Çanakkale Formasyonu'nun Ostrakod Faunasına Bağlı Kronostratigrafisi ve Eskiortam Yorumu (Kilitbahir/ Eceabat/Çanakkale)

Yıl 2004, Cilt: 47 Sayı: 2, 5 - 24, 01.08.2004

Gönül Atay Cemal Tunoğlu

Öz

Bu çalışmada, yapılması planlanan Çanakkale Boğaz Köprüsü'nün ayaklarının yeralacağı Kilitbahir civarında ger­çekleştirilmiş Çanakkale Formasyonu'nu kesen bir dizi sondajdan en derin üçüne ait ostrakod faunasının tanımlaması yapılmıştır. Genel olarak kumtaşı, kiltaşı ve marn çökellerinden derlenmiş toplam 111 adet örnek paleontolojik olarak incelenmiştir. 

Sistematik inceleme ve tanımlamalar sonucu 8 familyaya ait 10 cins ve 2'si yeni (Cyprideis dardanellesensis n. sp.,Heterocypris kilitbahirensis n. sp.), toplam 27 ostrakod taksonu ayırtlanmıştır İnceleme alanında orta-geç Pannoniyen yaşlarını veren bu ostrakod topluluğu spor-polen, gastropod ve chara fosilleriyle de deneştirilerek desteklenmiştir. 

Saptanan ostrakod topluluğu geçiş (sığ deniz, lagün) ortamını göstermektedir. Ostrakod türlerindeki baskınlık ve litolojik dağılımlar da göz önüne alındığında, ortamda genel olarak acısu (lagüner) zaman zaman da tatlısu ile denizel etkinin olduğu söylenebilir. Bu çalışmada saptanan ostrakod türlerin hemen hemen tamamı Paratetis biyoprovensine ait olduğundan, kronostratigrafik adlamada Paratetis katları kullanılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Ostrakod, Kilitbahir, Çanakkale, Kronostratigrafi, Eskiortam, Paratetis

