Yoğun Bakım Ünitelerinde Kateter İlişkili Üriner Sistem Enfeksiyonlarını Önlemeye Yönelik Kanıta Dayalı Uygulamalarda Hemşirelerin Önemi

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 2, 53 - 61, 20.09.2022

Kübra Aymelek Hacıosmanoğlu , Gülay Yazıcı

Öz

Sağlık bakım hizmetindeki tanı, tedavi ve girişimsel işlemlerin artması, sağlık hizmetiyle ilişkili enfeksiyonların artmasına sebep olmuştur. Hastanelerde mortalite ve morbiditeyi arttıran en önemli risk faktörlerinden biri, sağlık hizmetiyle ilişkili enfeksiyonlardır. Sağlık hizmetiyle ilişkili enfeksiyonların %20-25’i yoğun bakım ünitelerinde görülmektedir. Yoğun bakım ünitelerinde en sık görülen enfeksiyon kateter ilişkili üriner sistem enfeksiyonudur. Kateter ilişkili üriner sistem enfeksiyonları da hastanede yatış süresinin uzamasına, morbidite, mortalite ve maliyetin artmasına neden olur. Kateter ilişkili üriner sistem enfeksiyonlarının en büyük sebebi üretral kateter kullanımıdır.
Sağlık bakım hizmetlerinin temel amacı; hastalarda gelişebilecek risk faktörlerini önceden fark edebilmek, gerekli önlemleri almak ve var olan problemleri çözmektir. Bu amaçtan yola çıkarak, enfeksiyonların önlenmesinde kanıta dayalı uygulamaların yer aldığı rehberler kullanılmaktadır. Rehberlerin, kateter ilişkili üriner sistem enfeksiyonlarının önlenmesi için ortak önerisi; aseptik tekniklere uyulması, kateter bakımı, el hijyeni ve kateterin gerekliliğinin değerlendirilmesi yer almaktadır. Hastanın tedavi ve bakımında aktif rol alan hemşirelerin kateter ilişkili üriner sistem enfeksiyonlarını önlemede büyük sorumlulukları vardır. Hemşireler enfeksiyonları önlemek için güncel yaklaşımlar ve kanıta dayalı uygulamalarla hastada oluşabilecek problemleri önleyebilir. Bu derlemede, yoğun bakım ünitelerinde kateter ilişkili üriner sistem enfeksiyonlarını önlemeye yönelik kanıta dayalı uygulamalarda hemşirelerin önemine yönelik çalışmaların incelenmesi ve yorumlanması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yoğun bakım, hemşirelik, kanıta dayalı uygulamalar, kateter ilişkili üriner sistem enfeksiyonu

