Antroposen ve Antropojenik Kirlilik Sayısı / Önsöz

Yıl 2020, Cilt: 63 Sayı: 1, 1 - 6, 31.01.2020

Ökmen Sümer , Deniz Şanlıyüksel Yücel , Alper Baba

Öz

1947 yılından beri düzenlenen Türkiye Jeoloji Kurultayları, her yıl değişen temaları ile ulusal ve uluslararası platformlarda, ülkemizin en saygın bilimsel etkinliklerinden biridir. Yetmiş ikinci Türkiye Jeoloji Kurultayı, 28 Ocak - 1 Şubat 2019 tarihleri arasında Ankara’da “Kent Jeolojisi” teması ile gerçekleştirilmiştir. Türkiye Jeoloji Kurultayları kapsamında ilk defa düzenlenen “Antroposen ve Antropojenik Kirlilik” oturumu, farklı disiplinlere sahip araştırmacıların sunduğu çalışmalarla ilgi toplayan oturumlardan birisi olmayı başarmıştır. Gösterilen bu ilgi sonucunda; oturumda sunulan seçilmiş bildirilerin Türkiye Jeoloji Bülteni’nde hazırlanacak olan bir sayıda hakemli makale olarak yayınlanması fikri gündeme gelmiştir. Bu bağlamda, ana çatısı “Antroposen ve Antropojenik Kirlilik” oturumu olmak üzere aynı bilimsel konu üzerinde yoğunlaşan ve çoğunluğu 72. Türkiye Jeoloji Kurultayı’nda sunulmuş bildirilerden üretilen bu sayı oluşturulmuştur.

Sanayi Devrimi’nden günümüze küreselleşen Dünya’da insanoğlu doğayı değiştirmektedir. Her geçen gün artan sanayileşme, kentleşme, fosil yakıtların kullanımı, kontrolsüz tarım ve madencilik faaliyetleri, atık suların çevreye deşarjı gibi antropojenik etmenler sonucunda ortaya çıkan organik ve inorganik kirleticilerin cins ve miktarları artarak çevrenin doğal yapısı bozulmaktadır. Endüstrileşme ve yaşam biçimlerindeki değişmeye paralel olarak ortaya çıkan atıklar zaman içinde logaritmik bir artış göstererek bu atıklardan kaynaklanan çevre sorunları küresel bir boyut kazanmıştır. Küresel ısınma, asit yağmurları gibi faktörler antropojenik etki ile oluşan çevre sorunlarından sadece birkaç tanesidir. Özellikle As, Al, Fe ve Mn gibi metal(loid)ler yerüstü ve yeraltı sularına karışarak insan sağlığında olumsuz etkilere sebep olmaktadır. Gelecek nesillere yaşanabilir bir Dünya bırakmak için bilinçli çevresel sürdürülebilirliğin ön plana çıkarılması gerekmektedir.

Antropojenik kirlilik çalışmaları dünyada ilk kez 19. yüzyılın ortalarında, ülkemizde ise 20. yüzyıldan itibaren yoğun olarak çalışılan bir araştırma alanı olmuştur. Özellikle 2000’li yılların başlarından itibaren antropojenik etkilerin, jeolojik kayaçlar veya olaylarda gözlenebilir ve ölçülebilir olmasından yola çıkarak, içinde bulunduğumuz jeolojik seri olan Holosen’in zamansal olarak ayrılması ve Antroposen şeklinde yeni bir jeolojik seriye girilmesi gerektiği fikri bilim camiasında yeniden gündeme getirilmiş ve kısa zamanda çok tartışılan bir bilimsel konu haline gelmiştir. Bu noktada, antropojenik kirlilik ve Antroposen’in zamansal olarak ayrılması çalışmaları disiplinler arası bir araştırma alanı olup, yer, deniz ve atmosfer bilimlerini kapsayan geniş bir etki alanına sahiptir. İlginize sunduğumuz bu sayı farklı disiplinlerden bilim insanları tarafından titizlikle üretilmiş, konusunda uzman hakemler tarafından değerlendirilen nitelikli çalışmaların sonuçlarını içermektedir.

Anahtar Kelimeler

Antroposen, Antropojenik Kirlilik

Anthropocene and Anthropogenic Pollution Issue / Preface

Öz

The Geological Congress of Turkey, organized since 1947 with changing themes each year with a national and international platform, is one of the most esteemed scientific events in Turkey. The 72nd Geological Congress of Turkey was held in Ankara on 28 January - 1 February 2019 with the theme “Urban Geology”. Organized for the first time within the scope of the Geological Congress of Turkey, the “Anthropocene and Anthropogenic Pollution” session succeeded in being a session that attracted interest with studies presented by researchers in different disciplines. As a result of the interest, the idea came to the agenda of publishing selected reports presented at the session as reviewed articles in a volume of the Geological Bulletin of Turkey. In this context, this volume was created focusing on the same scientific topics as the “Anthropocene and Anthropogenic Pollution” session and produced from papers presented at the 72nd Geological Congress of Turkey.

