Paydaşların Gözünden Okul Aile İş Birliği

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 2, 79 - 93, 26.07.2024

Gizem Alkalay Özgürbüz

Öz

Bu çalışmanın amacı, alan yazında son yıllarda yapılmış olan okul-aile iş birliğine ilişkin çalışmalar ışığında okul-aile iş birliğine yönelik genel bir çerçeve sunmaktır. Bu amaçla paydaşların okul-aile iş birliğine yönelik görüşlerini, sorunlarını ve çözüm önerilerini inceleyen çalışmalar analiz edilmiştir. Öğrencilerin eğitim hayatı şekillenirken, eğitim aldıkları okulun paydaşlarından biri olan ailelerin tutum ve davranışları, okul ile yaptıkları iş birliğinin önemi yadsınamaz. Ailelerin çocuklarının eğitimine katılımı, yol gösterici bir rol üstlenmeleri eğitimin dinamik ve nitelikli olması bakımından önemli faktörlerden birisi olarak görülmektedir. Bu çalışma Türkiye’de okul-aile iş birliğine ilişkin yapılan çalışmaları ele aldığından betimsel nitelikte olup doküman inceleme ve içerik analizi yöntemi kullanılmış olan bir araştırmadır. Mevcut çalışmaya, 2020-2024 yılları arasında okul aile iş birliğine ilişkin görüşleri, önerileri içeren araştırmalar dahil edilmiştir. İlgili araştırmaların doküman analizi olarak oluşturulan bu çalışmada; araştırma makalesi ya da yüksek lisans tezi olarak toplam 27 çalışma ele alınmıştır. Bu çalışmada temel bulgular, okul-aile iş birliğine ilişkin yönetici ve öğretmen görüşleri, okul öncesi eğitim düzeyine göre okul-aile iş birliği, ilköğretim düzeyinde okul-aile iş birliği ve okul-aile iş birliğine ilişkin sorunlar, çözüm önerileri ve fırsatlar temalarının çerçevesinde değerlendirilerek sunulmuştur. Bu çalışmanın okul-aile iş birliğine ilişkin yapılacak araştırmalara ışık tutacağı hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler

okul aile iş birliği, okul paydaşları, yönetici ve öğretmen görüşleri

School Family Collaboration Through The Eyes Of Stakeholders

Öz

The aim of this study is to provide a general framework for school-family collaboration in light of recent research on the subject. To achieve this goal, studies analyzing the views, problems, and solutions of stakeholders regarding school-family collaboration have been examined. It is a well-established fact that the attitudes and behaviors of families, who are one of the stakeholders of the school where students receive education, and their collaboration with the school, are crucial in shaping students' educational lives. The involvement of families in their children's education, and their assumption of a guiding role, are seen as important factors for effective and quality education. This study is a descriptive research as it focuses on the studies conducted in Turkey on school-family collaboration, utilizing a literature review method. The study includes research conducted between 2020 and 2024, which encompass views and recommendations related to school-family collaboration. A total of 27 studies published as research articles or master's theses were reached in this study, which was designed as a review of relevant literature. The aim of this study is to shed light on future research on school-family collaboration.

Anahtar Kelimeler

school family collaboration, school stakeholders, administrator and teacher opinions

