The Influence of Idioms in the Arabic Language and the Qur'an

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 2, 429 - 449, 31.12.2023

Zaid Al-badaren , Muhammet Yılmaz

https://doi.org/10.33718/tid.1355562

Öz

Idioms are a collection of literary and eloquent phrases that briefly express lines of information. It is frequently used in every language to express the meaning to be given in a short and striking way. Idioms, which are also used frequently in Arabic language in written texts/acquis and daily life, represent an important part of language utilization. Idioms also have an important place in understanding the Qur'an. These short expressions, with their impressive meanings, leave deep traces in the emotional world by penetrating the soul of the person and have a life-facilitating function. Idioms are one of the main sources that give information about the culture of societies. Because idioms bring the meaning to be given closer to the mind and ensure that it has a solid establishment. It is a fact that religious, literary, political, cultural, psychological, educational/instructive, communicative and mental factors have effects the formation of idioms. The fact that the idioms, which are a means of example and a tool in daily life, are the sources that were consulted in the formation process of the rules of the Arabic language, is another issue that increases its importance in terms of linguistics. The subject of idioms, which deserves a volumnious study, has been examined in the context of understanding the Qur'an in this article. The relationship of idioms with Arabic poetry, their contribution to the understanding of the Qur'an, their role and importance are the main subjects of our study.

Anahtar Kelimeler

Tafsir, The Arabic Language, İdioms, Mesel, Poetry

Arap Dilinde ve Kur’ân’da Deyimlerin Etkisi

Öz

Deyimler, satırlar dolusu bilgileri kısa bir şekilde ifade eden edebî ve belâği sözler manzumesidir. Verilmek istenen mesajı kısa ve çarpıcı bir şekilde ifade etmek için her dilde sıkça kullanılmaktadır. Arap dilinde de yazılı metinlerde ve günlük hayatta sıkça kullanılan deyimler, dil kullanımının önemli bir parçasını oluşturmaktadır. Deyimler, Kur’ân’ın anlaşılmasında da önemli bir yere sahiptir. Bu kısa ifadeler, etkileyici manalarıyla insanın ruhuna işleyerek duygu dünyasında derin izler bırakır ve anlatımı kolaylaştırıcı bir işleve sahiptir. Deyimler, toplumların kültürü hakkında bilgi veren önemli kaynaklardan biridir. Zira deyimler verilmek istenen mesajı zihne yaklaştırır ve sağlam bir şekilde yer edinmesini sağlar. Deyimlerin oluşumunda dinî, edebî, siyasi, kültürel, psikolojik, eğitici/öğretici, iletişimsel ve zihinsel faktörlerin etkileri olduğu bir gerçektir. Günlük hayatta ibret ve mevize aracı olan deyimlerin, Arap dili kurallarının teşekkül sürecinde kendisiyle istişhâd edilen kaynaklardan olması, dilbilimi açısından önemini artıran diğer bir husustur. Hacimli bir çalışmayı mucip olan deyimler konusu, bu makalede Kur’ân-ı Kerîm’in anlaşılması bağlamında inceleme konusu edilmiştir. Deyimlerin Arap şiiriyle ilişkisi, Kur’ân-ı Kerîm’in anlaşılmasındaki katkısı, rolü ve önemi, çalışmamızın temel konusudur.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Arap Dili, Deyimler, Mesel, Şiir