Humanity has changed nature from the Industrial Revolution to our current globalized world. The daily increases in the types and amounts of organic and inorganic pollutants occurring as a result of anthropogenic factors like industrialization, urbanization, use of fossil fuels, uncontrolled agriculture and mining activities, and discharge of wastewater disrupt the natural structure of the environment. The wastes occurring in parallel with industrialization and changes in lifestyles displays a logarithmic increase over time, with the environmental problems caused by these wastes reaching global dimensions. Factors like global warming and acid rain are just a few of the environmental problems caused by the anthropogenic effect. Mixing of metal(loid) s like As, Al, Fe and Mn with surface water and groundwater resources, especially, causes negative effects on human health. It is necessary to bring conscious sustainability to the fore in order to leave a livable world for future generations.

Anthropogenic pollution studies began for the first time in the middle of the 19th century globally and became a topic intensely studied in Turkey since the 20th century. Especially from the beginning of the 2000s ideas about the need to separate the geological series we exist in from the Holocene temporally based on anthropogenic effects being observable and measurable in geological rocks or events and the introduction of the Anthropocene as a new geologic series came to the agenda of the scientific community and became a controversial scientific topic in a short time. At this point, studies about anthropogenic pollution and temporal separation of the Anthropocene were interdisciplinary and had broad area of effect encompassing earth, marine and atmospheric sciences. This volume presented for your interest was carefully produced by scientists from different disciplines and contains the results of quality studies evaluated by expert reviewers.

Anahtar Kelimeler

Anthropocen, Anthropogenic Pollution

Kaynakça

• SÜMER, Ö , ALAK, A , TEKİN, A . (2020). Antropojen ve Antroposen Kavramlarının Tarihsel Gelişimine Yerbilimsel Bir Bakış. Türkiye Jeoloji Bülteni , 63 (1), 1-20.
• ERGİN, M . (2020). Eckernförder ve Geltinger Körfezlerinin Antropojenik Ağır Metal Kirliliğinin Karot Sedimentlerinde Araştırılması, Batı Baltık Denizi, Almanya. Türkiye Jeoloji Bülteni , 63 (1), 21-42.
• ŞANLIYÜKSEL YÜCEL, D , İLERİ, B . (2020). Antropojenik Kaynaklı Metal Kirliliğinin Çevresel Etkilerinin Azaltılmasında Uçucu Kül Kullanımı. Türkiye Jeoloji Bülteni , 63 (1), 43-56.
• ARSLAN KAYA, T , SARI, E , KURT, M , ACAR, D . (2020). Erdek Körfezi Karot Çökellerinin Ağır Metal Dağılımı ve Zenginleşme Derecesi. Türkiye Jeoloji Bülteni , 63 (1), 57-68.
• GÜLTEKİN, F , HATİPOĞLU TEMİZEL, E . (2020). Kentsel Faaliyetlerin Kıyı Akiferlerine Etkileri: Doğu Karadeniz Havzası Örneği. Türkiye Jeoloji Bülteni , 63 (1), 69-82.
• ÖZEN BALABAN, T , ÖZTEKİN OKAN, Ö , SANÇAR, T , ÖZTÜFEKÇİ ÖNAL, A . (2020). Pertek (Tunceli) Jeotermal Alanının Antropojenik Kirliliğinin Değerlendirmesi. Türkiye Jeoloji Bülteni , 63 (1), 83-96.
• MARMARA, H , ŞANLIYÜKSEL YÜCEL, D, ÖZDEN, S , YÜCEL, M . (2020). Kestanbol Jeotermal Akışkanının Hidrokimyasının ve Çevresel Etkilerinin Belirlenmesi. Türkiye Jeoloji Bülteni , 63 (1), 97-116.
• ÇAĞLAR, N , AKSU, A , ALTUĞ, G . (2020). Güllük Körfezi (Muğla-Türkiye) Yüzey Sedimentlerinde Toksik Metal Kirliliği. Türkiye Jeoloji Bülteni , 63 (1), 117-124.
• DERİN, P , DEMİR YETİŞ, A , YEŞİLNACAR, M , YAPICIOĞLU, P . (2020). GAP’ın En Büyük Sulama Sahasında Jeotermal Sulardan Kaynaklanan Potansiyel Ağır Metal Kirliliğinin Araştırılması. Türkiye Jeoloji Bülteni , 63 (1) , 125-136.
• YAPICIOĞLU, P , DERİN, P , YEŞİLNACAR, M . (2020). Assessment of Harran Plain Groundwater in Terms of Arsenic Contamination. Türkiye Jeoloji Bülteni , 63 (1) , 137-144.