Üniversite Öğrencilerinde Saldırganlık ve Dindarlık İlişkisi

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 1, 305 - 338, 30.06.2020

Necmi Karslı

https://doi.org/10.33718/tid.677889

Cited By: 3

Öz

Psikolojik, biyolojik ve sosyo-kültürel pek çok kaynağı olan saldırganlık günümüzün en önemli sorunlardan birisidir. Saldırganlık çok boyutlu bir problem olduğundan dolayı, çözümü de çok yönlü olarak ele alınmalıdır. Saldırganlığı önleyici en önemli yaklaşımlardan birisi dindir. Din anlam, vicdan, merhamet, sabır ve empati duygularını geliştirerek, ödül ve ceza mekanizmaları ile duygu ve davranışlarda kontrollü olma kabiliyeti kazandırmaktadır. Bu araştırmanın amacı üniversite öğrencilerinde dindarlık ve saldırganlık ilişkisi tespit etmektir. Araştırmanın örneklemi Karadeniz Teknik Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih, Sosyoloji, Türk Dili ve Edebiyatı bölümleri ile Trabzon Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nde öğrenim görmekte olan 507 genç bireyden oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama araçları olarak Buss-Perry Saldırganlık Ölçeği, İçsel Dini Motivasyon Ölçeği ve Ok-Dini Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada toplanan verilerin analizi sonucunda şu bulgular elde edilmiştir. Kadınların saldırganlık düzeyi erkeklerinkinden daha düşüktür. Sigara kullanım sıklığı ile saldırganlık arasında pozitif yönlü ilişki bulunmuştur. İçsel dini motivasyon ve dini tutum ile saldırganlık arasında ise negatif yönlü ilişkiler tespit edilmiştir. Araştırma güncel bir sorun olan saldırganlığın önlemesinde dindarlığın geliştirilmesinin önemini ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Din Psikolojisi, Saldırganlık, Şiddet, Din, Dindarlık

Kaynakça

• American Psychiatric Association - American Psychiatric Association, ed. Diagnostic and statistical manual of mental disorders: DSM-5. 5th ed. Washington, D.C: American Psychiatric Association, 2013.
• Aronson, Elliot - Aronson, Joshua. The social animal. 10th ed. New York: Worth Publishers, 2008.
• Atkinson, Rita L - Smith, Edward E - Nolen-Hoeksema, Susan - Fredrickson, Barbara - Bem, Darly J - Maren, Stephen - Öncül, Öznur - Ferhatoğlu, Deniz. Psikolojiye giriş. 2015.
• Bandura, Albert. Social learning theory. Englewood Cliffs, N.J: Prentice Hall, 1977.
• Barlow, Karen - Grenyer, Brin - Ilkiw-Lavalle, Olga. “Prevalence and Precipitants of Aggression in Psychiatric Inpatient Units”. Australian & New Zealand Journal of Psychiatry 34/6 (Aralık 2000): 967-974. https://doi.org/10.1080/000486700271.
• Baron, Robert A. Human Aggression. Boston, MA: Springer US, 1977.
• Berkowitz, L. “Frustration-Aggression Hypothesis: Examination and Reformulation”. Psychological Bulletin 106/1 (Temmuz 1989): 59-73.
• Bettencourt, B. Ann - Miller, Norman. “Gender Differences in Aggression as a Function of Provocation: A Meta-Analysis.” Psychological Bulletin 119/3 (1996): 422-447. https://doi.org/10.1037/0033-2909.119.3.422.
• Book, Angela S. - Starzyk, Katherine B. - Quinsey, Vernon L. “The Relationship between Testosterone and Aggression: A Meta-Analysis”. Aggression and Violent Behavior 6/6 (Kasım 2001): 579-599. https://doi.org/10.1016/S1359-1789(00)00032-X.
• Budak, Selçuk. Psikoloji sözlüǧü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları, 2005.
• Burton, Leslie A. - Hafetz, Jessica - Henninger, Debra. “Gender Differences In Relational And Physical Aggression”. Social Behavior and Personality: an international journal 35/1 (01 Ocak 2007): 41-50. https://doi.org/10.2224/sbp.2007.35.1.41.
