Mansuroğlu Mahallesi (Bayraklı-İzmir) Alüvyonel Zeminlerin Sıvılaşma Potansiyeli / Liquefaction Potential of Alluvial Soils in Mansuroglu District (Bayrakli-Izmir)

Yıl 2025, Cilt: 68 Sayı: 4, 1 - 14

Ekin Kıran , Cem Kıncal

https://doi.org/10.25288/tjb.1454688

Öz

Sisam Depremi, Yunanistan Sisam Adası’nda Seferihisar Merkezine 23 km mesafede meydana gelmiştir. AFAD (2020) kayıtlarına göre 16 sn devam eden 6,6 moment büyüklüğündeki depremin etkisi çevre illerde hissedilmesine karşın en büyük etkiyi merkeze 60 km mesafedeki Bornova Ovasında (İzmir) göstermiştir. Deprem sonucunda 117 kişi hayatını kaybederken, 1.034 kişi yaralı olarak kurtulmuştur. Yıkılan bina sayısının ve kayıp insanların en fazla olduğu yer Bayraklı İlçesine bağlı Mansuroğlu Mahallesidir. Depremin sonuçları değerlendirildiğinde, üzerinde yapılan binanın kalitesinin yanında inşaa edildiği alanın jeoteknik özelliklerinin de binanın güvenliğinde büyük önem arz ettiği görülmüştür. Bu çalışmada, Bayraklı İlçesi Mansuroğlu Mahallesi’nin sıvılaşma etkileri bölgede yapılmış olan sondaj verileri üzerinden değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sisam Depremi, Sondaj, Sıvılaşma, Bayraklı (İzmir), Mansuroğlu mahallesi

Liquefaction Potential of Alluvial Soils in Mansuroglu District (Bayrakli-Izmir)

Öz

The Sisam Earthquake occurred near the island of Samos, Greece, which is 23 km from Seferihisar town centre. According to AFAD (2020) records, the earthquake, recorded over 16 s, was felt in many surrounding areas but mostly on Bornova Plain. After the earthquake, 117 people died and 1034 people were injured. The highest number of demolished buildings and highest deaths were recorded in the Mansuroglu district of Bayrakli town. When evaluating the outcome of the earthquake, the geotechnical properties of the region where buildings are constructed is important, in addition to the quality of construction. In this study, the liquefaction effects in Mansuroglu district in Bayrakli were analysed based upon the results of drilling, made in the same region.

Anahtar Kelimeler

Sisam Earthquake, Drilling, Liquefaction, Mansuroglu Mahallesi, Bayrakli (İzmir)