Kaynakça

• Atay, G, 2000, Çanakkale Köprüsü, Kilitbahir Sondaj Örneklerinin Ostrakod Faunası, Yük­ sek Mühendislik Tezi, H.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, 107 s. (yayınlanmamış). Atay, G. ve Tunoğlu, C, 2002, Kilitbahir Sondaj Örneklerinin (Eceabat/Çanakkale) Ostrakod Faunası ve Biyoprovensi, Yerbilimleri, 26, 119-144. Bonaduce, G., Ciampo, G. and Masoli, M., 1975, Distribution of Ostracoda in the Adriatic Sea, pubbl. Staz. Zool., 40, 154p.
• Carbonnel, G., 1978, L'espece Cyprideis pannonica MEHES, 1908 (ostracoda) dans la Tethys au Messinien. (/Miocene). Docum. Lab. Geol. Fac. Sci., 72, 79-97.
• Carbonnel, G. and Jiricek, R., 1977, Süper Zones et datums a Ostracodes dans le Neogene de la Tethys (Bassin du Rhone et de la Paratethys. Newsl. Stratigraphy, 6(1), 23-29.
• Elmas, A. ve Meriç, E., 1996, Geç Miyosen'den Günümüze Marmara-Akdeniz Bağlantısı ve Bunu Denetleyen Tektonizma, Türkiye Pet­rol Jeologları Derneği Bülteni, Cilt 8, Sayı 1, 113-129.
• Erol, O., 1992, Çanakkale Yöresinin Jeomorfolo­jik ve Neotektonik Evrimi. Türkiye Petrol Jeologları Derneği Bülteni, 4/1, 147 - 165.
• Freels, D., 1980, Limnische Ostracoden aus Jungtertiar und Quaterder Turkei. Geol. Jahr. Reihe B, Heft39, 172 p.
• Gökçen, S., L., 1967, Keşan Bölgesinde Eosen-Oligosen Sedimantasyonu, Güneybatı Türkiye Trakyası, Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 69, 1-10.
• Gökçen, S., L., 1971, Keşan Bölgesi Türbiditlerinde Sedimantasyon, Hacettepe Fen ve Mühendis­lik Bilgileri Dergisi, 1,(1) 26-40. Gökçen, S., L., 1972, Keşan Bölgesi Kumtaşlarının Yapısal, Dokusal Özellikleri ve Bölgenin Sedimanter Fasiyesleri, Hacettepe Fen ve Mühendislik Bilgileri Dergisi, 2, 1, 50-65.
• Gökçen, N., 1979, Denizli - Muğla Çevresi Neojen İstifinin Ostrakod Biyostratigrafısi ve Paleontolojisi. Doçentlik Tezi., Hacettepe Üniversitesi, 178 s. (yayınlanmamış).
• Holmes, A., W., 1961, A stratigraphic review of Threce: TPAO Rapor Arşiv No:368. (Yayınlanmamış).
• Krstic, N. 1968, Ostracodes Des Couches Congeriennes: 1. Cyprideis I, Bulletin du Museum d'Histoire Naturelle, 107-151.
• Moore, R. C, 1961, Treatise on Invertebrata Paleontology, Part: Q, Arthropoda 3, Crustacea, ostracoda, Geol. Soc. America and Univ. Kansas, 442 p.
• Morkhoven, F. P. C. M. Van, 1962, Post-Paleozoic Ostracoda, Their Morphology, Taxonomy and Economic use, General Elsevieer Publ. Comp., I, 124 p. Okay, İ. A., Siyako, M. ve Burkan, K. A., 1990, Biga Yarımadası'nın Jeolojisi ve Tektonik Evrimi, Türkiye Petrol Jeologları Derneği Bülteni, c: 2/1,83-121. Saner, S., 1985, Saros Körfezi Dolayının Çökelme İstifleri ve Tektonik Yerleşimi, Kuzeydoğu Ege Denizi, Türkiye Jeoloji Kurumu Bülte­ni; 28/l, 1-10.
• Siyako, M., Burkan, K. A. ve Okay, A. İ., 1989, Biga ve Gelibolu Yarımadası'nın Tersiyer Jeolojisi ve Hidrokarbon Olanakları, Türkiye Petrol Jeologları Derneği Bülteni, c: 1/3, 183-199.
• Sönmez-Gökçen, N., 1964, Notice sur le novvel age determine par les Ostracodes de la şerre a Congeria du Neogene des environs de Çatal­ca (Thrace), MTA Dergisi, 63, 47-58.
• Sönmez-Gökçen, N., 1973, Etüde Paleontolowgique (Ostracodes) et Stratigraphique de nive aux du Paleogene du subest dela Thrace, Publ. D'Etud. Rech. Min., 147, 12 s. Sümengen, M., Terlemez, İ., Şentürk, K, Kara­köse, C, Erkan, E., N., Ünay, E.,Gürbüz, M., ve Atalay, Z., 1987, Gelibolu Yarımadası ve Güneybatı Trakya Tersiyer Havzası'nın Stratigrafisi, Sedimatolojisi ve Tektoniği, MTA Rapor No: 8128 (yayınlanmamış).
• Şafak, Ü., 1999, Recent Ostracoda Essamblages of the Gökçeada-Bozcaada-Çanakkale Region, Yerbilimleri, 149-172.
• Şentürk, K. ve Karaköse, C, 1987, Çanakkale Boğazı ve Dolayının Jeolojisi, MTA Rapor No:9333. (yayınlanmamış).
• Taner, G., 1977, Gelibolu Yarımadası Neojen Formasyonları ile Baküniyen Molluska Faunasının İncelemesi, Doçentlik Tezi, A.Ü. Fen Fak., 66 s. (yayınlanmamış).
• Taner, G., 1981, Gelibolu Yarımadası 'nın Denizel Kuvaterner Molluskaları, Die meerequatare mollusken der Halbinsel-Gelibolu, Jeomor­foloji Dergisi, 10,71-116.
• Taner, G., 1983, Hamzaköy Formasyonu'nun Çavda (Baküniyen) Bivalvleri, Gelibolu Yarımadası, Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 26, 59 - 64. Taner, G., 1994, Mollusk kavkılarında 8016/ 5018 izotopu araştırma metodu ile Çanakkale Boğazı'nın Romaniyen-Baküniyen çağma ait paleosıcaklık bulguları, 47. Türkiye Jeoloji Kurumu Bildiri Özleri, 12, 13.
• Tekkaya, İ., 1973, Çanakkale güneydoğusundaki Bayraktepe omurgalı faunası hakkında ön bildiri, MTA Dergisi, 81, s: 191-194.
• Ternek, Z., 1949, Geological Study of Region Keşan - Korudağ, İÜFF Doktora Tezi., 79 s. (yayınlanmamış).
• Tunoğlu, C. ve Ünal, A., 2001a, Biyostratigraphy and chronostratigraphy of Pannonian-Pontian Sequence of Gelibolu Paninsula, NW Turkey, Geological Bulletin of Turkey, 44, 1, 15-25.
• Tunoğlu, C. ve Ünal, A., 2001b, Pannonian-Pontian ostracoda fauna of Gelibolu Neogene Basin (NW Turkey), Yerbilimleri, 23, 167187.
• Ünal, A., 1996, Gelibolu Yarımadası Neojen Ostrakod Biyostratigrafısi, Yüksek Mühend­islik Tezi, H.Ü. Fen Bilimleri Enst., 160 s.(yayınlanmamış).