Xenophobia Scale. These scales were used to assess participants' demographic information, religious attitudes and attitudes towards xenophobia. The findings of our study reveal that religious attitudes do not directly affect xenophobia in terms of variables such as age, gender, marital status and occupational status. That is, individuals' religious beliefs and the degree of these beliefs do not seem to be an important factor in determining their negative attitudes towards foreigners. Instead, other important factors behind xenophobia were analyzed. In the context of economic threat, remarkable results were obtained. Our research has documented that xenophobic attitudes are higher among individuals with low education and income levels compared to individuals with high income and education levels. This shows how important the impact of economic situation on xenophobia is. Especially in times of increased economic uncertainty and threats, individuals tend to develop negative attitudes towards foreigners. This suggests that economic insecurity may play a fundamental role in increasing xenophobia.

Anahtar Kelimeler

Migration, Psychology of religion, Religious attitude, Social structure, Zenophobia

Dini Tutumlar ve Yabancı Düşmanlığı Arasındaki İlişki: Türkiye'den Kanıtlar

Öz

Bu çalışmada, son yıllarda dünyada olduğu gibi Türkiye'de de ekonomik, sosyo-politik ve diğer faktörlere bağlı olarak artış gösterdiğine şahit olduğumuz yabancı düşmanlığında dini tutumların etkisi olup olmadığı, sosyo-demografik değişkenler açısından incelenmiştir. Bu kapsamda araştırmamız, yabancı düşmanlığı ve dini tutumlar arasındaki ilişkiyi daha iyi anlamak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Örneklem grubumuz, Türkiye'nin farklı illerinde ikamet eden, yaşları 18 ile 56 arasında değişen 419 kişiden oluşmaktadır. Bu çeşitli demografik yapıya sahip katılımcılar, farklı sosyo-ekonomik ve kültürel arka planlardan gelmektedir. Veriler, Kişisel Bilgi Formu, Dini Tutum Ölçeği ve Zenofobi Ölçeği kullanılarak Google Formlar aracılığıyla çevrimiçi olarak toplanmıştır. Bu ölçekler, katılımcıların demografik bilgilerini, dini tutumlarını ve yabancı düşmanlığına yönelik tutumlarını değerlendirmek için kullanılmıştır. Araştırmamızın bulguları, dini tutumların yaş, cinsiyet, medeni durum ve mesleki durum gibi değişkenler açısından yabancı düşmanlığını doğrudan etkilemediğini ortaya koymaktadır. Yani, bireylerin dini inançları ve bu inançların derecesi, onların yabancılara karşı olan olumsuz tutumlarını belirlemede tek başına önemli bir faktör olarak görünmemektedir. Bunun yerine, yabancı düşmanlığının arkasındaki diğer önemli faktörler incelenmiştir. Ekonomik tehdit bağlamında ise dikkat çekici sonuçlar elde edilmiştir. Araştırmamız, düşük eğitim ve gelir düzeyine sahip bireyler ile yüksek gelir ve eğitim düzeyine sahip bireylerin yabancı düşmanlığı tutumlarının yüksek olduğunu belgelemiştir. Bu durum, ekonomik durumun yabancı düşmanlığı üzerindeki etkisinin ne denli önemli olduğunu göstermektedir. Özellikle ekonomik belirsizliklerin ve tehditlerin arttığı dönemlerde, bireylerin yabancılara karşı olumsuz tutumlar geliştirme eğiliminde oldukları görülmektedir. Bu da ekonomik güvensizliğin yabancı düşmanlığının artmasında temel bir rol oynayabileceğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Din psikolojisi, Dini tutumlar, Göç, Sosyal yapı, Yabancı düşmanlığı

