Sosyal Bilgiler Eğitimi Kadrolarındaki Öğretim Elemanlarının Çeşitli Kategoriler Açısından İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 1, 1 - 27, 31.12.2022

Büşra Elçiçeği

Öz

Bu araştırma Sosyal Bilgiler öğretmenlik eğitimi programı bulunan 62 devlet üniversitesinde Sosyal Bilgiler eğitimi kadrosunda yer alan öğretim elemanı sayısını, kadın-erkek oranını, akademisyenlerin lisans mezuniyet alanlarını karşılıklı olarak incelemek amacıyla yapılmıştır. Nitel araştırma deseninde yürütülen çalışma kapsamında doküman incelemesi tekniği ile veriler toplanmıştır. Verilerin analizinde içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırma kapsamında 62 üniversiteden 60 devlet üniversitesinin web adreslerinden ulaşılan veriler doğrultusunda Sosyal Bilgiler eğitimi kadrosunda bulunan öğretim elemanlarının unvanları, sayısı, kadın-erkek oranları, akraba ilişkileri ve lisans mezuniyet branşları (YÖK akademikten) incelenmiştir. İnceleme sonucunda Sosyal Bilgiler eğitimi kadrosunda bulunan pek çok akademisyenin fen-edebiyat fakültesi Tarih, Coğrafya, Felsefe, Sosyoloji, Psikoloji, Arkeoloji vb. alanlardan mezun olmalarının yanı sıra İlahiyat, Mühendislik, Kamu Yönetimi, Arşivcilik, Türk-Alman-Amerikan Dili ve Edebiyatı, Kütüphanecilik, Basın-Yayın, Jeodezi Müh., Jeoloji Müh., Eskiçağ Dilleri ve Kültürleri, İktisat, Felsefe ve Din Bilimleri, Matematik-Fen, Yabancı Diller vb. alanlardan mezun olduğu çoğunluğun yüksek lisans ve doktora eğitimini de bu alanlarda tamamladığı tespit edilmiştir. Bu durum Arş. Gör. kadrolarına da yansımış ve bu kadrolara da Sosyal Bilgiler eğitimcisi olmayan mühendis, Türkçe, Tarih, Coğrafya, Sosyoloji, Elektrik-Elektronik mühendisliği vb. bölümlerden alım gerçekleşmiştir. Ayrıca üniversitelerin öğrenci potansiyelleri göz önüne alındığında ilk 10’da yer alan üniversitelerden sadece Marmara ve Ege Üniversiteleri’nde hoca sayısı az olmakla birlikte yalnız 1 Arş. Gör. çalışmaktadır. Kadrolarda akraba ilişkilerinin mevcut olduğu (eş, yeğen), bunların aynı bölümde ya da aynı fakültede farklı alanlarda birlikte çalıştıkları ulaşılan bulgular arasındadır. 

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler eğitimi, öğretim elemanı sayısı, kadın-erkek oranı, lisans branşları, nepotizm ve liyakat

Examining Instructors in Social Studies Education Staff in Terms of Various Categories

Öz

This research was carried out in order to mutually examine number of teaching staff in Social Studies education staff, the ratio of women to men, and undergraduate graduation fields of academicians in 62 state universities with Social Studies teacher education programs. Within the scope of the study carried out in qualitative research design, data were collected with document analysis technique. Content analysis method was used in the analysis of the data. According to the data obtained from web addresses of 60 state universities from 62 universities within the scope of the research, the titles of the academic staff in Social Studies education staff, the number of female-male ratios, kinship relations and undergraduate graduation branches (from YOK academic) were examined. As a result of the examination, many academicians in the Social Studies education graduated from Theology, Engineering, Public Administration, Archiving, Turkish-German-American Language and Literature, Librarianship, Press and Publication, Geodesy Engineering, Geological Engineering, Ancient Languages and Cultures, Economics, Philosophy and Religious Sciences, Mathematics-Science, Foreign Languages etc. besides History, Geography, Philosophy, Sociology, Psychology, Archeology from faculty of science and literature, and It was determined that the majority of the graduates have completed their master's and doctorate education in these fields. This situation was also reflected in research assistant staff, and recruitment to these positions was carried out from departments such as engineering, Turkish, History, Geography, Sociology, etc., who are not Social Studies educators. In addition, considering student potential of universities, only Marmara and Ege Universities, which are among the top 10 universities, have a low number of teaching staff, but only 1 research assistant works. It is among the findings that there are relatives in the staff (spouse, nephew) and that they work together in different fields in the same department or in the same faculty.

Anahtar Kelimeler

Social studies education, number of teaching staff, female-male ratio, uudergraduate branches, nepotism and merit.