• Bushman, Brad J. - Baumeister, Roy F. - Stack, Angela D. “Catharsis, Aggression, and Persuasive Influence: Self-Fulfilling or Self-Defeating Prophecies?” Journal of Personality and Social Psychology 76/3 (1999): 367-376. https://doi.org/10.1037/0022-3514.76.3.367.
• Bushman, Brad J. - Cooper, Harris M. “Effects of Alcohol on Human Aggression: An Intergrative Research Review.” Psychological Bulletin 107/3 (1990): 341-354. https://doi.org/10.1037/0033-2909.107.3.341.
• Buss, Arnold H. - Perry, Mark. “The Aggression Questionnaire.” Journal of Personality and Social Psychology 63/3 (Eylül 1992): 452-459. https://doi.org/10.1037/0022-3514.63.3.452.
• Cherek, D. R. “Effects of Smoking Different Doses of Nicotine on Human Aggressive Behavior”. Psychopharmacology 75/4 (Aralık 1981): 339-345. https://doi.org/10.1007/BF00435849.
• Coccaro, Emil F. Aggression: Psychiatric Assessment and Treatment. Hoboken: Informa Healthcare, 2003.
• Çankaya, Gamze - Ergin, Hatice. “Çocukların Oyunlara Göre Empati ve Saldırganlık Düzeylerinin İncelenmesi”. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 24 Haziran 2015.
• Çapak, İbrahim - Ferah, Nimet. “Şiddet suçuna sürüklenen ergenlerde dini potansiyeller”. İslami İlimler Dergisi 8/2 (2013): 57-92.
• Dabbs, James M. - Morris, Robin. “Testosterone, Social Class, and Antisocial Behavior in a Sample of 4,462 Men”. Psychological Science 1/3 (Mayıs 1990): 209-211. https://doi.org/10.1111/j.1467-9280.1990.tb00200.x.
• Dailey, Natalie S. - Smith, Ryan - Bajaj, Sahil - Alkozei, Anna - Gottschlich, Melissa K. - Raikes, Adam C. - Satterfield, Brieann C. - Killgore, William D. S. “Elevated Aggression and Reduced White Matter Integrity in Mild Traumatic Brain Injury: A DTI Study”. Frontiers in Behavioral Neuroscience 12 (27 Haziran 2018): 118. https://doi.org/10.3389/fnbeh.2018.00118.
• Davidson, R. J. “Dysfunction in the Neural Circuitry of Emotion Regulation--A Possible Prelude to Violence”. Science 289/5479 (28 Temmuz 2000): 591-594. https://doi.org/10.1126/science.289.5479.591.
• Derya; Güler, Hasta. “Saldırganlık: kişilerarası ilişki tarzları ve empati açısından bir inceleme”. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 4/1 (2013): 64-104. https://doi.org/10.1501/sbeder_0000000051.
• Dollard, John - Miller, Neal E. - Doob, Leonard W. - Mowrer, O. H. - Sears, Robert R. Frustration and Aggression. New Haven: Yale University Press, 1939. https://doi.org/10.1037/10022-000.
• Drummond, Aaron - Sauer, James D. - Garea, Shaun S. “The Infamous Relationship Between Violent Video Game Use and Aggression: Uncharted Moderators and Small Effects Make It a Far Cry from Certain”. Video Game Influences on Aggression, Cognition, and Attention. Ed. Christopher J. Ferguson. 23-40. Cham: Springer International Publishing, 2018. https://doi.org/10.1007/978-3-319-95495-0_3.
• Feshbach, Seymour. “The Catharsis Hypothesis, Aggressive Drive, and the Reduction of Aggression”. Aggressive Behavior 10/2 (1984): 91-101. https://doi.org/10.1002/1098-2337(1984)10:2<91::AID-AB2480100203>3.0.CO;2-7.
• Fish, E. W. - Faccidomo, S. - DeBold, J. F. - Miczek, K. A. “Alcohol, Allopregnanolone and Aggression in Mice”. Psychopharmacology 153/4 (Şubat 2001): 473-483.
• Freud, Sigmund. Beyond the Pleasure Principle. New York: Norton Company, 1961.
• Freud, Sigmund. Civilization and Its Discontents. New York: Norton Company, 1962.
• Fukushima Tedor, Miyuki - Quinn, Linda M. - Wilsnack, Sharon C. - Wilsnack, Richard W. - Greenfield, Thomas K. “Gender and Country Differences in Alcohol-Aggression Expectancy and Alcohol-Related Intimate Partner Violence”. Deviant Behavior 39/5 (04 Mayıs 2018): 554-575. https://doi.org/10.1080/01639625.2016.1269559.