Kaynakça

• 1. HİDER. Üriner kateter infeksiyonlarının önlenmesi kılavuzu 2012 [Available from: http://www.hider.org.tr/global/Dernek_Kilavuzlari/2012-16-Ek1.pdf.
• 2. Balcı Akpınar R, Yurttaş A, Karahisar F. Üriner Kateterizasyona Bağlı Enfeksiyonun Önlenmesinde Hemşirenin Rolü. Journal of Human Sciences. 2004;1(1).
• 3. Arlı ŞK, Bakan AB. Kateter İlişkili Üriner Sistem Enfeksiyonları Kontrol Önlemlerine Yönelik Hemşirelerin Bilgi ve Tutumlarının Değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2020;7(1):1-7.
• 4. Mankan T, Kaşıkçı MK. Hemşirelerin hastane enfeksiyonlarını önlemeye ilişkin bilgi düzeyleri. 2015.
• 5. CDC. Urinary tract infection (catheter-associated urinary tract infection [CAUTI] and non-catheter-associated urinary tract infection [UTI]) and other urinary system infection [USI]) events 2019 [02.06.2021:[Available from: https://www.cdc.gov/infectioncontrol/pdf/guidelines/cauti-guidelines-H.pdf.
• 6. Sobel JD, Fisher JF, Kauffman CA, Newman CA. Candida urinary tract infections—epidemiology. Clinical Infectious Diseases. 2011;52(suppl_6):S433-S6.
• 7. Çaylan R. Enfeksiyon kontrolüne yönelik genel önlemler. Yoğun Bakım Dergisi. 2006;6(1):8-10.
• 8. Mülazımoğlu L. Yoğun bakımda çoklu dirençli mikroorganizma sorunu. Yoğun Bakım Dergisi. 2006;36(3):226-32.
• 9. O'grady NP, Alexander M, Burns LA, Dellinger EP, Garland J, Heard SO, et al. Guidelines for the prevention of intravascular catheter-related infections. Clinical infectious diseases. 2011;52(9):e162-e93.
• 10. HSGM HSGM. Ulusal_Saglik_Hizmeti_Iliskili_Enfeksiyonlar_Surveyans_Standartlari_2017.pdf. 2017.
• 11. Dudeck MA, Horan TC, Peterson KD, Allen-Bridson K, Morrell G, Anttila A, et al. National Healthcare Safety Network report, data summary for 2011, device-associated module. Am J Infect Control. 2013;41(4):286-300.
• 12. Karadağ Arli Ş, Bakan AB. Kateter İlişkili Üriner Sistem Enfeksiyonları Kontrol Önlemlerine Yönelik Hemşirelerin Bilgi ve Tutumlarının Değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2020:1-7.
• 13. Dündar D, Willke A, Sonmez G. İdrar yolu infeksiyonu etkenleri ve antimikrobiyal duyarlılıkları. Klimik Derg. 2008;21(1):7-11.
• 14. Gülcan A, Aslantürk A, Gülcan E. İdrar kültürlerinden izole edilen mikroorganizmalar ve in vitro antibiyotik duyarlılık durumları. Abant Tıp Dergisi. 2012;1(3):129-35.
• 15. Gazi H, Sürücüoğlu S, Kurutepe S. İdrar kültürlerinden izole edilen Gram negatif bakterilerde antibiyotiklere direnç. Ankem Dergisi. 2007;21(1):19-22.
• 16. Chenoweth C, Saint S. Preventing catheter-associated urinary tract infections in the intensive care unit. Crit Care Clin. 2013;29(1):19-32.
• 17. Hekimoğlu CH, Şahan S. Üriner kateter ilişkili üriner sistem enfeksiyonlarında ölüm ile ilişkili faktörlerin incelenmesi. Turkish Bulletin of Hygiene & Experimental Biology/Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji. 2020;77(3).
• 18. Erden S, Arslan S, Gezer D, Cömert G. Genel cerrahi klinik hemşirelerinin kateter ilişkili üriner sistem enfeksiyonlarını önlemelerine ilişkin uygulamaları: bir gözlem çalışması. Van Tıp Dergisi. 2018;25(3):274-81.
• 19. Wagenlehner F, Naber K. Hospital-acquired urinary tract infections. Journal of hospital infection. 2000;46(3):171-81.
• 20. French P. What is the evidence on evidence-based nursing? An epistemological concern. J Adv Nurs. 2002;37(3):250-7.
• 21. Yava A, Tosun N, Ciçek H, Yavan T, Terakye G, Hatipoğlu S. Nurses' perceptions of the barriers to and the facilitators of research utilization in Turkey. Appl Nurs Res. 2009;22(3):166-75.
• 22. APIC. Guide to Preventing CatheterAssociated Urinary Tract Infect 2015 [Available from: http://apic.org/Resource_/EliminationGuideForm/0ff6ae59-0a3a-4640-97b5-.
• 23. Umscheid CA, Mitchell MD, Doshi JA, Agarwal R, Williams K, Brennan PJ. Estimating the proportion of healthcare-associated infections that are reasonably preventable and the related mortality and costs. Infection control and hospital epidemiology. 2011;32(2):101-14.
• 24. Yazici G, Bulut H. Efficacy of a care bundle to prevent multiple infections in the intensive care unit: A quasi-experimental pretest-posttest design study. Applied Nursing Research. 2018;39:4-10.