Kaynakça

• Acar, F., & Altunok, G. (2013). The “politics of intimate” at the intersection of neoliberalism and neo-conservatism in contemporary Turkey. Women’s Studies International Forum, 41(P1), 14-23. https://doi.org/10.1016/j.wsif.2012.10.001
• Aksoy, H. A. (2018). Gendered strategies between democratization and democratic reversal: The curious case of Turkey. Politics and Governance, 6(3), 101-111. https://doi.org/10.17645/pag.v6i3.1423
• Allen, A. (2011). Michael young’s the rise of the meritocracy: a philosophical critique, British Journal of Educational Studies, 59(4), 367-382. https://www.sheffield.ac.uk/polopoly_fs/1.155163!/file/philosophicalcritique.pdf
• Alvarado, L. A. (2010). Dispelling the meritocracy myth: lessons for higher education and student affairs educators. The Vermont Connection, 31, 1-12. https://www.uvm.edu/~vtconn/v31/Alvarado.pdf
• Alon, S., & Tienda, M. (2007). Diversity, opportunity, and the shifting meritocracy in higher education. American Sociological Review, 72(4), 487-511. https://www.asanet.org/sites/default/files/savvy/images/press/docs/pdf/Aug07ASRFeature.pdf
• Baba, E. (2019). From gender equality to gender justice: A critical discourse analysis in terms of gender equality in Turkey [Yayımlanmamış doktora tezi]. Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
• Bock, G. (2002).Women in european history. Oxford: Blackwell Publishing.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö., E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Bryson, V. (1999). Feminist debates: ıssues of theory and political practice. London: MacMillan Press.
• Cambridge Dictionary. (2020). https://dictionary.cambridge.org/tr/
• Case, M. A. (2011). After gender the destruction of man- the Vatican’s nightmare vision of the gender agenda for law after gender the destruction of man ?, Pace Law Review, 802, 802–817. https://chicagounbound.uchicago.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=2107&context=journal_articles
• Castilla, E. J., & Benard, S. (2010). The paradox of meritocracy in organizations. Administrative Science Quarterly, 55(4), 543-676. https://dspace.mit.edu/handle/1721.1/65884
• Changfoot, N. (2009). The second sex’s continued relevance for equality and difference feminisms. European Journal of Women’s Studies, 16(1), 11–31. DOI: 10.1177/1350506808098532
• Charle, C. & Verger, J. (2005). Üniversitelerin tarihi. Ankara: Dost.
• Davis, K. & Moore, W.E. (2006). Some principle of stratifi cation. Rhonda F. Levine (Ed), Social Class and Stratifi cation, USA: Rowman and Littlefi eld Publishers.
• Dinçkol, B. (2005). Kadın- erkek eşitliği için pozitif ayrımcılık. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(8), 101–117. https://docplayer.biz.tr/7490985-Kadin-erkek-esitligi-icin-pozitif-ayrimcilik.html
• Erdoğan, İ. (2004). Yeni bin yıla doğru Türk eğitim sistemi. İstanbul: Sistem. European University Association (2007). The Lisbon declaration Europe’s universities beyond 2010: Diversity with a Common Purpose, Bürüksel.http://www.eua.be/fileadmin/user_upload/files/ newsletter/Lisbon_declaration.pdf
• Fettahlıoğlu, Ö. & Demir, S. (2014). İşletme yönetiminde yönetsel pandora: meritokrasi ve yetenek yönetimi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(1),175-186. http://iibfdergisi.ksu.edu.tr/tr/pub/issue/10268/125952
• Fredman, S. (2005). Providing equality: substantive equality and the positive duty to provide. South African Journal on Human Rights, 21(2),163–190. https://doi.org/10.1080/19962126.2005.11865132 Ford, R., & McLaughin, F. (1985). Nepotism. Northern Cyprus: Personnel Jurnal.
• Galvan, J. (2006). Writing literature reviews: a guide for students of the behavioral sciences. Glendale, CA: Pyrczak. Grillia, J. & Allesinaa, S. (2017). Last name analysis of mobility, gender imbalance, and nepotism across academic systems. University of California, Berkeley, vol. 114 j s.7600-7606. doi: 10.1073/pnas.1703513114
• Goldthorpe, J. H. (1998). Problems of meritocracy. (A.H.Halsey, H. Lauder,P. Grown, A.S. Wells (Ed.)), Education: Culture, Economy,Society, Oxford-New York: Oxford University Press. Güler A. (1994). Türkiye’de üniversite reformları. Ankara: Adım.
• Hirsch, E. (1950). Dünya üniversiteleri ve Türkiye'de üniversitelerin gelişmesi (World universities and the development of universities in Turkey). Cilt 1, Yay. Nu: 211. Ankara: Ankara Üniversitesi.
• İhsanoğlu, E. (2010). Darüfünun: Osmanlı’da kültürel modernleşmenin odağı. İstanbul: Mas Matbaacılık.
• Jarab, J. (2006). Akademik özgürlük ve üniversite özerkliği, Avrupa konseyi parlamento kurulu raporu, http://int.kocaeli.edu.tr/dosyalar/akademikozgurlukveuniversiteozerkligi.pdf
