Isparta Ekolojik Koşullarında Bazı Ketencik (Camelina sativa (L.) Crantz.) Genotiplerinin Tarımsal ve Yağ Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 1, 7 - 14, 30.06.2022

Gülçin Koçer , Hasan Baydar

https://doi.org/10.55979/tjse.1048941

Öz

Ketencik (Camelina sativa (L.) Crantz), kurak ve yarı kurak bölgelerin doğal yağışlarla beslenen marjinal tarım arazilerinde düşük maliyetle kültürü yapılabilen, yüksek yağ içeriğine sahip ve omega yağ asitleri bakımından zengin bir yağlı tohum bitkisidir. Bu araştırmada, 16 ketencik genotipi 25 Eylül 2018 tarihinde tesadüf blokları deneme deseninde 3 tekerrürlü olarak ekilmiş ve 10 Haziran 2019 tarihinde hasat edilmiştir. Genotiplerin ortalama bitki boyu 83.1 (Vniimk 17) ile 102.7 cm (Ames 26680), bitki başına ortalama dal sayısı 14.5 (Ames 26665) ile 22.2 adet (Ames 26680), bitki başına ortalama kapsül sayısı 589.7 (Ames 26665) ile 1344.7 adet (K-50), 1000 tane ağırlığı 0.63 g (Ames 22964) ile 0.87 g (Ames 26676), hasat indeksi % 5.9 (Ames 26673) ile % 12.6 (Arslanbey), tohum verimi 103.1 kg/da (Vniimk 17) ile 227.8 kg/da (K-49), yağ verimi 30.1 kg/da (Vniimk 17) ile 66.5 kg/da (Ames 22964), ve yağ oranı % 24.6 (Ames 266676) ile 30.6 (Ames 22964) arasında değişmiştir. Ketencik genotiplerinden elde edilen ham yağlarda oleik asit % 14.37-20.08, linoleik asit % 17.30-24.46, linolenik asit % 37.04-49.98 ve erusik asit % 0.21-4.92 arasında değişim göstermiştir. Ketencik yağında en önemli kalite kriteri olarak kabul edilen erusik asit bakımından genotiplerin 11’inde ise % 2’nin altında erusik asit varlığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ketencik, Tohum verimi, Yağ içeriği, Yağ asitleri

Teşekkür

Bu araştırma makalesi, Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalında Gülçin KOÇER tarafından sunulan Yüksek Lisans tezinden üretilmiştir.

Determination of Agricultural and Oil Quality Characteristics of Some Camelina (Camelina sativa (L.) Crantz.) Genotypes in Isparta Ecological Conditions

Öz

Camelina (Camelina sativa (L.) Crantz) is an oilseed crop with high oil content and rich in omega fatty acids, which can be cultivated at low cost in marginal agricultural lands fed by only natural precipitation in arid and semi-arid regions. In this study, 16 camelina genotypes were used. The genotypes were planted on 25 September 2018 in randomized blocks experimental design with 3 replications and harvested on 10 June 2019. The average plant height of the genotypes was 83.1 (Vniimk 17) to 102.7 cm (Ames 26680), the average number of branches per plant 14.5 (Ames 26665) and 22.2 (Ames 26680), the average number of capsules per plant 589.7 (Ames 26665) and 1344.7 (K-50), 1000 seed weight 0.63 g (Ames 22964) to 0.87 g (Ames 26676), harvest index 5.9% (Ames 26673) to 12.6% (Arslanbey), seed yield 103.1 kg/da (Vniimk 17) to 227.8 kg/ (K-49), oil yield 30.1 kg/da (Vniimk 17) to 66.5 kg/da (Ames 22964) and the oil ratio ranged from 24.6% (Ames 266676) to 30.6 (Ames 22964). In crude oils obtained from the seeds of camelina genotypes consisted of oleic acid 14.37-20.08%, linoleic acid 17.30-24.46%, linolenic acid 37.04-49.98%, and erucic acid 0.21-4.92%. In terms of erucic acid, which is accepted as the most important quality criteria in camelina oil, the presence of erucic acid was lower than 2% in 11 of the genotypes.