• Geen, Russell G. - Quanty, Michael B. “The Catharsis of Aggression: An Evaluation of a Hypothesis”. Advances in Experimental Social Psychology. 10: 1-37. Elsevier, 1977. https://doi.org/10.1016/S0065-2601(08)60353-6.
• Genç, Muhammet Fatih. “Merhamet Eğitiminin Saldırganlık Davranışını Azaltmadaki Rolü”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 24 Aralık 2018. https://doi.org/10.17120/omuifd.450254.
• Griffin, Kenneth W. - Botvin, Gilbert J. - Scheier, Lawrence M. - Doyle, Margaret M. - Williams, Christopher. “Common Predictors of Cigarette Smoking, Alcohol Use, Aggression, and Delinquency among Inner-City Minority Youth”. Addictive Behaviors 28/6 (Ağustos 2003): 1141-1148. https://doi.org/10.1016/S0306-4603(02)00225-3.
• Hagen, Timothy - Thompson, Martie P. - Williams, Janelle. “Religiosity Reduces Sexual Aggression and Coercion in a Longitudinal Cohort of College Men: Mediating Roles of Peer Norms, Promiscuity, and Pornography: Religiosity Reduces Sexual Aggression and Coercion”. Journal for the Scientific Study of Religion 57/1 (Mart 2018): 95-108. https://doi.org/10.1111/jssr.12496.
• Halit, Altuntop. Dindarlık İntihar İlişkisi. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, 2005.
• Hess, Nicole H. - Hagen, Edward H. “Sex Differences in Indirect Aggression”. Evolution and Human Behavior 27/3 (Mayıs 2006): 231-245. https://doi.org/10.1016/j.evolhumbehav.2005.11.001.
• Hogg, Michael A - Vaughan, Graham M - Yıldız, İbrahim - Gelmez, Aydın. Sosyal psikoloji. Ankara: Ütopya Yayınevi, 2011.
• Holmes, Khiela J. - Lochman, John E. “The Role of Religiosity in African American Preadolescent Aggression”. Journal of Black Psychology 38/4 (Kasım 2012): 497-508. https://doi.org/10.1177/0095798412443161.
• Hökelekli, Hayati. “Çocuk ve Gençlerde Şiddet Olgusu ve Önlenmesine Yönelik Öneriler”. Değerler Eğitimi Dergisi 5/14 (2007): 61-78.
• Huijbregts, Stephan C. J. - Séguin, Jean R. - Zoccolillo, Mark - Boivin, Michel - Tremblay, Richard E. “Maternal Prenatal Smoking, Parental Antisocial Behavior, and Early Childhood Physical Aggression”. Development and Psychopathology 20/2 (2008): 437-453. https://doi.org/10.1017/S0954579408000217.
• Ilie, Gabriela - Wickens, Christine M. - Ialomiteanu, Anca - Adlaf, Edward M. - Asbridge, Mark - Hamilton, Hayley - Mann, Robert E. - Rehm, Jürgen - Rutledge, Robert - Cusimano, Michael D. “Traumatic Brain Injury and Hazardous/Harmful Drinking: Concurrent and Single Associations with Poor Mental Health and Roadway Aggression”. Psychiatry Research 272 (Şubat 2019): 458-466. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2018.12.069.
• Ireland, Jane L. - Birch, Philip - Ireland, Carol A. The Routledge international handbook of human aggression: current issues and perspectives. 1 Edition. New York: Routledge, 2018.
• Karakaş, Ahmet. “Sabır Tutumunun Sürekli Öfke İfade Tarzlarına ve Öfke Kontrolüne Etkisi”. Türkiye İlahiyat Araştırmaları Dergisi 2/1 (11 Temmuz 2018): 93-111. https://doi.org/10.32711/tiad.431250.
• Karslı, Necmi. “Gençlerde Sınav Kaygısı, Dindarlık ve Dua İlişkisi”. Abant İzzet Baysal Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7/13 (31 Mayıs 2019): 190-219. https://doi.org/10.33931/abuifd.526366.
• Karslı, Necmi. Öfke Kontrolü ve Dindarlık. Kayseri: Kimlik Yayınları, 2018.
