Çanakkale ve Balıkesir İllerinde Damla Sulama ile Çeltik Üretimi Yapılan Alanlarda Bulunan Yabancı Ot Türleri, Yoğunlukları ve Rastlanma Sıklıkları

Yıl 2023, Cilt: 26 Sayı: 1, 75 - 82, 10.07.2023

Yıldız Sokat

Öz

Dünyada, insanların ana besin kaynağı olan çeltik, sürekli su olan tavalarda üretilmektedir. Son yıllarda iklimsel değişimlere bağlı yaşanan su sıkıntısından dolayı Karadeniz ve Marmara Bölgelerinde damla sulama ile çeltik yetiştiriciliğine başlanmıştır. Damla sulama yöntemiyle yapılan üretimde yabancı ot türlerinde farklılıklar ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada; Çanakkale ve Balıkesir illerinde damla sulama ile çeltik yetiştiriciliği yapılan tarlalarda bulunan yabancı ot türlerinin, yoğunluklarının ve görülme sıklıklarının tespit edilmesi amaçlanmıştır. Surveyler; 2021 yılında, Balıkesir ve Çanakkale İllerinde, damla sulama ile çeltik üretimi yapılan alanlarda, güdümlü örnekleme yöntemine göre yapılmıştır. Yabancı ot sayımları çerçeveyle, atılacak sayısı ise, arazinin büyüklüğüne göre belirlenmiştir. Alanı 5 dekara kadar olan tarlalarda 6; 5-10 dekar arazilerde 8; 10-20 dekar tarlada 10; 20 dekarın üzerinde olan tarlalarda 12 kez, 1/4 m2’lik çerçeveler atılarak yabancı otların tür bazında sayımları yapılmıştır. Sayımlardan elde edilen verilerden rastlanma sıklıkları hesaplanmıştır. Flora of Turkey (Davis, 1965-1988) yabancı otların teşhisinde, Uluğ ve ark., 1993’da isimlendirilmesinde kullanılmıştır. Survey çalışmalarında, 15 familyaya ait 34 farklı yabancı ot türü tespit edilmiştir. Belirlenen yabancı otlardan 11’i dar yapraklı, diğerleri geniş yapraklı yabancı ot türlerindendir. Tür sayısı bakımından 10 türle Poaceae familyası ilk sırayı alırken, bunu 5 türle Asteraceae ve 2’er türle Amaranthaceae, Boraginaceae, Brassicaceae, Cyperaceae ve Solanaceae familyaları takip etmiştir. Yabancı ot sayımlarında; Balıkesir-Gönen’de damla sulama yapılan alanlarda geniş yapraklı yabancı otlardan en yoğun Amaranthus retroflexus L. türü olduğu, bunu Portulaca oleracea L., Xanthium strumarium L., Datura stramonium L. türlerinin takip ettiği, dar yapraklılardan sırasıyla Digitaria sanguinalis (L.) Scop., Echinochloa crus galli (L.) P. Beauv., Cyperus rotundus L., Cynodon dactylon (L.) Pers. türlerinin yoğun olduğu saptanmıştır. Çanakkale Biga’da ise; geniş yapraklılardan P. oleracea türünün en yoğun olduğu, bunu A. retroflexus, Convolvulus arvensis L., X. strumarium türlerinin takip ettiği, dar yapraklılardan da sırasıyla E. crus-galli, D. sanguinalis, C. dactylon, C. rotundus türlerinin yoğun olduğu belirlenmiştir. Bahsedilen türlere aynı şekilde en sık rastlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çeltik (Oryza sativa L.), damla sulama, yabancı ot türleri, yoğunlukları, rastlanma sıklığı

Destekleyen Kurum

Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

Proje Numarası

5623

Teşekkür

Çalışmada Semih Kesim (Tarım ve Orman Bakanlığı Biga İlçe Müdürlüğü) ve Muharrem Sarıoğlu’na (Tarım ve Orman Bakanlığı Gönen İlçe Müdürlüğü) katkılarından dolayı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü’ne destekleri için teşekkür ederiz.

Densities and Frequencies of Weed Species Found in Drip Irrigated Rice Production Areas in Canakkale and Balikesir Provinces