Kaynakça

• AFAD (2020). 30 Ekim 2020 Sisam Adası (İzmir Seferihisar Açıkları) Mw 6.6 Depremi Raporu, Afet ve Acil Durum Dairesi Başkanlığı.
• AFAD (2024). Türkiye Deprem Tehlike Haritaları İnteraktif Web Uygulaması, https://tdth.afad.gov.tr/TDTH/main.xhtml. Afet ve Acil Durum Dairesi Başkanlığı.
• ASTM D1586 (2022). Standard Test Method for Standard Penetration Test (SPT) and Split-Barrel Sampling of Soils. American Society for Testing and Materials.
• Başoğlu, Ş. (1975). İzmir İç Körfezinin Hidrografisi ve Sedimantolojisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. E.Ü.D.B.E., İzmir.
• DEÜ (2020). 30 Ekim 2020 Sisam (Samos) Depremi (Mw. 6.9) Değerlendirme Raporu. Dokuz Eylül Üniversitesi Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi, İzmir.
• Dobry, R., Powell, D.J., Yokel, F. Y. & Ladd, R. S. (1981). Geotechnical aspect. liquefaction potantial of saturated sand– the stiffness method. Proceeding of the Seventh world Conference on Earthquake Engineering, Istanbul, Turkey.
• Emre, Ö., Özalp, S. ve Duman, T. Y. (2011). 1:250.000 Ölçekli Türkiye Diri Fay Haritası Serisi, İzmir (NJ35-7) Paftası, Seri No:6. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Emre, Ö., Özalp, S., Doğan, A., Özaksoy, V., Yıldırım, C. ve Göktaş, F. (2005), İzmir ve Yakın Çevresinin Diri Fayları ve Deprem Potansiyelleri, (Rapor No 10754). Maden Teknik Arama Jeolojik Etüdler Dairesi.
• Erdoğan, B. (1990). İzmir-Ankara zonunun İzmir ile Seferihisar arasındaki bölgede stratigrafik özellikleri ve tektonik evrimi. TPJD Bülteni, 2(1), 1-20.
• Farrar, J. A. & Chitwood, D. (1999). CME Automatic Hammer Operations. U.S. Department of the Interior Bureau of Reclamation Earth Sciences and Research Laboratory, Dam Safety Office, DSO-99-03.
• Hazen, A. (1920). Hydraulic fill of dams. ASCE Transactions, 83, 1713-1745.
• Ishihara, K. & Koga, Y. (1981). Case Studies of Liquefaction in The 1964 Niigata Earthquake. Soils and Foundation, 21, (3), 35-52.
• Iwasaki, T., Tokida, K., Tatsuoka,F., Watanabe, S., Yasuda, S., Sato, H., 1982, Microzonation for Soil Liquefaction Potential Using Simplified Methods, Proceedings of the 3rd International Conference on Microzonation, Seattle, 1319-1330.
• JMO, 2021, 2018 Bina Deprem Yönetmeliği ile Uyumlu SPT-N Düzeltmesine İlişkin Hesap Cetveli Kullanım Klavuzu, Jeoloji Mühendisleri Odası Yayınları. Karadaş, A. ve Öner, E. (2021). 30 Ekim 2020 Sisam Depreminin İzmir-Bayraklı’ da Yol Açtığı Hasar Üzerinde Bornova Ovasının Alüvyal Jeomorfolojisinin Etkileri. Coğrafya Dergisi, 42, 139-153.
• Kıncal, C. (2005). İzmir İç Körfezi Çevresinde Yer Alan Birimlerin Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algılama Teknikleri Kullanılarak Mühendislik Jeolojisi Açısından Değerlendirilmesi, [Doktora Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Liao, S. S. C. & Whitman, R. V. (1986). Overburden Correction Factors for SPT in Sand, Journal of Geotechnical Engineering Division, ASCE, 112(3), 373-377.
• Robertson, P. K., Wride, C. E. (1998), Evaluating Cyclic Liquefaction Potential Using Cone Penetration Test. Canada Geotechnical Journal, 35(3), 442-459.
• Seed, H. B. & Idriss, I. M. (1967). Analysis of Soil Liquefaction: Niigata Earthquake. JSMFD, ASCE, 93,(SM3), 83 – 108.
• Seed, H. B. & Idriss, I. M. (1971). Simplified Procedure for Evaluation Soil Liquefaction Potential. Journal of the Soil Mechanics and Foundations Division, ASCE, 97(9), 1249-1273.
• Seed, H. B., Idriss, I.M, 1982, Ground Motions and Soil Lquefaction During Earthquakes, Earthquake Engineering Research Institue, Berkeley, CA,pp 134.
• Sönmez, H. (2003). Modification of the liquefaction potential index and liquefaction susceptibility mapping for a liquefaction-prone area (Inegol, Turkey). Environmental Geology, 44, 862-871.
• TBDY (2018), Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği.
• Terzaghi, K. (1925). Erdbaumechanick auf Badenpysikalisher Goundlage. Vienna, Deuticke.
• Terzaghi, K. & Peck, R. B. (1948). Soil Mechanics in Engineering Practice. John Wiley and Sons, New York, 664 pp.
• TS EN ISO 14688-2 (2018), Geoteknik etüt ve deneyler - Zeminlerin tanımlanması ve sınıflanması - Bölüm 2: Sınıflandırma prensipleri. Türk Standartları Enstitüsü
• TS EN ISO 22475-1 (2021). Jeoteknik etüt ve deneyler - Numune alma yöntemleri ve yeraltı suyu ölçümleri - Bölüm 1: Zemin, kaya ve yeraltı suyundan numune alınmasındaki teknik prensipler, Türk Standartları Enstitüsü
• Yılmaz, Ö. ve Şengöçmen, B. (2021). 30 Ekim 2020 Sisam Depremi ve İzmir’e Etkileri, Türkiye Jeoloji Mühendisleri Odası İzmir Şubesi, Yayın no.141, 59 s.
• Yılmazer, İ., Yılmazer, Ö. ve Leventeli, Y. (2022). Depremler Kayada Yıkmaz ve Ovalar Stratejik Ürün Kaynağıdır. Geosound (Yerbilimleri) Dergisi, 55(1), 165-189.
• Youd, T. L., Idriss, I. M., Andrus, R. D., Arango, I., Castro, G., Christian, J. T., Dobry, R., Finn, W. D.L., Harder, L. F., Hynes, M. E., Ishihara, K., Koester, J. P., Liao, S. S. C., Marcuson, W. F., Martin, G. R., Mitchell, J. K., Moriwaki, Y., Power, M. S., Robertson, P. K., Seed, R. B. & Stokoe, K. H. (2001). Liquefaction resistance of soils – Summary report from the 1996 NCEER and 1998 NCEER/NSF workshops on evaluation of liquefaction resistance of soils. Journal of Geotechnical and Geoenvironmental Engineering, ASCE, 127(4), 297-313.
• Zem-Son, (2021). İzmir İli, Bayraklı İlçesi’ nde Yaklaşık 455 Hektar Alanda 1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planına Esas ve 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planına Esas Mikrobölgeleme Etüt Raporu, 355 s.