• Kayiklik, Hasan - Kalgi, Mehmet Emin. “Ortaöğretim Öğrencilerinin Tahripçi Davranışlarda Bulunma ile Dindarlık Düzeyleri Arasındaki İlişki”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD) 17/2 (29 Aralık 2017): 1-18.
• Kevin W. Greve, Elisabeth Sherwin,. “Personality and Neurocognitive Correlates of Impulsive Aggression in Long-Term Survivors of Severe Traumatic Brain Injury”. Brain Injury 15/3 (Ocak 2001): 255-262. https://doi.org/10.1080/026990501300005695.
• Kimter, Nurten. “Oruç ve Öfke Kontrolü Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma”. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 7 (27 Ekim 2015): 7-54.
• Krahé, Barbara. The social psychology of aggression. 2nd ed. London ; New York: Psychology Press, 2013.
• L. Brennan, J. McDonald, R. Shlomowitz. “Sex Differences in Indian Height at Home and Abroad” 77/2-3 (1997): 105-118. Leach, Mark M. - Berman, Mitchell E. - Eubanks, Lea. “Religious Activities, Religious Orientation, and Aggressive Behavior”. Journal for the Scientific Study of Religion 47/2 (Haziran 2008): 311-319. https://doi.org/10.1111/j.1468-5906.2008.00409.x.
• Levinson, David. Aggression and Conflict: A Cross-Cultural Encyclopedia. Santa Barbara, Calif: ABC-Clio, 1996.
• Lindenfors, Patrik - Tullberg, Birgitta S. “Evolutionary Aspects of Aggression: The Importance of Sexual Selection”. Advances in Genetics, Volume 75. 8-22. Amsterdam: Academic Press, 2011.
• Lorenz, Konrad - Wilson, Marjorie Kerr - Huxley, Julian. On Aggression. London: Routledge, 2002.
• Madran, H., A., Demirtaş. “Buss-Perry Saldıganlık Ölçeği’nin Türkçe Formu’nun Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması”. Türk Psikiyatri Dergisi. 23 (2012): 1-5.
• Maslow, Abraham. İnsan Olmanın Psikolojisi. İstanbul: Kuraldışı Yayınları, 2001.
• Maslow, Abraham. Motivation and Personality. Harper & Row,Publishers, 1954.
• Muller, Martin N - Wrangham, Richard W. “Dominance, Aggression and Testosterone in Wild Chimpanzees: A Test of the ‘Challenge Hypothesis’”. Animal Behaviour 67/1 (Ocak 2004): 113-123. https://doi.org/10.1016/j.anbehav.2003.03.013.
• Ok, Üzeyir. “Dini tutum ölçeği: ölçek geliştirme ve geçerlik çalışması”. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 8/2 (2011): 528-549.
• Österman, Karin - Björkqvist, Kaj - Lagerspetz, Kirsti M. J. - Kaukiainen, Ari - Landau, Simha F. - Frączek, Adam - Caprara, Gian Vittorio. “Cross-Cultural Evidence of Female Indirect Aggression”. Aggressive Behavior 24/1 (1998): 1-8. https://doi.org/10.1002/(SICI)1098-2337(1998)24:1<1::AID-AB1>3.0.CO;2-R.
• Paloutzian, Raymond F. - Park, Crystal L., ed. Handbook of the psychology of religion and spirituality. Second Edition. New York, NY: Guilford Press, 2013.
• Parrott, Dominic J - Eckhardt, Christopher I. “Effects of Alcohol on Human Aggression”. Current Opinion in Psychology 19 (Şubat 2018): 1-5. https://doi.org/10.1016/j.copsyc.2017.03.023.
• Pastore, Nicholas. “The Role of Arbitrariness in the Frustration-Aggression Hypothesis.” The Journal of Abnormal and Social Psychology 47/3 (1952): 728-731. https://doi.org/10.1037/h0060884.
• Pirutinsky, Steven. “Does Religiousness Increase Self-Control and Reduce Criminal Behavior?: A Longitudinal Analysis of Adolescent Offenders”. Criminal Justice and Behavior 41/11 (Kasım 2014): 1290-1307. https://doi.org/10.1177/0093854814531962. Raine, Adrian. “Biosocial Studies of Antisocial and Violent Behavior in Children and Adults: A Review”. Journal of Abnormal Child Psychology 30/4 (2002): 311-326. https://doi.org/10.1023/A:1015754122318.
