Karaciğer Sirozu Tanılı Bir Olgunun Gordon’un Fonksiyonel Sağlık Örüntüsü Modeline Göre Hemşirelik Bakimi: Kavram Haritası İle Bakim Örneği

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 3, 24 - 33, 31.12.2024

Baise Bicav , Sevinç Kutlutürkan

Öz

Amaç: Karaciğer sirozu tanı ve tedavi açısından zorlu bir süreç içeren kronik bir hastalıktır. Hastalık ve tedavi süreçlerinde yaşanan semptomların etkili bir şekilde yönetimi gereklidir. Günümüzde kavram haritaları hemşirelikte bakımın planlanması, yönetimi, bir durumun öğretilmesi ve öğrenilmesinde rehber olarak kullanılmaktadır. Aynı zamanda hemşirelik bakımında model kullanımı da karmaşık bir hastalığın sistematik bir şekilde ele alınmasını sağlamaktadır. Bu çalışmanın amacı da siroz yönetiminde model ve kavram haritası kullanarak anlaşılmayı kolaylaştırıp sistematik bir bakım planlayıp yönetiminin sağlanmasıdır.
Yöntem: Gordon’un Fonksiyonel Sağlık Örüntüsü hemşirelik modeline göre hazırlanan veri toplama formu ile veriler toplanmıştır. Veriler doğrultusunda bakım planı kavram haritası ile analiz edilmiştir.
Bulgular: Karaciğer siroz tanısı olan hasta bilinç bulanıklığı, ciltte sarılık ve karında şişlik belirtileri ile acile başvurmuştur. Hastaya öncelikli olarak sıvı volüm fazlalığı, beden imajında bozulma, beden gereksiniminden az beslenme, deri bütünlüğünde bozulma, düşme, kanama ve enfeksiyon riski hemşirelik tanıları konulmuştur. Hemşirelik tanılarına yönelik girişimler kavram haritası ile analiz edilmiştir.
Sonuç: Karaciğer Siroz tanılı hastada kavram haritası kullanımı; uygulayan hemşire tarafından hastaya ait bilginin daha kolay analiz edilmesini, grafiksel olarak görüntülenmesini ve semptomlarla ilişkili bağlantı kurulabilmesini sağlayarak hastanın daha iyi anlaşılmasını ve etkili bakım sürecinin gerçekleştirilmesini sağlar.

Anahtar Kelimeler

Siroz, Kavram Haritası, Hemşirelik Bakımı

Nursing Care Of A Case Diagnosed With Liver Cirrhosis According To Gordon's Functional Health Pattern Model: Care Example With Concept Map

Öz

Aim: Liver cirrhosis is a chronic disease that involves a challenging process in terms of diagnosis and treatment. Effective management of symptoms experienced during the disease and treatment processes is necessary. Nowadays, concept maps are used as a guide in nursing care planning, management, teaching and learning a situation. At the same time, the use of models in nursing care enables a complex disease to be handled systematically. The aim of this study is to facilitate understanding by using models and concept maps in the management of cirrhosis and to provide a systematic care planning and management.
Methods: Data were collected with a data collection form prepared according to Gordon's Functional Health Pattern nursing model. In line with the data, the care plan was analyzed with a concept map.
Results: The patient with liver cirrhosis was admitted to the emergency room with symptoms of confusion, jaundice on the skin and abdominal distension. The nursing diagnoses of excess fluid volume, deterioration in body image, less nutrition than body needs, deterioration in skin integrity, fall, bleeding and infection risk were made. Interventions for nursing diagnoses were analyzed with a concept map.
Conclusion: The use of concept maps in patients diagnosed with liver cirrhosis provides a better understanding of the patient and an effective care process by enabling the nurse to analyze the patient's information more easily, to display it graphically and to establish a connection with the symptoms.

