Koruyucu Sağlık Hizmetlerinde Gaytada Gizli Kanın Önemi ve Kromatografi Kavramı

Yıl 2021, Cilt: 15 Sayı: 1, 8 - 11, 09.03.2021

Onur Öztürk , Muhammed Emin Göktepe , İzzet Fidancı , Muhammed Okuyucu

https://doi.org/10.21763/tjfmpc.800298

Öz

Gaitada gizli kan (GGK) kolon patolojilerinin tespiti için kullanılan ucuz, uygulanabilirliği kolay, güvenilir ve kullanışlı bir testtir. GGK birçok ülkede koruyucu sağlık hizmetlerinin bir parçası olan aile hekimliği uygulamasında tarama programı olarak uygulanmaktadır. Türkiye’de belirlenen standartlarda 50-70 yaş arası herkese iki yılda bir GGK testi yapılması tarama programının ana hedefidir. Türkiye’de de aktif bir şekilde uygulanan bu tarama sonucu pozitif gelen hastaları birinci basamak hekimi ileri inceleme amacıyla ikinci basamağa yönlendirmektedir. Taramalar, temelde kromotografiye dayanan ve immünokimyasal yöntemle geliştirilen kitlerle yapılmaktadır. Bu yazıda koruyucu sağlık hizmetlerinde GGK’ın önemi ve kromatografi kavramı tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Gaytada gizli kan, birinci basamak, kromatografi

The Importance of Fecal Occult Blood in Preventive Health Services and the Concept of Chromatography

Öz

Fecal occult blood (FOB) is an inexpensive, easily applicable, reliable and efficient test that is used to detect colon pathologies. FOB is applied as a screening program in family medicine practice that is a part of preventive health services in many countries. The main objective of the scanning program is to perform a FOB test at every two years for everyone between the ages 50-70 in the standards set in Turkey. The patients that are tested positive as a result of this screening which is also actively applied in Turkey are directed to secondary care for further examination by the primary care physicians. Scanning is performed by using the test kits that are based on chromatography and developed by means of immunochemical method. In this article, the importance of FOB in preventive health services and the concept of chromatography will be discussed.

Anahtar Kelimeler

Fecal occult blood, primary care, chromatography

Kaynakça

• 1. Lin JS, Piper MA, Perdue LA, Rutter CM, Webber EM, O'Connor E, Smith N, et al. Screening for colorectal cancer: Updated evidence report and systematic review for the US preventive services task force. JAMA2016;315:2576-94.
• 2. T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kanser Daire Başkanlığı. 1. Ed. Türkiye kanser kontrol programı. 2016, pp 50-58.
• 3. Onur O, Alper CM. Cancer early diagnosis, screening, and education centers in Turkey. Cancer Surgery 2017;02.
• 4. Ertuğrul İ, Sarı R, Altuntaş YE, Kaya S, Altun Ö, Uzunoğlu H, et al. Gaitada gizli kan pozitif olan taramalarda kolonoskopi ve gastroskopi sonuçlarınınanalizi. 4. Çukurova gastro- intestinal cerrahi hastalıkları kongresi, 2020, Adana.
• 5. Utku ÖG, Ergül B, Oğuz D. Gaitada gizli kan testi pozitifliği nedeni ile kolonoskopi yapılan hastaların kolonoskopik ve patolojik sonuçlarının değerlendirilmesi. Akademik Gastroenteroloji Dergisi2018;9:17-20.
• 6. Kasirga E. The importance of stool tests in diagnosis and follow-up of gastrointestinal disorders in children. Turk Pediatri Ars 2019;54:141-148.
• 7. Nishiwaki S, Maeda M, Yamada M, Okuno S, Harada Y, Suzuki K, et al. Clinical efficacy of fecal occult blood test and colonoscopy for dasatinib-induced hemorrhagic colitis in CML patients. Blood 2017; 129 (1): 126–128. doi: https://doi.org/10.1182/blood-2016-08-734947
• 8. Işiktekin Atalay B, Öztürk EG, Işikli B, Alataş İÖ, Metintaş S, Önsüz MF. İki farkli gaitada gizli kan testinin geçerlilik yönünden karşilaştirilmasi. Türk Dünyası Uygulama Ve Araştırma Merkezi Halk Sağlığı Dergisi 2018;3:15-21.
• 9. Altekin E, Solak A, Tuncel P. The comparison of guaiac-based and immune chemical methods for fecal occult blood screening. Türk Klinik Biyokimya Dergisi 2003;3:143-147.
• 10. Ettre LSMS. Tswett and the Invention of Chromatography. LCGC North America 2003;21(5):458-467.
• 11. Blankenfeld-Enkvist GV, Brannback M. Technological trends and needs in food diagnostics. TechnolReview 2002;132.
• 12. Aras Z. Rapid diagnostic methods in microbiology. TurkHij Den BiyolDerg 2011;68:97-104.
• 13. Öztürk EG, Atalay Işiktekin B, Önsüz MF, Zeytin AM, Küçük YS, Metintaş S. Yarı kırsal alanda yaşayan kişilerde gaitada gizli kan taraması ve tarama programları hakkında farkındalıkları. Türk Dünyası Uygulama Ve Araştırma Merkezi Halk Sağlığı Dergisi 2018;3:42-55.
• 14. Cantürk K, Yusuf Ü, Esra Ö, Önder A, Çiğdem Ş, Ayşe DŞ. Knowledge, attitudes and behaviors of healthworkers about cancer screenings. Ankara Medical Journal 2017;1:17.
• 15. Maç ÇE. Knowledge, attitudes and behaviors of geriatric people about periodic health examination. Ankara Medical Journal. 2019;19:1-9.