Kaynakça

• Akyol, N. A., Doğan, S. A., ve Durmuşoğlu, M. (2021). Okul öncesi eğitimde öğretmenin iletişim becerilerinin önemi: Aile katılımı, iş birliği ve öğretmen-çocuk ilişkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(3), 887-899. https://dergipark.org.tr/en/pub/aibuefd/article/900473
• Ardakoç, İ. (2020). Eğitimde veli/aile katılımı: Engeller ve öneriler. Alanyazın, 1(2), 75-84. https://dergipark.org.tr/en/pub/alanyazin/issue/60649/893866
• Aslan, M., ve Bozan, S. (2020). Okul öncesi eğitimde aile katılımı. EJERCongress 2020 Bildiri Özetleri Kitabı. https://www.researchgate.net/profile/Serdar-Bozan-2/publication/344292228_Okul_Oncesi_Egitimde_Aile_Katilimi/
• Aslan, M., Niyazi, Ö. ve Bakır, A. A. (2009). Okul kültürüne ilişkin yönetici ve öğretmen görüşleri: Nitel bir araştırma. İlköğretim Online, 8(1), 268-281. https://dergipark.org.tr/en/pub/ilkonline/issue/8599/107067
• Aydoğdu, Ü. R., Karamustafaoğlu, O., ve Bülbül, M. Ş. (2017). Akademik araştırmalarda araştırma yöntemleri ile örneklem ilişkisi: Doğrulayıcı doküman analizi örneği. Dicle University Journal of Ziya Gokalp Education Faculty, (30). file:///C:/Users/hp%20elit/Downloads/10.14582-DUZGEF.1803-786633%20(2).pdf
• Aykol, B. G., ve Yıldırım, B. (2020). Öğretmen ve veli görüşlerine göre ailenin eğitime katılımı. Yıldız Journal of Educational Research, 5(1), 89-118. https://dergipark.org.tr/en/pub/yjer/issue/65709/1019793 Balcı, A. (2005). Açıklamalı eğitim yönetimi terimleri sözlüğü. Tek Ağaç, Ankara. https://depo.pegem.net/9786053640745.pdf
• Binbir, S. G., ve Ertürk, H. (2020). Aile-öğretmen iletişimi ve iş birliği ile çocukların sosyal becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 11(21), 134-153. https://dergipark.org.tr/en/pub/eibd/issue/53462/692717
• Bursalıoğlu, Z. (2014). Eğitim yöneticisinin hizmet öncesi ve hizmet içinde hazırlanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2).
• Büyüköztürk, Ş. Çakmak. E. Akgün, Ö. Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemler. (18.Baskı), Pegem Akademi Yayıncılık: Ankara.
• Can, E. (2022). Okul yönetiminin sorunları: Okul müdürlerinin değerlendirmeleri. Yaşadıkça Eğitim, 36(2), 402-433. https://journals.iku.edu.tr/yed/index.php/yed/article/view/411
• Candemir, Ö. (2023). Okul aile iş birliğini güçlendirme üzerine bir inceleme. International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR), 10(98), 2117-2129. https://jshsr.org/index.php/pub/article/view/2319 Çakır, E., ve Yavuz, M. (2020). Ortaokullarda aile katılımına yönelik okul müdürlerinin görüşleri (Doctoral dissertation, Karamanoglu Mehmetbey University). https://dergipark.org.tr/en/pub/ukmead/issue/55651/692732
• Çalışkan, E. F. (2022). İlkokulda aile katılımı: Veliler ne düşünüyor? RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (31), 328-347. https://dergipark.org.tr/en/pub/rumelide/issue/74039/1221587
• Çatalkaya, E. (2020). İlköğretim Velilerine Göre Okul Aile İş Birliği. (Tez No. 627809) [Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi]. Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Çayır, N. (2023). Okul aile iş birliğine yönelik okul yöneticilerinin görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (66), 367-393. https://dergipark.org.tr/en/pub/maeuefd/issue/75774/1106332
• Çelik, S. (2021). İlköğretimde okul-aile iş birliğinin geliştirilmesi: Beklentiler, sorunlar ve çözüm önerileri. Uluslararası Ders Kitapları ve Eğitim Materyalleri Dergisi, 4(1), 38-50. https://dergipark.org.tr/en/pub/ijotem/issue/62617/878174
• Çelik, V. (1997). Okul kültürü ve yönetimi. Pegem Özel Eğitim ve Hizmetleri.
• Demir, B. (2022). Okul-Aile İş Birliğine İlişkin Öğrenci, Öğretmen ve Veli Görüşleri. (Tez No. 750470) [Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi]. Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Demirtaş, H., Üstüner, M., ve Özer, N. (2007). Okul yönetiminde karşılaşılan sorunların öğrenci ve okul ile ilgili değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi, 51(51), 421-455. https://dergipark.org.tr/en/pub/kuey/issue/10346/126729
