İSTANBUL YEDİKULE CER ATÖLYESİ’NİN T5 BİNASI ÜZERİNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2021, Cilt: 20 Sayı: 40, 228 - 246, 16.12.2021

Beyza Özdemir , Fernaz Öncel

Öz

Osmanlı Devlet’inde demiryolu ulaşımı 19 yy.’ da oluşmaya başlamıştır. Ülke içerisindeki demiryolu istasyonlarına hizmet etmeleri için cer atölyeleri kurulmuş ve Rumeli Demiryolu Hattı için Yedikule Cer Atölyesi açılmıştır. Atölye işlevsiz hale gelmesinden dolayı 1997 yılında kapatılmıştır. Bu çalışma kapsamında Yedikule Cer Atölyeleri içerisinde yer alan T5 Bondaj ve Tav Ocağı Binası incelenmekte olup, binanın günümüzdeki (2019) mevcut durumu ile özgün hali değerlendirilmektedir. Diğer yandan T5 Binasının yeniden işlevlendirilmesi için en az müdahale ile en iyi koruma yaklaşımı belirlenerek, yapının yaşanabilirliğinin sağlanması için yeni işlev önerisinde bulunulmaktadır. Böylece T5 binasının tarihsel dokusu ve mimari karakteristik özelliği ile birlikte yaşatılarak, binanın sürdürülebilirliği sağlanması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yedikule Cer Atölyeleri, Rumeli demiryolu hattı, T5 bondaj ve tav ocağı binası, yeniden işlevlendirme

EEVALUATION OF ISTANBUL YEDIKULE CER WORKSHOP ON T5 BUILDING

Öz

Railway transportation started to occur in the Ottoman State in the 19 th century. Traction workshops were established to serve the railway stations in the country and Yedikule Traction Workshop was opened for the Rumeli Railway Line. The workshop was closed in 1997 due to the inoperative state. Within the scope of this study, T5 Bondaj and Tav Furnace Building within the Yedikule Cer Workshops is examined, and the current (2019) current and original state of the building is evaluated. On the other hand, for the re-functioning of the T5 Building, the best protection approach with the least intervention is determined and a new function proposal is made to ensure the livability of the building. Thus, it is aimed to ensure the sustainability of the building by keeping the T5 building alive together with its historical texture and architectural characteristics.

Anahtar Kelimeler

Re-functioning, Rumeli railway line, T5 bondage and furnace building, Yedikule Cer workshops