• Rhee, Soo Hyun - Waldman, Irwin D. “Genetic and Environmental Influences on Antisocial Behavior: A Meta-Analysis of Twin and Adoption Studies”. Psychological Bulletin 128/3 (Mayıs 2002): 490-529.
• Rosekrans, M. A. - Hartup, W. W. “Imitative Influences of Consistent and Inconsistent Response Consequences to a Model on Aggressive Behavior in Children”. Journal of Personality and Social Psychology 7/4 (Aralık 1967): 429-434.
• Salas-Wright, Christopher P. - Vaughn, Michael G. - Maynard, Brandy R. “Religiosity and Violence Among Adolescents in the United States: Findings From the National Survey on Drug Use and Health 2006-2010”. Journal of Interpersonal Violence 29/7 (Mayıs 2014): 1178-1200. https://doi.org/10.1177/0886260513506279.
• Schaal, Benoist - Tremblay, Richard E. - Soussignan, Robert - Susman, Elizabeth J. “Male Testosterone Linked to High Social Dominance but Low Physical Aggression in Early Adolescence”. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry 35/10 (Ekim 1996): 1322-1330. https://doi.org/10.1097/00004583-199610000-00019.
• Scharrer, Erica - Kamau, Gichuhi - Warren, Stephen - Zhang, Congcong. “Violent Video Games Do Contribute to Aggression”. Video Game Influences on Aggression, Cognition, and Attention. Ed. Christopher J. Ferguson. 5-21. Cham: Springer International Publishing, 2018. https://doi.org/10.1007/978-3-319-95495-0_2.
• Shechtman, Zipora. “Bibliotherapy and Treatment of Aggression”. Treating Child and Adolescent Aggression Through Bibliotherapy. kitap editörü Zipora Shechtman. 1-27. New York, NY: Springer New York, 2009. https://doi.org/10.1007/978-0-387-09745-9_3.
• Sheldrake, Philip. Spirituality: a very short introduction. 1st ed. Oxford: Oxford University Press, 2012.
• Sherer, Moshe - Karnieli-Miller, Orit. “Aggression and Violence among Jewish and Arab Youth in Israel”. International Journal of Intercultural Relations 28/2 (Mart 2004): 93-109. https://doi.org/10.1016/j.ijintrel.2004.03.004.
• Skinner, B. F. About behaviorism. New York: Vintage Books, 1976.
• Şirin, Turgay. “Üniversite Öğrencilerinin Dini Tutumları İle Ruh Sağlığı İlişkisinin İncelenmesi”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 6/4 (2017): 65-88.
• Takahashi, Aki - Miczek, Klaus A. “Neurogenetics of Aggressive Behavior: Studies in Rodents”. Neuroscience of Aggression. Ed. Klaus A. Miczek - Andreas Meyer-Lindenberg. 17: 3-44. Berlin, Heidelberg: Springer Berlin Heidelberg, 2013. https://doi.org/10.1007/7854_2013_263.
• Taylor, Shelley E - Peplau, Letitia Anne - Sears, David O - Dönmez, Ali. Sosyal psikoloji. Ankara: İmge Kitabevi, 2010.
• Tuvblad, Catherine - Beaver, Kevin M. “Genetic and Environmental Influences on Antisocial Behavior”. Journal of Criminal Justice 41/5 (Eylül 2013): 273-276. https://doi.org/10.1016/j.jcrimjus.2013.07.007.
• Ulu, Mustafa - İki̇s, Mehmet. “Lise Öğrencilerinde Saldırganlık ve Din İlişkisi”. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 30/41 (28 Aralık 2016): 75-96.
• Watterson, Kaylyn - Giesler, R. Brian. “Religiosity and Self-Control: When the Going Gets Tough, the Religious Get Self-Regulating.” Psychology of Religion and Spirituality 4/3 (2012): 193-205. https://doi.org/10.1037/a0027644.
• Zimmer-Gembeck, Melanie J. - Geiger, Tasha C. - Crick, Nicki R. “Relational and Physical Aggression, Prosocial Behavior, and Peer Relations: Gender Moderation and Bidirectional Associations”. The Journal of Early Adolescence 25/4 (Kasım 2005): 421-452. https://doi.org/10.1177/0272431605279841.