Kaynakça

• Alakoç, Burcu Pınar vd. “Political Discourse and Public Attitudes Toward Syrian Refugees in Turkey”. Comparative Politics 54/3 (2022), 547-571. https://doi.org/10.5129/001041522X16263065025324
• Anderson, Joel - Ferguson, Rose. “Demographic and Ideological Correlates of Negative Attitudes Towards Asylum Seekers: A Meta‐Analytic Review”. Australian Journal of Psychology 70/1 (2018), 18-29. https://doi.org/10.1111/ajpy.12162
• Andreescu, Viviana. “A Multilevel Analysis of Anti-Immigrant Sentiments in France.” Journal of Identity & Migration Studies 11/1 (2017). http://www.e- migration.ro/jims/Vol11_No1_2017/JIMS_Vol11_No1_2017.pdf#page=67
• Avaner, Tekin - Ocaklı, Leyla. “Kent Güvenliği ve Düzensiz Göç Üzerine Bir Değerlendirme: İzmir’de Zenofobi ve Suç Korkusu”. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 13/4 (2024), 1504-1529.
• https://doi.org/10.18074/ckuiibfd.1342974
• Aydın, Nilüfer vd. “Social Exclusion and Xenophobia: Intolerant Attitudes Toward Ethnic and Religious Minorities”. Group Processes & Intergroup Relations 17/3 (2014), 371-387. https://doi.org/10.1177/1368430213510569
• Beller, Johannes. “Xenophobia trends in Germany: Increasing negative attitude towards foreigners in younger birth cohorts”. The Social Science Journal 60/2 (2023), 172-178. https://doi.org/10.1080/03623319.2020.1735855
• Bohman, Andrea - Hjerm, Mikael. “How the Religious Context Affects the Relationship Between Religiosity and Attitudes Towards Immigration”. Ethnic and Racial Studies 37/6 (2014), 937-957. https://doi.org/10.1080/01419870.2012.748210
• Budak, Pelin vd. “Yerel Halkın Algısında Suriyeli Sığınmacılar ve Toplumsal Etki̇leri̇: Elazığ İli Örneği”. The Journal of Academic Social Science 62/62 (2019), 543-564. https://doi.org/10.16992/ASOS.13262
• Cowling, Misha Mei vd. “Prejudice-Relevant Correlates of Attitudes Towards Refugees: A Meta-Analysis”. Journal of Refugee Studies 32/3 (2019), 502-524. https://doi.org/10.1093/jrs/fey062
• Çetin, Mehmet. “Effects of Religious Participation on Social Inclusion and Existential Well-Being Levels of Muslim Refugees and Immigrants in Turkey”. International Journal for the Psychology of Religion 29/2 (2019), 64-76. https://doi.org/10.1080/10508619.2019.1580092
• Çınar, Mehmet. “Yas Psikolojisi: Yas ve Dindarlık İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Araştırma”. Journal of Turkish Studies 12/Volume 12 Issue 2 (2019), 57-74. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.11315
• Davis, Joshua T - Perry, Samuel L. “White Christian Nationalism and Relative Political Tolerance for Racists”. Social Problems 68/3 (01 Ağustos 2021), 513-534. https://doi.org/10.1093/socpro/spaa002
• Deslandes, Christine - Anderson, Joel R. “Religion and Prejudice Toward Immigrants and Refugees: A Meta- Analytic Review”. International Journal for the Psychology of Religion 29/2 (2019), 128-145. https://doi.org/10.1080/10508619.2019.1570814
• Düvell, Franck. “Shifts in the Global Migration Order and Migration Transitions in Europe: The Cases of Turkey and Russia”. Comparative Migration Studies 8/1 (2020), 45. https://doi.org/10.1186/s40878-020-00204-2
• Erdoğan, M. Murat. Türkiye’deki Suriyeliler Toplumsal Kabul ve Uyum. İstanbul Bilgi Üniversitesi, 2018.
• Eri̇çok, Barış - Mavi̇, Duran. “Xenophobia Perceptions of Turkish University Students: An Investigation According to Various Variables”. Participatory Educational Research 11/1 (2024), 32-46. https://doi.org/10.17275/per.24.3.11.1
• Erişen, Cengiz. “Causes and Consequences of Public Attitudes toward Syrian Refugees in Turkey”. Contemporary Research in Economics and Social Sciences 2/1 (03 Haziran 2018), 111-139.
• Getmansky, Anna vd. “Refugees, Xenophobia, and Domestic Conflict: Evidence from a Survey Experiment in Turkey”. Journal of Peace Research 55/4 (2018), 491-507.
• Gulmez, Recep. “The Securitization of the Syrian Refugee Crisis Through Political Party Discourses”. Journal of International Migration and Integration 20/3 (2019), 887-906.