Kaynakça

• Akalan, A.O. (2010). Bir kurum olarak Türkiye Cumhuriyeti devlet demiryolları tarihi [Doktora Tezi]. Hacattepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü. Ankara.
• Anonim (1937). Devlet demiryolları idaresinin Eskişehir atölyesi, Demiryollar Dergisi. 13,141-144.
• Aslantaş, S. (1998). T.C.D.D., Sirkeci-Halkalı banliyö hattı tarihi lojman yapıları ve koruma önerileri [Yüksek Lisans Tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
• Berent, O. (2005). Halkapınar lokomotif deposu. http://web.deu.edu.tr/berent/tren/geziler/trgz_100905.html adresinden 22 Haziran 2020 tarihinde alınmıştır.
• Bilgiç, Ş. (2017). Demiryolu ders notları-1. https://web.ogu.edu.tr/akalin/Sayfa/Index/8/toprak-isleri-ve-demiryolu-muhendisligi adresinden 01 Ekim 2020 tarihinde alınmıştır.
• Bozdemir, M. (2011). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e endüstriyel mirasımız, İstanbul Ticaret Odası Ekonomik ve Sosyal Yayınları, İstanbul.
• Çobanoğlu, A.V. ve Yılmaz, H.F. (2017). Yedikule demiryolu tesisleri (cer atölyeleri) sanat tarihi raporu. http://www.erhanuludag.com/tr/yedikule-demiryolu-tesisleri-cer-atolyeleri-sanat-tarihi-raporu/ adresinden 28 Nisan 2019 tarihinde alınmıştır.
• Engin, V. (1993). Rumeli demiryolları. Eren Yayıncılık ve Kitapçılık. İstanbul.
• Engin, V. (2012). Rumeli demiryolları, Engin,V., Uçar, A., ve Doğan, O. (edts), Osmanlı’ da ulaşım kara-deniz-demiryolu. Çamlıca Basım Yayın. İstanbul.
• Erdoğan, H.A. (2005). Konya tren istasyonu ve yakın çevresinin gelişimi [Yüksek Lisans Tezi]. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Konya.
• Etker, S. (1939). Devlet demiryolları cer dairesi B. Sedat Etker’in nutku, Demiryollar Dergisi Neşriyatından, 12.
• Göker, S. (1985). Adapazarı vagon sanayii müessesesi, Demiryol Aylık Mesleki Dergi. 6.
• Kahya, E. (1988). Türkiye'de ilk demiryolları, Belleten. https://drive.google.com/file/d/1Ei2aehwwImzH6o1tBx30bnXT7uEhJlkR/view adresinden 03 Aralık 2020 tarihinde alınmıştır.
• Karadağ, T. (2019). Endüstri mirasımız ve Yedikule cer atölyelerinin tescilli kagir yapılarına statik güçlendirme önerileri [Yüksek Lisans Tezi]. Bahçeşehir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
• Kelimeler.gen.tr (2020). Cer kelimesi. https://kelimeler.gen.tr/cer-nedir-ne-demek-60068 adresinden 15 Ekim 2020 tarihinde alınmıştır.
• Kösebay Erkan, Y. (2012). Haydarpaşa – Sirkeci garları, Varol, K. (Ed.), Memleket Garları. İletişim Yayınları. İstanbul.
• Miser, S. (2019). Osmanlı’ dan Cumhuriyet’e demiryolları politikaları, Ausb Dergisi. 2, 31.
• Özkut, D. ve Özaslan, N. (2009). Cumhuriyet Dönemi mimarlığı. http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=358&RecID=1996 adresinden 10 Ekim 2020 tarihinde alınmıştır.
• Satan, A. (2012). Osmanlı’nın demiryolu çağına girişi, Engin, V., Uçar, A. ve Doğan, O. (edts), Osmanlı’da Ulaşım Kara-Deniz-Demiryolu. Çamlıca Basım Yayın. İstanbul.
• Sezer, S. (2013). Endüstri yapılarının yeniden işlevlendirilmesi sürecinde aydınlatma tasarımı: Ankara cer modern örneği [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
• Tabak, D. (2011). Endüstriyel miras alanlarında peyzaj tasarımı yaklaşımı Yedikule gazhanesi örneği [Yüksek Lisans Tezi], İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
• Taylan, O.T. (1936). Demiryollar işletmesi teşkilat, tarifler, katarlar ve cer işleri. Yüksek Mühendislik Mektebi Matbaası. İstanbul.
• Tokel, R. (2018). Bir endüstri mirası örneği:1-DDY Karadeniz Ereğili lokomotif bakım ve onarım işliği. http://kentvedemiryolu.com/bir-endustri-mirasi-ornegi1-ddy-karadeniz-eregli-lokomotif-bakim-ve-onarim-isligi/ adresinden 30 Haziran 2020 tarihinde alınmıştır.
• Tüdemsaş (2020). http://www.tudemsas.gov.tr/tudemsas/tr/HTML/sag_menu_html/20131223_152547_1_1_1.html adresinden 05 Eylül 2020 tarihinde alınmıştır.
• Türkiye Vagon Sanayi A.Ş. (TÜVASAŞ) (2020). https://tuvasas.gov.tr/tarihce adresinden 10 Eylül 2020 tarihinde alınmıştır.
• Ünal, M. (2009). Endüstri mirası kapsamında İstanbul Yedikule TCDD atölyelerinin mimarisi ve koruma sorunları [Yüksek Lisans Tezi]. Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Edirne.
• Yatağan, N. (2013). Cumhuriyet dönemi endüstri yapıları ve modernleşme ilişkileri üzerine bir inceleme: Eskişehir Tülomsaş yerleşkesi [Yüksek Lisans Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. İzmir.
• Yıldız, A. (2008). Tarihi tren istasyonlarının çağdaş kullanımları; Kırklareli tren istasyonunun rehabilitasyonu [Yüksek Lisans Tezi]. Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Edirne.
• Yıldız, M.S. (2019). Karadeniz Ereğli’de bir endüstri mirası: Lokomotif bakım atölyesinin yeniden işlevlendirilemesine yönelik bir öneri [Yüksek Lisans Tezi]. Fatih Sultan Mehmet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.