• 25. Meric M, Baykara N, Aksoy S, Kol IO, Yilmaz G, Beyazit N, et al. Epidemiology and risk factors of intensive care unit-acquired infections: a prospective multicentre cohort study in a middle-income country. Singapore medical journal. 2012;53(4):260.
• 26. Şardan YÇ. HASTANE İNFEKSİYONLARI: DÜNYA’DA VE TÜRKİYE’DE MEVCUT DURUM VE YENİ HEDEFLER. 2010.
• 27. Kurutkan MN, Kara O, Eraslan İH. An implementation on the social cost of hospital acquired infections. International journal of clinical and experimental medicine. 2015;8(3):4433.
• 28. Sen S, Ugur E, Afacan S, Sonmezoglu M. Yoğun Bakım Eenfeksiyonlarının Önlenmesinde Bakım Paketlerinin Kullanımı Use Of Care Bundles In Preventing Insetive Care Infectıons. 2019;23:27-35.
• 29. Cheema AA, Scott AM, Shambaugh KJ, Shaffer-Hartman JN, Dechert RE, Hieber SM, et al. Rebound in ventilator-associated pneumonia rates during a prevention checklist washout period. BMJ quality & safety. 2011;20(9):811-7.
• 30. Yazıcı G. Bir Yoğun Bakım Ünitesinde Sık Karşılaşılan Enfeksiyonları Önleme Bakım Paketinin Etkinliğinin Değerlendirilmesi. Ankara: Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2016.
• 31. Kocaman G. Hemşirelikte Kanita Dayali Uygulama. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi. 2003;5(2):61-9.
• 32. ICN. Closing the gap: From evidence to action. Autor Geneva; 2012.
• 33. Yüceer S, Demir SG. Yoğun bakım ünitesinde nozokomiyal enfeksiyonların önlenmesi ve hemşirelik uygulamaları. Dicle Tıp Dergisi. 2009;36(3):226-32.
• 34. Drekonja DM, Kuskowski MA, Johnson JR. Internet survey of Foley catheter practices and knowledge among Minnesota nurses. American journal of infection control. 2010;38(1):31-7.
• 35. Seyhan Ak E, Özbaş A. The effect of education of nurses on preventing catheter‐associated urinary tract infections in patients who undergo hip fracture surgery. Journal of clinical nursing. 2018;27(5-6):e1078-e88.
• 36. Edwards J, Fauci A, Braunwald E, Kasper D, Hauser S, Longo D, et al. Harrison's Principles Of Internal Medicine. 2008.
• 37. Burucu R, Molu N, Düdükçü T. Üçüncü basamak yoğun bakım ünitelerinde çalışan hemşirelere verilen üriner kateter bakımı konusundaki eğitimin etkinliğinin değerlendirilmesi. Selçuk Tıp Derg. 2014;30:64-7.
• 38. Tütüncü E. Kateter ilişkili üriner sistem enfeksiyonu (Kİ-ÜSİ), kateter ilişkili olmayan üriner sistem enfeksiyonu (Kİ olmayan-ÜSİ) ve diğer üriner sistem infeksiyonları (ÜSİ). Hastane Enfeksiyonları Dergisi. 2016;20:54-7.
• 39. Edinç S. Hemşirelerin üniversal önlemlere ilişkin Bilgi Ve uygulamaları: Marmara Universitesi (Turkey); 2006.
• 40. Rosenthal VD, Guzman S, Safdar N. Reduction in nosocomial infection with improved hand hygiene in intensive care units of a tertiary care hospital in Argentina. American journal of infection control. 2005;33(7):392-7.
• 41. Melo DdS, Souza ACS, Tipple AFV, Neves ZCPd, Pereira MS. Nurses' understanding of standard precautions at a public hospital in Goiania-GO, Brazil. Revista latino-americana de enfermagem. 2006;14:720-7.
• 42. Rice MJ. Evidence-based practice in psychiatric care: Defining levels of evidence. Journal of the American Psychiatric Nurses Association. 2008;14(3):181-7.
• 43. Scott K, McSherry R. Evidence‐based nursing: clarifying the concepts for nurses in practice. Journal of clinical nursing. 2009;18(8):1085-95.
• 44. Young T, Rohwer A, Volmink J, Clarke M. What are the effects of teaching evidence-based health care (EBHC)? Overview of systematic reviews. PloS one. 2014;9(1):e86706.
• 45. Yılmaz M, Gürler H. Hemşirelerin Kanıta Dayalı Uygulamaya İlişkin Görüşler. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi. 2017;25(1):1-11.
• 46. Yurt S, Kolaç N, Şadi D. Postgraduate nursing students’; opinions on evidence-based practices: Qualitative study. 2019.
• 47. Shehab MS. Impact of Protocol of Care of Patients Undergoing Urinary Catheterization on Nurses' Knowledge. International Journal of Caring Sciences. 2017;10(2).
• 48. Fakih MG, Dueweke C, Meisner S, Berriel-Cass D, Savoy-Moore R, Brach N, et al. Effect of nurse-led multidisciplinary rounds on reducing the unnecessary use of urinary catheterization in hospitalized patients. Infection Control & Hospital Epidemiology. 2008;29(9):815-9.