• Gusciute, Egle vd. “One Hundred Thousand Welcomes? Economic Threat and Anti-Immigration Sentiment in Ireland1”. Ethnic and Racial Studies 45/5 (2022), 829-850. https://doi.org/10.1080/01419870.2021.1887910
• Hjerm, Mikael - Nagayoshi, Kikuko. “The Composition of the Minority Population as a Threat: Can Real Economic and Cultural Threats Explain Xenophobia?” International Sociology - INT SOCIOL 26 (2011), 815-843. https://doi.org/10.1177/0268580910394004
• ILO vd. International Migration, Racism, Discrimination and Xenophobia. Geneva: International Organization for Migration, 2001. https://publications.iom.int/system/files/pdf/international_migration_racism.pdf
• Indelicato, Alessandro - Martín, Juan Carlos. “The Effects of Three Facets of National Identity and Other Socioeconomic Traits on Attitudes Towards Immigrants”. Journal of International Migration and Integration. https://doi.org/10.1007/s12134-023-01100-1
• İşçi, Didem - Uludağ, Esra. “Sosyal Medyada Suriyeliler Algısı: Youtube Sokak Röportajları Üzerine Bir İnceleme”. Ulisa: Uluslararası Çalışmalar Dergisi 3/1 (2019), 1-24.
• Kabakçı Yurdakul, Işık. “Evren ve Örneklem”. Bilimsel Araştırma Yöntemleri. ed. Adile Aşkım Kurt. 75-89. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları, 2013.
• Kabakçı Yurdakul, Işık. “Evren ve Örneklem”. Bilisel Araştırma Yöntemleri. ed. Adile Aşkım Kurt. 73-89. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları, 2013.
• Kaldık, Behçet. “Uluslararası Göç Bağlamında Sığınmacılara Yönelik Yabancı Düşmanlığının İncelenmesi: Türkiye’de Zenofobi Üzerine Bir Uygulama”. Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 5/Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Kongresi: Krizler, Belirsizlikler ve Arayışlar Özel Sayısı (2021), 69-96. https://doi.org/10.33399/biibfad.1029321
• Koca, Bayram - Saç, Selman. “Korkuyu Politikleştirmek, Öfkeyi Örgütlemek: Fransa’da (reconquête) Ve Türkiye’de (zafer Partisi) Aşırı Sağ”. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 79/2 (2024), 325-350. https://doi.org/10.33630/ausbf.1203703
• Kopyciok, Svenja - Silver, Hilary. “Left-Wing Xenophobia in Europe”. Frontiers in Sociology 6 (2021), 666-717. https://doi.org/10.3389/fsoc.2021.666717
• Kumpes, Josip. “Religioznost I Stavovi Prema Imigrantima U Hrvatskoj”. Migracijske i etničke teme / Migration and Ethnic Themes 34/3 (2018), 275-320. https://doi.org/10.11567/met.34.3.3
• Lahav, Gallya. “Public Opinion Toward Immigration in the European Union: Does It Matter?” Comparative Political Studies 37/10 (2004), 1151-1183. https://doi.org/10.1177/0010414004269826
• McLaren, Lauren M. “Anti-Immigrant Prejudice in Europe: Contact, Threat Perception, and Preferences for the Exclusion of Migrants”. Social Forces 81/3 (2003), 909-936. https://doi.org/10.1353/sof.2003.0038
• Meuleman, Bart. “Perceived Economic Threat and Anti-Immigration Attitudes: Effects of Immigrant Group Size and Economic Conditions Revisited”. Cross-Cultural Analysis: Methods and Applications. ed. E. Davidov vd. 281-310. European Association for Methodology series. New York, NY, US: Routledge/Taylor & Francis Group, 2011.
• Morgül, Kerem - Savaşkan, Osman. “Identity or Interests? Religious Conservatives’ Attitudes Toward Syrian
• Refugees in Turkey”. Migration Studies 9/4 (2021), 1645-1672. https://doi.org/10.1093/migration/mnab039 Obeid, Sahar vd. “Xenophobic Attitudes, Behaviors and Coping Strategies Among Lebanese People Toward
• Immigrants and Refugees”. Perspectives in Psychiatric Care 55/4 (2019), 710-717. https://doi.org/10.1111/ppc.12415
• Ok, Üzeyir. “Dini Tutum Ölçeği: Ölçek Geliştirme ve Geçerlik Çalışması”. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 8/2 (2011), 528-549.
• Özkeçeci, Hediye Hilal. Gruplararası Temas ve Tehdit Algısının Türkiye’deki Suriyelilere Yönelik Önyargıdaki Rolü. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisan Tezi, 2017.
• https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=vXAOSNUrzjoJ- 0tdFYfFXQ&no=R6LUcP4qlOHqPuHGdyBGXg