Kaynakça

• Abdeh, Ahmed Abdülğaffar. Emsâlüna-el-Mevrûsetü Kıymetehâ-el-Edebiyye-ve’l-Fikriyye. Mısır: el-Mektebetü’l-Mısriyye, 1. Basım, 2000.
• Aksan, Doğan. Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dil. Ankara: TDK. Yayınları, 1995.
• Askerî, Ebû Hilâl Hasan b. Abdillah b. Sehl. Cemheretü’l-Emsâl. thk. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrâhim, Abdülmecid Kutamış. Riyad: el-Müessetü’l-Arabiyye el-Hadise, 1. Basım, 2000.
• Bedran, Emin İsmail Tevfik. “el-Emsâlü ve tevziyfiha fi eşşaril cahili”. Mecelletü Külliyeti ed-Dirasati’l-İslamiyyeti ve’l-Arabiyye, 33/8 (2017), 1023–1099. https://doi.org/10.21608/bfda.2017.23943
• Bereket, Mohemed Galib. Rüye Nefsiye li’l-Emseli-'ş-Şebiye. Kahire: Neobook, 1. Basım, 2020.
• Bilgin, Abdülcelil. Kur’an’daki Deyimler ve Zemahşeri’nin ‘Keşşaf’ı. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2007.
• Dayf, Ahmed Şevkî Abdüsselâm. el-ʿAsrü’l-Câhilî. Kahire: Dâru`l-Meârif, 11. Basım, 1960.
• Doğru, Erdinç. Modern Arapçadaki Deyimlerin Dilbilimsel Açından İncelenmesi ve Yabancı Dil Öğretimindeki Yeri. Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2004.
• el-Hamedânî, Hamid. el-Rivâyetü’l-Mağribiyye. Fas: Dâru`l-Meârif, 1. Basım, 1985.
• Fârâbî, Ebu İbrahim İshak b. İbrahim. Dîvânü’l-Edeb. Kahire: Mücemma’el-Lugah el-Arabiyye, 1. Basım, 1974.
• Feyyâz, Muhammed Cabir. el-Emsâl fi'l-Kur’an’il-Kerîm. Amerika Birleşik Devletleri: el-Ma’hadu’l-Alemi’l-Fikiri'l-İslamî, 1. Basım, 1993.
• Fu’ad, Niʻmat Ahmad. el-Nîl fi’l-Edebi’ş-Şa’bî. Mısır: Mektebetu’d-Direseti’ş-Şebiyye, 1. Basım, 1997.
• Hâbanneke, Abdurrahmân Hasan. el-Emsâlü-el-Kur’âniyye. Beyrut: Dâru’l-Kalem, 1. Basım, 1980.
• İbn Cinnî, Ebü’l-Feth Osman. Ebü’l-Feth Osman b. Cinnî, el-Muhteseb fî Tebyîni Vucûhi Şevâzzi’l-Kırââti ve’l-Îdâhi anhâ. thk. Ali en-Necdî Nâsıf, Abdülfettah İsmail Şelebî. Beyrut: Dâru Sezgin, 1. Basım, 1986.
• Ibnü’l-Mukaffa‘, Ebû Muhammed Abdullah. el-Edebü’s-Sağîr. Mısır: el-Cemîyetü’l-Vüskâ’l-Hâyriyye, 3. Basım, 1911.
• Kartâcennî, Hâzim. Minhâcu’l-Bülegâ ve Sirâcu’l-Udebâ. Beyrut: Dâru’l- Garbi’l-İslâmî, 3. Basım, 1986.
• Katameş, Abdülmecid. el-Emsalül-Arabiyye Dirâse Târîhiyye Tahlîliyye. Şam: Dâru'l-Fikr, 1. Basım, 1988.
• Kattân, Menna. Mebahisu Fî Ulûmi’l-Kur’an. Riyâd: Matbaatu-el-Ma’rif, 2000.
• Kayrevânî, Ebû Alî el-Hasen b. Reşîk el-Ezdî. el-ʿUmde fî Mehâsini’ş-Şiʿr ve Âdâbih. Mısır: Matbaatu’s-Seade, 2. Basım, 1955.
• Kur’ân Yolu. Erişim 20 Nisan 2022. https://kuran.diyanet.gov.tr
• Küdih, Nahid. "el-Emsâlü-el-Arabiyye", el-Fikiü-el-Arbı Dergisi 49/8 , (1987): 18-49.
• Mâverdî, Ebü’l-Hasen Alî b. Muhammed. Kitâbü’l-Emsâl ve’l-Hikem. Riyad: Daru`l-Vatan, 1. Basım, 1999.
• Milhim, Hasan Tahir. el-Emsâlü’l-Arabiyye. Irak: Muessesetü`l-Ulümi’n-Nehci’l-Beleğeti, 1. Basım, 2017.
• Müberred, Ebü’l-Abbâs Muhammed. el-Muktedab. thk. Abdulhâlık Udayme. Mısır: el-Meclisü’l-A’lâ li’ş-Şu’ûni’l-İslamiyye, 1. Basım, 1994.
• Osman, Abdurrahmân. et-Teşbihü-ve’l-Kinâye Beyne’t-Tanzîrı ve’t-Tavzîfi’l-Fennî. Cezayir: Mektebetü‘ş-Şebeb, 1. Basım, 1993.
• Ömer, Ahmet Muhtar. Dîvânü’l-Edeb li’l-Fârâbî. Kahire: Mecmeu’l-Luğati’l-’Arabiyye, 1. Basım, 1974.
• Said b. Mansur, b. Şu’be, el-Horasânî el-Mekkî, Sünen. Riyâd: Darü’l-Usaymi, 1.Baskı, 1994.
• Sellheim, Rudolf. el-Emsâl el-Arabiyye’l-Kadîme. Mısır: Daru`l-Emene, 1. Basım, 1971.
• Süyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn. el-İtkân fi Ulûmi’l-Kur’ân. thk. Ahmed b. Ali. Beyrut: Dârü’l-Kitâbi-el-Arabî, 1. Basım, 2010.
• Şemsüddin, İbrâhim. Kısasu’l-Arab. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1. Basım, 2002.
• Taberî, Ebu Cafer Muhammed b. Cerîr. Câmiʿu’l-Beyân ʿan Teʾvîli Âyi’l-Ḳurʾân. Thk. Ahmed Muhammed Şâkir. Beyrut: Müessesetu`r-Risâle, 1. Basım, 1994.
• Tevfik, Muhammed. el-Emsâlü’l-Arabiyye ve’l-Asrü’l-Câhlî. Beyrut: Dâru’l-Nâfîs, 1. Basım, 1988.
• Tevhîdî, Ebu Hayyan. El-Emtâ’ ve’l-Muânese. Kahire: Lecnetü’t-Te’lîf ve’n-Neşr, 1.Edisyon, 1939.
• Tirmizî, Ebu Abdullah Muhammed. el-Emsâl mine’l-Kitâb ve’s-Sünne. thk. Esseyyid el-Cemili, Beyrut: Daru Üseme, 2. Basım, 1987.
• Ubeyye, Ahmed. Emsâlüna’l-Mevrûse. Mısır: el-Mektebetü’l-Mısriyye, 1. Basım, 1987.
• Uzun, Tacettin. "Arap Dilinde Meseller (Atasözleri)". Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 11 / 11 (Haziran 2003): 155-169.
• Zemahşerî, Ebü’l-Kasım Mahmûd b. Ömer b. Muhammed el-Hârizmî, el-Müstaksâ fî Emsâli’l-ʿArab. Beyrut: el-Mektebetü’l-Asriyye, 15. Basım, 1987.
• Zerkeşî, Ebû Abdillah Bedruddin Muhammed b. Bahadır. el-Burhân fî Ulûmi’l-Kur’ân. thk. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-ʿİlmiyye, 15. Basım, 2002.