Hafız Kemal Batanay’ın Besteli Mevlidi

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 1, 279 - 304, 30.06.2020

Mehmet Öncel

https://doi.org/10.33718/tid.712089

Cited By: 1

Öz

İslam sanatlarının hemen hemen her sahasında kendisine hususi bir yer bulan mevlid, toplumu bir arada tutan mühim geleneklerden birisidir. Bu çalışmanın konusu XIX. Yüzyılın sonlarında doğmuş XX. Yüzyılın son dönemlerine kadar yaşamış dini mûsikî sahasına önemli katkıları olmuş Hafız Kemal Batanay’ın hayatı, mûsikîşinaslığı ve 1956 yılında Yeni İstanbul gazetesinin açmış olduğu yarışmaya isnaden bestelemiş olduğu mevlidin ilk bahrinin notasyonu ve makam tahlili hakkındadır. Gerek mûsikî gerekse edebî sahada mevlidin tanımı ve tarihçesine dair akademik pek çok çalışma yapılmıştır. Bu sebepten ötürü mevlidin tanımı, tarihçesi hakkındaki bilgiler ilgili çalışmalara havale edilmiştir. Makalenin ana hedefi hakkında akademik çalışma yapılmayan bu besteli mevlidin tanıtılmasıdır. Nitel araştırma yöntemi ile kaleme alınan bu çalışmada öncelikle veriler tarama yöntemi ile ele alınmıştır. Elde edilen içerikler ise içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Hafız Kemal’e ait besteli mevlidin ilk bahrinin notasyonu Finale 2014 nota yazım programı ile yazılmıştır. İlgili bahrin makam tahlili Arel-Ezgi sistemine göre irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Müzik, Form, Dini mûsikî, cami musikisi, Mevlid, Besteli Mevlid, Kemal Batanay

Hafız Kamal Batanay’s Composed Mawlid

Öz

Mawlid, which has a special place in almost every field of Islamic arts, is one of the important traditions that keep the society together. The subject of this study is the life of Hafız Kemal Batanay living until in the late XX. century and mading significant contributions to the religious music field and is about his music life and the notation of the first section of the Mawlid and the musical analysis of the bahr, which he composed for the contest opened by Yeni İstanbul newspaper in 1956. Many studies have been done on the definition and history of the mawlid. Therefore, information about mawlids has been referred to related studies.The main aim of the article is to introduce this composed-mawlid, which does not have been academic studies. In this study it is applied to the documental analysis as one of the qualitative research methods. Additionally, the data have been handled via content analysis method. The notation of composed mawlid was written via Finale 2014. The musical analysis of the relevant bahr was examined according to the Arel-Ezgi system.