Anahtar Kelimeler

Camelina, Seed yield, Oil content, Fatty acids

Kaynakça

• Angelini, L.G., Chehade, L.A., Foschi, L., Tavarini, S. (2020). Performance and potentiality of camelina (Camelina sativa L. Crantz) genotypes in response to sowing date under Mediterranean environment.
• Agronomy, 10, 1929. doi:10.3390/agronomy10121929 Aurore, B., Howard-Hildige, R., Connell, A., Nichol, R., Ryan, J., Rice, B. (2003). Camelina oil as a fuel for diesel transport engines. Industrial Crops and Products, 17, 191-197.doi:10.1016/S0926-6690(02)00098-5
• Ayışığı, S. (2015). Bazı Ketencik (Camelina sativa (L). Crantz) Genotiplerinin Tokat-Kazova Şartlarında Verim ve Verimle İlgili Özelliklerinin Belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Tokat.
• Baydar, H., Erbaş, S. (2014). Yağ Bitkileri Bilim ve Teknolojisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No: 97, Isparta.
• Bernardo, A., Howard-Hildige, R., O’Connell, A., Nichol, R., Ryan, J., Rice, B., Roche, E., Leahy, J.J. (2003). Camelina oil as a fuel for diesel transport engines. Industrial Crops and Products, 17, 191-197.
• Bilir Gürpınar, E. (2019). Kütahya Ekolojik Koşullarında Ketencik (Camelina sativa (L.) Crantz.) Genotiplerinin Bazı Tarımsal ve Teknolojik Özelliklerinin Belirlenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Samsun.
• Buchsenschutz-Nothdurft, A., Schuster, A., Friedt, W. (1988). Breeding for modified fatty acid composition via experimental mutagenesis in Camelina sativa (L.) Crtz. Industrial Crops and Products, 7, 291-295.
• Campbell, M., Rossi, A., Erskine, W. (2013). Camelina (Camelina sativa (L.) Crantz): Agronomic potential in Mediterranean environments and diversity for biofuel and food uses. Crop and Pasture Science, 64, 388-398. doi:10.1071/CP13054
• Ermiş, H. (2019). Ankara Ekolojik Koşullarında Farklı Sıra Arası Mesafeleri ve Ekim Normlarının Ketencik’te (Camelina sativa (L.) Crantz.) Tohum Verimi ve Bazı Özelliklere Etkisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Kahramanmaraş.
• George, N., Hollingsworth, J., Yang, W., Kaffka, S. (2017). Canola and camelina as new crop options for cool-season production in California. Crop Science, 57, 693-712. doi:10.2135/cropsci2016.04.0208
• Göre, M., Kurt, O. (2017). Farklı ketencik (Camelina sativa (L.) Crantz) genotiplerinin ham yağ oranları ve yağ asitleri kompozisyonlarının belirlenmesi. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 20, 201-205.
• Guya, S.O., Wysocki, D.J., Schillinger, W.F. (2014). Camelina: Adaptation and performance of genotypes. Field Crops Research, 155, 224-232. doi: 10.1016/j.fcr.2013.09.002
• Hotton, S.K., Kammerzell, M., Chan, R., Hernandez, B.T., Young, H.A. (2020). Phenotypic examination of Camelina sativa (L.) Crantz accessions from the USDA-ARS National Genetics Resource Program. Plants, 9, 642. doi:10.3390/plants9050642
• Katar, D., Arslan, N., Subaşı, İ. (2012). Ankara ekolojik koşullarında farkı ekim zamanlarının ketencik (Camelina sativa (L) Crantz) bitkisinin yağ oranı ve bileşimi üzerine olan etkisinin belirlenmesi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 29 (3), 84-90.
• Kınay, A., Yılmaz, G., Ayısığı, S., Dökülen, S. (2019). Yield and quality parameters of wiınter and summer-sown different camelina (Camelina sativa L.) genotypes. Turkish Journal of Field Crops, 24 (2), 164-169. doi: 10.17557/tjfc.631133
• Köse, A., Bilir, Ö., Katar, D., Arslan, Y. (2018). Bazı ketencik (Camelina sativa (L.) Crantz) genotiplerinin agronomik özelliklerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. UÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 32 (1), 101-111.
• Krohn BJ, Fripp M.A. (2012). Life cycle assessment of biodiesel derived from the niche filling energy crop camelina in the USA. Applied Energy, 92, 92-98. doi:10.1016/j.apenergy.2011.10.025
• Kurasiak-Popowska, D., Graczyk, M., Przybylska-Balcerek, A. (2021). Influence of variety and weather conditions on fatty acid composition of winter and spring Camelina sativa varieties in Poland. European Food Research and Technology, 247, 465-473.
• Kurt, O., Seyis, F. (2008). Alternatif yağ bitkisi: Ketencik (Camelina ativa (L.) Crantz). OMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 23 (2), 116-120.
• McVay, K.A., Lamb, P.F. (2008). Camelina production in Montana. Montana State University Extension MontGuide MT200701AG, Revised 3/08.
• Razeq, F.M., Kosma, D.K., Rowland, O., Molina, I. (2014). Extracellular lipids of Camelina sativa: characterization of chloroform-extractable waxes from aerial and subterranean surfaces. Phytochemistry, 106, 188-96. doi: 10.1016/j.phytochem.2014.06.018
• Russo, R., Galasso, I., Caruso, I., Reggiani, R. (2014). Variability in Content and Pattern of Glucosinolates in Camelina sativa Genotypes. Proceedings of the 58th Italian Society of Agricultural Genetics Annual Congress, Alghero, Italy – 15/18 September, 2014.
• Sainger, M., Jaiwal, A., Sainger, A., Chaudhary, D., Jaiwal, R., Jaiwal, P. (2017). Advances in genetic improvement of Camelina sativa for biofuel and industrial bio-products. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 68, 623-637. doi:10.1016/j.rser.2016.10.023
• Sevilmiş, U., Bilgili, M.E, Kahraman, Ş., Seydoşoğlu, S., Sevilmiş, D. (2019). Ketencik (Camelina sativa) tarımı. Uluslararası Doğu Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi, 2 (2), 36-62.
• Vollmann, J., Grausgruber, H., Stift, G., Dryzhyruk, V. Lelley, T. (2005). Genetic diversity in camelina germplasm as revealed by seed quality characteristics and RAPD polymorphism. Plant Breeding, 124, 446-453. doi: 10.1111/j.1439-0523.2005.01134.x
• Yıldırım, H. (2015). Azot ve Fosfor Dozlarının Ketencik (Camelina sativa (L.) Crantz.) Bitkisinde Bazı Verim ve Kalite Bileşenlerine Etkileri. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Konya.
• Yücekaya Akbulut, B. (2014). Ankara Koşullarında Ketencik (Camelina sativa (L.) Crantz.) Çeşit ve Popülasyonlarının Verim ve Verim Öğelerinin Belirlenmesi. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Anakara.
• Zubr, J. (1997). Oil-seed crop: Camelina sativa. Industrial Crops and Products, 6, 113- 119. doi: 10.1016/S0926-6690(96)00203-8