• Karakütük, K. (2002). Öğretim üyesi ve bilim insanı yetiştirme-lisansüstü öğretimin plânlanması. Ankara: Anı.
• Kısakürek, M. A. (1976). Üniversitelerimizde yenileşme "programlar ve öğretim açısından". Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi.
• Khatri, N., & Tsang, E. W. (2016). Antecedents and consequences of cronyism in organizations. Crony Capitalism in India, 9(31). DOI: 10.1023/A:1023081629529
• Kurt T. (2014). Türkiye’de yükseköğretim yönetiminde değişen reform politikaları. Kamuda Sosyal politika, Ankara: Memur-Sen, 8(29), 86-96. http://turkerkurt.blogspot.com/2017/10/yuksekogretimin-yonetiminde-degisen.html
• Küçükcan T. & Gür B.S. (2009). Türkiye’de yükseköğretim karşılaştırmalı bir analiz. Ankara: Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı.
• Leblebici, D. N. (2008). Yönetim bilimi açısından klasik dönemi hatırlamaya ilişkin bir çalışma. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 99-118. https://egitimyonetimi.org/klasik-yonetim-kuramlari-makale/
• Malche A. (1939). İstanbul üniversitesi hakkında rapor, maarif vekilliği, ana programa hazırlıklar seri: B, No:5 İstanbul: Devlet Basımevi.
• Magna Charta Universitatum, (1988). Bologna, Italy, http://www.aic.lv/bolona/Bologna/maindoc/magna_carta_univ_.pdf
• ÖSYM (2009). Yükseköğretim istatistikleri kitabı 2008–2009. Ankara: ÖSYM.
• Öztunalı, Ö. (2001). Üniversiteler tarihi ve vakıf üniversiteleri. İstanbul: Kültür Üniversitesi.
• Öztürk, C. (2016). Farklı ülkelerin sosyal bilgiler öğretim programları. Ankara: Pegem Akademi.
• Saunders, P. (2002). Reflections on the meritocracy debate in Britain: A response to Richard Breen and John Goldthorpe1. The British journal of sociology, 53(4), 559-574. https://doi.org/10.1080/0007131022000021489
• Seggie, F. N. & Gökbel, V. (2014). Geçmişten günümüze Türkiye’de akademik özgürlük. Ankara: SETA.
• Scott, J. W. (1988). Deconstructing equality-versus-difference: or, the uses of poststructuralist theory for feminism. Feminist Studies, 1(14), 32–50. http://dx.doi.org/10.2307/3177997
• Şeker, C. (2019). 657 sayılı devlet memurları kanunu’na hâkim olan temel ilkeler kapsamında liyakat ilkesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi.
• Tannock, S. (2008). The problem of education based discrimination, British Journal of Sociology of Education, 29(5), 439-449. DOI: 10.1080/01425690802326846
• Tekeli İ. (2003). Eğitim üzerine düşünmek. Ankara: TÜBA.
• Uygur, G. (2016). Kadına yönelik şiddeti önlemede toplumsal cinsiyet eşitliğinin önemi. Dini Araştırmalar, Kadın Özel, 19, 209–227. https://doi.org/10.15745/da.267273
• Üsdiken, B. (2004). The French, the German and the American: Higher education for business in Turkey, 1883-2003, New Perspectives on Turkey, 31 (Fall), 5-38. 10.1017/S089663460000399X
• Topal, B. (2011). Amerika Birleşik Devletleri ve Türkiye’de yükseköğretim kurumlarında coğrafya eğitim-öğretiminin değerlendirilmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Vakur, V. (1988). Tarihsel gelişim içerisinde üniversite ve yükseköğretim kavramı, Yükseköğretimde Değişmeler, Türk Eğitim Derneği XII. Eğitim Toplantısı (17-18 Kasım 1988), Türk Eğitim Derneği Bilim Dizisi No: XII, Ankara: TED.
• Yaman, A. (2016). Türk yükseköğretim sisteminde saydamlık ve hesapverebilirlik [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yıldırım, M. (2013). Kamu yönetiminin kadim paradoksu: nepotizm ve meritokrasi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2),353-380. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cbayarsos/issue/4064/53565
• Yıldız, G. (2016). Türk kamu yönetiminde liyakat ilkesi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 140-179. https://docplayer.biz.tr/46860566-Turk-kamu-yonetiminde-liyakat-ilkesi.html
• Young, M. (1961). The rise of the meritocracy. Bristol: Penguin Books.
• Yükseköğretim Kurulu, (2014). Büyüme, kalite ve uluslararsılaşma: yükseköğretim için yıl haritası. Ankara: YÖK.
• Yüksel, C. (2005). Devlette etikten etik devlete: kamu yönetiminde etik. İstanbul: TÜSİAD.
• Zeytinoğlu, E. (2010). Ayrımcılık yasağına genel bir bakış. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (18), http://acikerisim.ticaret.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11467/485/M00312.pdf
• Weakliem, D., McQuillan, J. & Schauer, T. (1995). Toward meritocracy? Changing social-class differences in intellectual ability. Sociology of Education, https://eric.ed.gov/?id=EJ517056
• Westen, P. (1982). The empty idea of equality. Harvard Law Review. https://doi.org/10.1145/1362622.1362630
• Widmann, H. (2009). Atatürk ve üniversite reformu. İstanbul: Kabalcı.
• Wissema, J. G. (2009). Üçüncü kuşak üniversitelere doğru geçiş döneminde üniversiteleri yönetmek, (Çev. Nurkalp Devrim-Taciser Belge), İstanbul: Özyeğin Üniversitesi.