Anahtar Kelimeler

Cirrhosis, Concept Map, Nursing Care

Kaynakça

• 1. Ginès P, Krag A, Abraldes JG, Solà E, Fabrellas N, & Kamath PS. Liver cirrhosis. Lancet. 2021; 398(10308):1359–1376. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(21)01374-X
• 2. T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı. (2019). Erişim adresi: https://sbsgm.saglik.gov.tr. Erişim tarihi:20.03.2023
• 3. Yoshiji H, Nagoshi S, Akahane T, Asaoka Y, Ueno Y, Ogawa K, et al. Evidence-based clinical practice guidelines for Liver Cirrhosis 2020. Journal of Gastroenterology. 2021; 56(7):593–619. https://doi.org/10.1007/s00535-021-01788-x
• 4. Volk ML, Tocco RS, Bazick J, Rakoski MO, & Lok AS. Hospital readmissions among patients with decompensated cirrhosis. The American Journal of Gastroenterology. 2012; 107(2):247–252. https://doi.org/10.1038/ajg.2011.314
• 5. Çelik F, & Bektaş H. Karaciğer sirozu ve semptom yönetimi. Internatıonal Refereed Journal of Nursing Researches,2017;10:215-245.
• 6. Kalyoncuo S, & Kartın PT. Siroz hastalığı olan bireyler için web tabanlı hemşirelik eğitim programı. Sağlık Akademisi Kastamonu.2023; 8(3):569-579.
• 7. Fabrellas N, Carol M, Palacio E, Aban M, Lanzillotti T, Nicolao G, et al. Nursing care of patients with cirrhosis: the liverhope nursing project. Hepatology. 2020;71(3):1106–1116. https://doi.org/10.1002/hep.31117
• 8. Cui M, Sun M, & Bu L.The effect of comfort nursing on liver function and nursing satisfaction of patients with liver cirrhosis. American Journal of Translational Research. 2021;13(6):6973–6979. Erişim adresi: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8290692/
• 9. Ni J, Zhang L, Hu F, Bao Z, Tan Y, Zhang Y. Effects of psychological nursing combined with comprehensive nursing on gastrointestinal bleeding and nutritional status in cirrhosis. Altern Ther Health Med. 2024;30(1):318-325.
• 10. Işıklı, H. Gordon’un fonksiyonel sağlık örüntülerine göre kronik hastalıkları olan hastanın hemşirelik bakımı. Turkish Journal of Diabetes Nursing, 2022; 2(1):51-55.
• 11. Zuhur Ş, & Özpancar N. Türkiye’de kronik hastalık yönetiminde hemşirelik modellerinin kullanımı: sistematik derleme. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 2017;19(2):57-74.
• 12. Erdem E, Efe YS, Başdaş Ö, Bayat M, Korkmaz Z, & Uslu N. Hemşirelik öğrencilerinde kavram haritasının problem çözme ve eleştirel düşünme düzeylerine etkisi. Sağlık Bilimleri Dergisi.2017;26(2):147-152. Erişimadresi:https://Dergipark.Org.Tr/Tr/Pub/Eujhs/İssue/44569/553061
• 13. Köse Tosunöz İ. Hemşirelik eğitmenlerinin eleştirel düşünme becerilerinin geliştirilmesinde kullanılan öğretim yöntemleri. Fenerbahçe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi.2022;2(2):497-505. Doi: 10.56061/fbujohs.1098740
• 14. Ökten Ç, & Güdek Seferoğlu E. Hemşirelik eğitiminde kavram haritası kullanımının yaratıcı düşünme eğilimleri ve akademik öz-yeterlik düzeyine etkisi. Sağlık Bilimleri Dergisi. 2022; 31(2): 229-234. DOI: 10.34108/Eujhs.964817
• 15. Yahşi B. Duodenal ve jejunoileal atrezili yenidoğanın bakımı: kavram haritası örneği. Güncel Hemşirelik Araştırmaları Dergisi. 2022;2(1):30-37. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/jcnr/issue/69678/1105263
• 16. Kim SH, Oh EG, & Lee WH. Symptom experience, psychological distress, and quality of life in Korean patients with liver cirrhosis: a cross-sectional survey. International Journal of Nursing Studies. 2006; 43(8):1047–1056. https://doi.org/10.1016/j.ijnurstu.2005.11.012
• 17. Hjorth M, Svanberg A, Sjöberg D, Rorsman F, & Kaminsky E. Liver cirrhosis turns life into an unpredictable roller coaster: A qualitative interview study. Journal of Clinical Nursing. 2020;29(23-24): 4532–4543. https://doi.org/10.1111/jocn.15478
• 18. Lee MK, & Chung WJ. Relationship between symptoms and both stage of change in adopting a healthy life style and quality of life in patients with liver cirrhosis: a cross-sectional study. Health and Quality of Life Outcomes.2021;19(1):148. https://doi.org/10.1186/s12955-021-01787-9
• 19. Sayın Kasar KS, Özer S, & Yıldırım Y. Wilson sirozlu hastanın bakımında levine koruma modelinin kullanımı. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2019; (2): 342-349. Erişim adresi: https://doi.org/10.31067/0.2019.160
• 20. Köksal N, & Durgun H. KOAH tanısı ile izlenen bireyin watson insan bakım kuramı'na göre hemşirelik bakımı: olgu sunumu. Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi. 2022; 4(1):82-93. Doi: 10.46413/boneyusbad.1012363