SELECTION OF CARGO COMPANY WITH ANP AND CODAS METHODS IN LOGISTICS TRANSPORTATION

Yıl 2024, Cilt: 23 Sayı: 45, 52 - 69, 26.06.2024

Emine Elif Nebati

https://doi.org/10.55071/ticaretfbd.1397476

Öz

The concept of logistics is extremely important for companies engaged in customer-oriented production. Cargo transportation, acts as a bridge between producers and consumers in the logistics sector and it is great importance for the image of the company. For this reason, companies consider many criteria when choosing a supplier and choose the most suitable alternative for themselves. The aim of this study is to select a supplier for cargo transportation of a company operating in the textile sector. Firstly, the important criteria that companies that benefit from cargo transportation should pay attention to during the selection were determined by the ANP method. Secondly, among the alternative cargo companies, the most suitable company was selected with the CODAS method. As a result of the evaluation, trust in the main criteria and cargo security assurance in the sub-criteria are the most important criteria. Alternative 1 cargo company is in the top. Cargo carrier selection is a critical decision for logistics management. The right choice is important for customer satisfaction, cost effectiveness, and operational efficiency. It is hoped that the study will guide decision makers in the sector with its contribution to the field.

Anahtar Kelimeler

Logistics, Supplier Selection, Multi-Criteria Decision Making (MCDM), ANP, CODAS.

LOJİSTİK TAŞIMACILIĞINDA ANP VE CODAS YÖNTEMLERİ İLE KARGO FİRMASI SEÇİMİ

Öz

Müşteri odaklı üretim yapan şirketler için lojistik kavramı son derece önemlidir. Kargo taşımacılığı, lojistik sektöründe üretici ve tüketiciler arasında bir köprü görevi görür ve şirketin imajı açısından büyük bir önem taşımaktadır. Bu yüzden şirketler tedarikçi seçimi yaparken birçok kriteri göz önünde bulundurup kendisi için en uygun alternatifi seçmektedir. Bu çalışmanın amacı, tekstil sektöründe faaliyet gösteren bir şirketin kargo taşımacılığı için tedarikçi seçimini yapmaktır. İlk adımda, kargo taşımacılığından faydalanan şirketlerin seçim esnasında dikkat etmesi gereken önemli kriterler ANP yöntemi ile belirlenmiştir. İkinci olarak, alternatif kargo şirketleri arasında CODAS (Combinative Distance-based Assessment) yöntemi ile en uygun firma seçimi yapılmıştır. Yapılan değerlendirme sonucunda, ana kriterlerde güven, alt kriterlerde kargo güvenliği teminatı en önemli kriterlerdir. Alternatif 1 kargo şirketi ise, ilk sırada yer almaktadır. Kargo firması seçimi, lojistik yönetimi için kritik bir karardır. Doğru seçim, müşteri memnuniyeti, maliyet etkinliği ve operasyonel verimlilik için önemlidir. Çalışmanın alana katkısı ile, sektördeki karar vericilere yol göstereceği umulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Lojistik, Tedarikçi Seçimi, Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV), ANP, CODAS

Etik Beyan

Yapılan çalışmada araştırma ve yayın etiğine uyulmuştur.