• Döş, İ. (2011). Okul paydaşlarının metaforlar yardımıyla okul örgütlerini algılama biçimlerinin değerlendirilmesi. (Tez No. 289564) [Doktora tezi, Fırat Üniversitesi]. Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Ergin, D. Y., Doğan, C., ve Taşcı, S. I. (2023). Ortaokul düzeyinde veli-okul iş birliği. Balkan & Near Eastern Journal of Social Sciences (BNEJSS), 9(2). https://www.ibaness.org/bnejss/2023_09_02/04_Ergin_et_al.pdf
• Gülşen, C., ve Akdoğan, H. (2021). Öğrenci başarısı konusunda velilerin okuldan ve okul yönetiminden beklentileri. SSD Journal, 6(25), 305-318. file:///C:/Users/hp%20elit/Downloads/222997188_23_6-25.ID395.G%C3%BCl%C5%9Fen+vd._305-318%20(2).pdf
• Kaçan, M. O., Dönmez, Z., ve Kimzan, İ. (2020). Okul öncesi eğitimde aile katılımı: anne ve baba görüşleri. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 170-179. https://dergipark.org.tr/en/pub/muefd/article/694389
• Karaca, İ., ve Karaca, N. (2020). Sınıf öğretmenlerine göre öğretmen veli iş birliği (Sinop ili Boyabat ilçesi örneği). Medeniyet Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(1), 27-35. https://dergipark.org.tr/en/pub/mead/issue/63456/932539 Kramer, S. N. (1995). Tarih Sümer’de Başlar (çev. M. İlmiyye Çığ). Ankara: TTK Yay.
• Kulak, R. (2020). Okul-veli iş birliği, sorunları ve çözüm önerileri. Journal Of Socıal, Humanıtıes And Admınıstratıve Scıences (JOSHAS), 6(31), 1628-1640. https://journalofsocial.com/?mod=makale_tr_ozet&makale_id=61864 Millî Eğitim Bakanlığı Stratejik Planı, (2024-2028). https://sgb.meb.gov.tr/yayinlarimiz/yayin/112
• Oktay, F. (2020). Okul ve aile iletişimi okul öncesi eğitim ve ebeveyn ilişkileri örneklemi. European Journal of Educational and Social Sciences, 5(2), 113-122. https://dergipark.org.tr/en/pub/ejees/issue/57558/806342
• Özdemir, A. (2006). Okul kültürünün oluşturulması ve çevreye tanıtılmasında okul müdürlerinden beklenen ve onlarda gözlenen davranışlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(4), 411-436. https://dergipark.org.tr/en/pub/tebd/issue/26118/275151
• Özdoğru, M. (2021). İlkokullarda öğretmen-veli ilişkisinde yaşanan sorunlara ilişkin öğretmen görüşleri. Uluslararası Temel Eğitim Çalışmaları Dergisi, 2(1), 68-76. https://dergipark.org.tr/en/pub/ijpes/issue/60113/857887
• Özipek-Çelenk, S. (2022). İlkokulda veli katılımı ile olumlu ebeveyn çocuk ilişkisi arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Tez No. 781823) [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Sebahattin Zaim Üniversitesi]. Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri. (Edt. M. Bütün ve S. B. Demir). Ankara: Pegem Akademi.
• Petek, T., ve Bozyiğit, F. (2022). Sınıf öğretmenlerinin görüşlerine göre okul-aile iş birliğinin öğretmen motivasyonuna etkisi. Academıc Socıal Resources Journal, 7(34), 160-171. https://asrjournal.org/?mod=makale_tr_ozet&makale_id=57503
• Sarıer, Y., ve Uysal, Ş. (2020). Ortaöğretim kurumlarında yönetime katılım: Okul paydaşlarının görüşleri. Trakya Eğitim Dergisi, 10(3), 950-965. https://dergipark.org.tr/en/pub/tred/article/666499
• Şahin, İ., Çoban, F. N., Aydın, M., ve Sarı, Z. (2022). Devlet okulu velilerinin okul beklentilerinin belirlenmesi: Durum tespit çalışması. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(1), 143-157.https://dergipark.org.tr/en/pub/guebd/issue/71899/1062894
• Teksin, N., Yılmaz, M., Açıkgöz, O., ve Korkut, M. (2024). İdeal veli konusunda öğretmen görüşleri. Ulusal Eğitim Dergisi, 4(1), 436-455. http://www.uleder.com/index.php/uleder/article/view/431
• Toprakcı, E., ve Arslan, F. (2022). Okul Yöneticilerinin görüşlerine göre dezavantajlı bölgelerdeki okul-aile birliklerinin işlevselliğini etkileyen faktörler. Uluslararası Liderlik Eğitimi Dergisi, 6(I), 60-73. https://dergipark.org.tr/en/pub/ijolt/issue/68008/1099736
• Ünal-Acar, M. (2021). Sürdürülebilir Bir Okul-Aile İş Birliğinin Oluşturulmasında Öğretmenlerin Velilerden Beklentileri. (Tez No. 673601) [Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi]. Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2004). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (4. Baskı). Ankara: Seçkin Yayınevi
• Yurtbakan, E., ve Akyıldız, S. (2020). Aile okul algısı ve katılımı ölçeği: bir geçerlik ve güvenirlik çalışması. Bayburt eğitim fakültesi dergisi, 15(30), 328-346. https://dergipark.org.tr/en/pub/befdergi/issue/59091/686853