Anahtar Kelimeler

Music, Form, Religious Music, Mawlid, Composed mawlid, kemal batanay

Kaynakça

• Ak, Ahmet Şahin. Türk Mûsikîsi Tarihi. Ankara: Akçağ Yayınları, 2014.
• Akarsu, Adem. “Sosyal Değişme Bağlamında Dini Bir Ritüel Olarak Mevlid ve Kutlu Doğum”. Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17/2(2015), 197-226.
• Akdoğan Bayram. Türk Din Mûsikîsi Dersleri, Ankara: Bilge Ajans, 2010.
• Aksoy, Mehmet. “Kemal Batanay”, Kubbealtı Akdemi Mecmuası, 3/43-44, İstanbul:1980.
• Aksoy, Hasan. “Mevlid”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 29/482-484, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 2004.
• Ateş, Erdoğan. “Geçmişten Günümüze Mevlid İcraları ve Önemli Mevlidhanlar”. Uluslararası Süleyman Çelebi ve Mevlid Sempozyumu. Ed: Bilal Kemikli- Mustafa Kara. 437-446. Bursa: Osmangazi Belediyesi Yayınları, 2007.
• Ateş, Erdoğan. Türk Din Musikisi, İstanbul: Rağbet Yayınları, 2015.
• Çakır Ahmet. Müziğe Giriş, İstanbul: Dem Yayınları, 2009.
• Çelebi, Süleyman. Mevlid-i Şerif Vesîletü’n-Necât, Hzl. Mehmet Akkuş-Uğur Derman. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2013.
• Durmuş, İsmail. “Mevlid”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 29/480-482, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 2004. Efe, Adem. “Türk Toplumunda Mevlid Merâsimlerinin Yeri ve Fonksiyonları (Isparta ve Çevresi Örneği)”, DEÜİFD, 29(2009), 9-30.
• Ergür, Enes. “Balkanlar’da Okunan Bir Mevlid Bestesi”, Keşkül, 12 (2007), 72-82.
• İnal, İbnülemin Mahmut Kemal. Son Hattatlar, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 1970.
• İnançer, Ö. Tuğrul. “Osmanlı Tarihinde Dini Mûsikî”. Mûsikî Mecmuası, Haziran 1999, 12.
• Koca, Fatih. “Dini Mûsikî Formu Olarak Mevlid ve Dobruca Besteli Mevlidi”. Diyanet İlmi Dergi 55/1 (Mart: 2019), 155-182.
• Kozak, Metin. Bilimsel Araştırma: Tasarım, Yazım ve Yayım Teknikleri, Ankara: Detay Yayıncılık, 2018.
• Mermutlu, Bedri. “Mevlid Musikisinde Makam Seyri Üzerine Nadir Nüshalara Dayalı Karşılaştırmalı Bir Çalışma”, Journal Of Turkish Studies, 42 (2014), 165-193.
• Öncel, Mehmet. “Türk Din Mûsikîsinde Mevlid Formu (Bekir Sıtkı Sezgin Velâdet Bahri Örneğinin Notasyonu ve Makam Analizi)”, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18/2 (2018), 1102-1133.
• Özalp, Nazmi. Türk Mûsikîsi Tarihi 2, Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 2000.
• Özcan, Nuri. . “Mevlid”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 29/484-485, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 2004.
• Özel, Ahmet. “Mevlid”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 29/475-479, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 2004. Özkul, M. Murat. “Cemal Şakar’ın Mevlit Öyküsü: Edebiyat Sosyoloji Açısından Bir Değerlendirme”. Sosyal Bilimler Dergisi, 12/ 1(2010), 50-70.
• Öztuna, Yılmaz, Türk Musikisi Ansiklopedik Sözlüğü: I, Ankara: Orient Yayınları, 2006.
• Öztürk, Mustafa. “Folklorik Bir Ritüel Olarak Mardin’deki Mevlit Merasimleri ve Çeşitli Özellikleri”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11/ 56(2018), 81-90.
• Pekolcay, Necla. Mevlid, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1997.
• Rona, Mustafa. 20. Yüzyıl Türk Musikisi, İstanbul: Türkiye Yayınevi, 1970.
• Serin, Muhittin. “Batanay, Kemal”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 5/139-140.. İstanbul: TDV Yayınları, 1992.
• Serin, Muhittin. Kemal Batanay, İstanbul: Kubbealtı Neşriyat, 2006.
• Serin, Muhittin. Kemal Batanay, İstanbul: Kubbealtı Neşriyat, 2010.
• Sezikli, Ubeydullah. “Besteli Mevlid Üzerine İki Yazma Eser”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 8/1(2008), 179-205.
• Sezikli, Ubeydullah. Makamlarla Türk Din Musikisi Eğitim Seti, İstanbul: Dört Mevsim Yayınları.
• Şeker, Mehmet. “Mevlid”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 29/479-480, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 2004.
• Tıraşcı Mehmet, İlahiyat Fakülteleri İçin Dînî Mûsikî Ders Notları, İstanbul: Dört Mevsim Kitap, 2015.
• Topşir, Mustafa. Kemal Batanay’ın Hayatı, Eserleri ve Nota Arşivi. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Turabi Ahmet Hakkı-Koca Fatih, “Cami Musikisi Formları”, Türk Din Mûsikîsi El Kitabı, Ed. Ahmet Hakkı Turabi, Ankara: Grafiker Yayınları, 2017.