Kaynakça

• Akgün, A. (2022). BIST Enerji Şirketlerinin CRITIC ve CODAS Bütünleşik Yaklaşımı ile Finansal Açıdan Değerlendirilmesi. Sosyal Bİlimler Ensitütüsü Dergisi, 338-356.
• Akman, G., & Baynal, K. (2014). Logistics Service Provider Selection through an Integrated Fuzzy Multicriteria Decision Making Approach. Journal of Industrial Engineering, 4, 1-16.
• Alioğullari, E., & Tüysüz, F. (2020). Edas ve Codas Yöntemiyle İstanbul İlinin Dış Ticaret Kapasitesinin İncelenmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 240-248.
• Altintaş, F. F. (2022). G7 Ülkelerinin Enerji Sürdürülebilirliği Performanslarinin Analizi: OWA Opearatörü ve CODAS Yöntemleri İle Bir Uygulama. Akademik Düşünce Dergisi, 3-25.
• Asoğlu, İ., & Eren, T. (2018). AHP, TOPSIS, PROMETHEE Yöntemleri ile Bir İşletme İçin Kargo Şirketi Seçimi. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 102-122.
• Atmaca, H., & Turgut, D. (2015). Kargo Şirketi Seçimine Yönelik Kriterlerin Belirlenmesinde Türkiye Genelinde Bir Saha Araştırması. Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi, 65-79.
• Ayçin, E. (2018). Üçüncü Parti Lojistik Hizmet Sağlayıcı Seçim Kriterlerinin Gri DEMATEL Bütünleşik Yaklaşımıyla Belirlenmesi. The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems. 6(2), 277-292.
• Ayçın, E., & Arsu, T. (2019). CODAS VE ENTROPİ Yöntemleri İle Yenilenebilir Enerji Kaynaklarinin Düzey 1 Bölgelerine Göre İncelenmesİ. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 425-447.
• Badi, I., Abdulshahed, A. M., & Shetwan, A. (2018). A Case Study of Supplier Selection For a Steelmaking Company in Libya by Using the Combinative Distance-based Assessment(CODAS) Model Decision Making: Applications in Management and Engineering. 01-12.
• Bottero, M., Mondini, G., & Valle, M. (2007). The Use of The Analytic Network. International Conference on Whole Life Urban Sustainability and its Assessment Glasgow: Glasgow Caledonian University.1-22.
• Bülbül, S., & Köse, A. (2016). Türk sigorta sektörünün PROMETHEE yöntemi ile finansal performans analizi. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 187-210.
• Çalişkan, Z., & Yüksel, H. (2021). Ürün Yaşam Döngüsü Yönetimi (PLM) Yazılımlarının Seçiminde Kullanılan Kriterlerin ANP Yöntemi İle Sıralanması. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 1480-1495.
• Çat, F., Kocaağa, S., Ercin, E. M., Gündüz, T., & Özalp, B. T. (2022). Tekstil Sektöründe Risk Değerlendirmelerinin Anp Yöntemi İle Analizi. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 597-616.
• Çelik, N., & Murat, G. (2010). Analitik Ağ Süreci Yöntemi ile Üniversite Dinamik Entegre Strateji Modeli Geliştirilmesi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yönetim Dergisi, 32-51.
• Dağdeviren, M., & Yüksel, İ. (2007). Personnel Selection Using Analytic Network Process. İstanbul Ticaret Odası Fen Bilimleri Dergisi , 99-118.
• Dağdeviren, M., Dönmez, N., & Kurt, M. (2006). Bir İşletmede Tedarikçi Değerlendirme Süreci İçin Yeni Bir Model Tasarımı ve Uygulaması. Gazi Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dergisi., 247-255.
• Dahooie, J. H., Abadi, E. B., Vanaki, A. S., & Firoozfar, H. R. (2018). Competency‐based IT personnel selection using a hybrid SWARA and ARAS‐G methodology. Human Factors and Ergonomics in Manufacturing & Service Industries, 5-16.
• Demir, G. (2021). Türk Bankacılık Sisteminin Finansal Performansının ROC-ITARA-CODAS Yöntemleriyle Analizi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 831-847.
• Deste, D. Ö., & Savaşkan, U. A. (2021). E-Ticaret Işletmelerinin Kargo Firmasi Seçimi Üzerine Vikor Yöntemiyle Bir Uygulama. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 4-21.
• Eren, T., & Gür, S. (2017). Online Alişveriş Siteleri Için Ahp Ve Topsis Yöntemleri Ile 3PL Firma Seçimi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 10 (2) , 819-834.
• Göçmen, E. (2020). Bir Lojistik Şirketi İçin Taşımacılık Emniyeti ve Güvenliği Kapsamında Lojistik 4.0 Potansiyellerinin Değerlendirilmesi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2508-2519.
• Guo, S., & Zhao, H. (2017). Fuzzy best-worst multi-criteria decision-making method and its applications. Knowledge-Based Systems, 23-31.
• Ho, W., He, T., Lee, C. K., & Emrouznejad, A. (2012). Strategic logistics outsourcing: An integrated QFD and fuzzy AHP approach. Expert Systems with Applications, 10841-10850.
• Karagöz, Y., Mutlu, H. T., Sağir, S., & Celil, M. (2019). Kargo Şirketi Seçimini Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesine Yönelik Ölçek Geliştirilmesi : Sivas Örneği. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 235-247.