• Özmete, Emine vd. “Yabanci Düşmanliği (Zenofobi̇) Ölçeği̇ni̇n Türk Kültürüne Uyarlanmasi: Geçerli̇k Ve Güveni̇rli̇k Çalışması”. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi 40/2 (2018), 191-209. https://doi.org/10.21560/spcd.v18i39974.451063
• Padır, Mehmet Ali. Examining Xenophobia in Syrian Refugees Context: The Roles of Perceived Threats and Social Contact. Ankara: Middle East Technical University, The Graduate School of Socıal Scıences, 2019. https://open.metu.edu.tr/handle/11511/27902
• Padir, Mehmet Ali - Erdur-Baker, Özgür. “Syrian Refugees and Xenophobia: The Role of Gender, Education, Perceived Economic Income, and Age”. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 25/1 (2023), 162-169. https://doi.org/10.17556/erziefd.1190189
• Riaz, Sascha. “Does Inequality Foster Xenophobia? Evidence from the German Refugee Crisis”. Journal of Ethnic and Migration Studies 50/2 (2024), 359-378. https://doi.org/10.1080/1369183X.2023.2259108
• Rustenbach, Elisa. “Sources of Negative Attitudes Toward Immigrants in Europe: A Multi-Level Analysis”. International Migration Review 44/1 (2010), 53-77. https://doi.org/10.1111/j.1747-7379.2009.00798.x
• Sağır, Zeynep - Paloutzian, Raymond F. “Religious Attitudes, Demographic Variables, and Prejudice Toward
• Syrian Refugees in Turkey: Local Data and International Differences”. Journal of Middle East and Migration Studies 10/20 (2020), 279-304.
• Saraçoğlu, Cenk - Bélanger, Danièle. “Loss and Xenophobia in the City: Contextualizing Anti-Syrian Sentiments in Izmir, Turkey”. Patterns of Prejudice 53/4 (2019), 363-383. https://doi.org/10.1080/0031322X.2019.1615779
• Sarıdağ, Sumeyra - Eser, Hamza Bahadır. “Gruplar Arası Temas, Sosyal Baskınlık Yöneli̇mi̇ ve Zenofobi̇ Arasındaki İli̇şkide Algılanan Tehdidin Rolü İzmi̇r Konak Örneği̇”. Journal of Mehmet Akif Ersoy University Economics and Administrative Sciences Faculty 10/1 (2023), 418-445. https://doi.org/10.30798/makuiibf.1097933
• Scheepers, Peer vd. “Ethnic Exclusionism in European Countries. Public Opposition to Civil Rights for Legal Migrants as a Response to Perceived Ethnic Threat”. European Sociological Review 18/1 (2002), 17-34. https://doi.org/10.1093/esr/18.1.17
• Semyonov, Moshe vd. “The Rise of Anti-Foreigner Sentiment in European Societies: A Cross-National Multi- Level Analysis”. American Sociological Review 71 (2006), 426-449.
• Tajfel, H. “Social Psychology of Intergroup Relations”. Annual Review of Psychology 33/1 (1982), 1-39.
• https://doi.org/10.1146/annurev.ps.33.020182.000245
• Tajfel, Henri - Turner, John C. “An Integrative Theory of Intergroup Conflict”. The Social Psychology of Intergroup Relations. ed. William G. Austin - Stephen Worchel. 33-47. Monterey, CA: Brooks-Cole, 1979.
• Türk, Ahmet vd. “Suri̇yeli̇lere Yöneli̇k Tehdi̇t Algısının Yabancı Düşmanlığına (zenofobi̇) Etki̇si̇”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 34/1 (2024), 167-176. https://doi.org/10.18069/firatsbed.1339518
• Veer, Kees van der vd. “Cross-National Measure of Fear-Based Xenophobia: Development of a Cumulative Scale”. Psychological Reports 109/1 (2011), 27-42. https://doi.org/10.2466/07.17.PR0.109.4.27-42
• Whitehead, Andrew L vd. “Make America Christian Again: Christian Nationalism and Voting for Donald Trump in the 2016 Presidential Election”. Sociology of Religion 79/2 (2018), 147-171. https://doi.org/10.1093/socrel/srx070
• Yakushko, Oksana. “Xenophobia: Understanding the Roots and Consequences of Negative Attitudes Toward Immigrants”. The Counseling Psychologist 37/1 (2009), 36-66. https://doi.org/10.1177/0011000008316034
• Yanbolluoğlu, Özge. Suriyeli Mültecilere Yönelik Duygular Ve Algılanan Sosyal Mesafede, Gruplararası Pozitif Ve Negatif Temas, Sosyal Baskınlık Yönelimi, Gruplararası Tehdit Ve Gruplararası Kaygının Rolü. Bursa: Bursa Uludağ Üniversitesi,Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018. http://hdl.handle.net/11452/1116