• Keshavarz-Ghorabaee, M., Zavadskas, E., Turskis, Z., & Antucheviciene, J. (2016). A New Combinative Distance-based Assessment (CODAS) Method for Multi-criteria Decision Making. Economic Computation and Economic Cybernetics Studies and Research.50(3).
• Kirca, Y. (2005). Üçüncü Parti Lojistik (3PL) Firmalarının Arz Zinciri İçindeki Yeri ve Pazarlama Yaklaşımları [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Liu, H. T., & Wang, W. (2009). An integrated fuzzy approach for provider evaluation and selection in third-party logistics. Expert Systems with Applications, 4387-4398.
• Liu, Y., Zhou, P., Li, L., & Zhu, F. (2020). An Interactive Decision-Making Method for Third-Party Logistics Provider Selection under Hybrid Multi-Criteria. Symmetry, 12(5), 729, 1-15.
• Meng, S. M., Liang, G., Lin, K., & Chen, S. (2014). Criteriaforservices of air Cargo Logistics Providers: How do they relate to client satisfaction? Journal of Air Transport Management, 284-286.
• Nebati, E.E., Gedik, E. & Albayrak, S.(2021). Pandemi Etkisinde Müşteri Sadakati Programına Stratejik Bir Yaklaşım: THY Uygulaması. Sanat, Tasarım ve Mühendislik Alanında Akademik Değerlendirmeler. SRA Academic Publishing Press, Klaipeda, Lithuania.
• Oral, N., Yumuşak, R., & EREN, T. (2021). AHP ve ANP yöntemleri kullanılarak tehlikeli madde depo yeri seçimi: Kırıkkale ilinde bir uygulama. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 115-124.
• Özbek, A., & Eren, T. (2013). Analitik Ağ Süreci Yaklaşimiyla Üçüncü Parti Lojistik (3PL) Firma Seçimi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 27(1), 95-113.
• Özder, H. E. (2015). Tedarikçi Seçiminde Analitiğ Ağ Süreci ve Hedef Programlama Tekniklerinin Entegrasyonu: Örnek Olay Çalışması. Kırıkkale Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi, 37-40.
• Pamucar, D., Chatterjee, K., & Zavadskas, E. K. (2019). Assessment of third-party logistics provider using multi-criteria decision-making approach based on interval rough numbers. Computers & Industrial Engineering, 127, 383-407.
• Saaty, L., & Shih, H. (2009). Structures in Decision Making: On The Subjective Geometry of Hierarchies and networks. European Journal of Operational Research, 867-872.
• Saaty, T. (1994). Fundamentals of Decision Making and Priority Theory with The Analytic Hierarchy Process. T. Saaty. içinde USA: RWS Publications.
• Saaty, T. L. (1990). How to Make a Decision: The Analytic Hierarchy Process. European Journal of Operation Research, 9-26.
• Sarabi, E. P., & Darestani, S. (2021). Developing a Decision Support System for Logistics Service Provider Selection Employing Fuzzy Multimoore and BWM in Mining Equipment. Applied Soft Computing.
• Suratos, R., & Srinon, R. (2021). Fuzzy AHP Signifies Criteria Influencing Third Party Logistics Selection in Outsourcing Decision of Freight Forwarding Company.
• Şahin, U. (2016). Türkiye Elektrik Enerjisi Üretiminde Kullanılan Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Sürdürülebilirliğinin Değerlendirilmesinde Analitik Ağ Süreci (AAS) Yöntemi İle Fayda, Fırsat, Maliyet ve Risk (FFMR) Analizinin Kullanılması. Cumhuriyet Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Fen Bilimleri Dergisi, 180-188.
• Şenaran, L. E. (2023). E-ticarette kargo şirketi seçiminde etkili olan kriterlerin AHP ile karşılaştırılması: Otomotiv yedek parça sektörü uygulaması [Yüksek Lisans Tezi] Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karaman.
• Ulutaş, A. (2020). SWARA Tabanlı CODAS Yöntemi ile Kargo Şirketi Seçimi . MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9 (3) , 1640-1647 .
• Uzun, H. (2013). Kargo Taşimacilik Sektöründe Hizmet Kalitesinin Değerlendirilmesi: AHS VE TOPSIS Yöntemi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Wang, X., Persson, G., & Huermer, L. (2014). Logistics service providers and value creation through collaboration: a case study. Long Range Planning, 117-128.
• Wong, C., & Karia, N. (2010). Explaining the competitive advantage of logistics service providers: a resource-based view approach. International Journal of Production Economics, 51-67.
• Yaman, D. D., & Erdoğan, H. (2019). Lojistik Sektöründe Kargo Şirketlerinin Tercih Edilmesinde Etkili Olan Faktörler: X, Y, Z Kuşaklarinin Karşilaştirmali Analizi. Uluslararası Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma Dergisi, 1705-1714.
• Yaşar, S., Poyraz, Z., Yumuşak, R., & T.Eren. (2022). ANP ve PROMETHEE Yöntemleri ile Akıllı Şehir Analizi: Ankara’da Bir Uygulama. Gazi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 15-28.
• Yildiz, Ü. G. (2021). Çok Yanitli Taguchi Optimizasyonunda Roc-Codas Yaklaşimi. [Yüksek Lisans Tezi], Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.