Öz

Rice, which is the main food source of people in the world, is produced in pans filled with water. In recent years, due to the water shortage due to climatic changes, paddy cultivation has started with drip irrigation in the Black Sea and Marmara Regions. There are differences in weed species in the production made by drip irrigation method. In this study; It is aimed to determine the weed species, their densities and their incidence in the fields where rice cultivation is done with drip irrigation in Çanakkale and Balıkesir provinces. Surveys; In 2021, in Balıkesir and Çanakkale provinces, in the fields where rice production is made with drip irrigation, guided sampling method was used. Weed counts were determined by the frame, and the number to be discarded was determined by the size of the land. 6 in fields with an area of up to 5 decares; 8 on 5-10 decares of land; 10 in a 10-20 decares field; In the fields over 20 decares, weeds were counted on the basis of species by throwing frames of 1 m2 12 times. The frequency of occurrence was calculated from the data obtained from the counts. Flora of Turkey (Davis, 1965-1988) was used in the identification of weeds and in the nomenclature of Uluğ et al., 1993.
In survey studies, 34 different weed species belonging to 15 families were identified. Eleven of the determined weeds are grass, the others are broadleaf weeds. In terms of the number of species, Poaceae family took the first place with 10 species, followed by Asteraceae with 5 species and Amaranthaceae, Boraginaceae, Brassicaceae, Cyperaceae and Solanaceae families with 2 species each. In weed counts; Among the broadleaf weeds in Balıkesir-Gönen, Amaranthus retroflexus L. is the most intense species, followed by Portulaca oleracea L., Xanthium strumarium L., Datura stramonium L. species, among grass weeds, Digitaria sanguinalis (L.) Scop., respectively. P. Beauv., Echinochloa crus galli P. Beauv., Cyperus rotundus L., Cynodon dactylon (L.) Pers. species were found to be dense. In Çanakkale Biga; Among broadleaf, P. oleracea is the most dense, followed by A. retroflexus, Convolvulus arvensis L., X. strumarium species, and grass E. crus-galli, D. sanguinalis, C. dactylon, C. rotundus species, respectively. has been determined. The mentioned species were also found most frequently.

Anahtar Kelimeler

Rice (Oryza sativa L.), drip irrigation, weed species, survey, frequency, density., density

Proje Numarası

5623

Kaynakça

• Akkoyunlu, Ş. (2005). Çeltik Tarlalarında Yabancı Otlar. T.C. Samsun Valiliği Tarım İl Müdürlüğü, No. B/24, Samsun, 2 s.
• Altop Kaya, E., Mennan, H. (2018). Çeltik Ekim Alanlarında Sorun Olan Cyperus difformis L. (Kız Otu)’ in Genetik ve Morfolojik Çeşitliliğinin Belirlenmesi. Bitki Koruma Bülteni, 58(4):11-12.
• Altop Kaya, E., Mennan, H., Streibig, J.C., Budak Ü., Detecting, C.R. (2014). ALS and ACCase Herbicide Tolerant Accession of Echinochloa oryzoides (Ard.) Fritsch in Rice (Oryza sativa L.) Fields. Crop protection, 11/2014.
• Anonim (2017). Çeltikte Hastalık Ve Zararlılarla Mücadele. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı http://www.tarimorman.gov.tr. Erişim Tarihi: 20.03.2023.
• Anonim (2019). ZMO: Ülkemizde Çeltik Tarımının Durumu-2018. http://www.tmmob.org.tr/icerik/. Erişim Tarihi: 18.03.2023.
• Anonim (2021). Türkiye İstatistik Kurumu http://www.tuik.gov.tr/. Erişim Tarihi: 01.03.2023.
• Bora, T., Karaca, İ. (1970). Kültür Bitkilerinde Hastalığın ve Zararın Ölçülmesi. Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Ders Kitabı, No:167, Ege Üniversitesi Matbaası, Bornova, 8 s.
• Damar, İ. (2006). Edirne İli Çeltik Üretim Alanlarında Bulunan Yabancı Ot Türleri ve Yoğunluklarının Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bitki Koruma Anabilim Dalı.
• Davis, P.H. (ed), (1965-1985). Flora of Turkey and the Aegean Islands. 1-9. University Press. Edingburg.
• Demirci, M., Uzun, A., (2001). Çeltik Alanlarında Önemli Yabancı Otlar ve Kimyasal Savaşım Önerileri. Türkiye III. Herboloji Kongresi Bildiri, Van.
• Işık, D. (2000). Samsun İli Çeltik Ekim Alanlarında Görülen Yabancı Ot Türlerinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bitki Koruma Ana Bilim Dalı.
• Işık, D., Mennan, H., Ecevit, O. (2000). Samsun İli Çeltik Ekim Alanlarında Görülen Yabancı Ot Türlerinin Belirlenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 15 (3), 99-104.
• Işık, D., Mennan, H. (2001). Çeltikte Darıcan (Echinochloa crus-galli (L.) P. Beauv), Kurbağa Kaşığı (Alisma plantago aquatica L.) ve Sandalye Sazının (Scirpus mucronatus Pollich) Rekabet Yeteneklerinin Araştırılması. Türkiye Herboloji Dergisi, 4 (2), 47-57.
• Jabran K., Ehsanullah, Hussaın M., Farooq M., Babar M., Dogan M. N., Lee, D. (2012). Application of bispyribac-sodium provides effective weed control in direct-planted rice on a sandy loam soil. Weed Biology and Management, 136–145.
• Kıral, B., Sürek, H., Ezer, A.K., Neğiş, M., Yüce, İ.H. (1985). Çeltik Tarımı. Edirne Zirai Araştırma Enstitü Müdürlüğü, Yayın No: 4.
• Khaliq, A., Matloob, A., Chauhan B. S. (2014). Weed Management in Dry-Seeded Fine Rice under Varying Row Spacing in the Rice-Wheat System of Punjab, Pakistan. Plant Production Science 17(4), 321―332.
• Nar, H., Çomoğlu, G., Demirel, K. (2018). Çeltik Bitkisinde Damla Sulama ile Su Tutma Bariyerinin Kullanımı. Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarımsal Yapılar ve Sulama Ana Bilim Dalı.
• Odum E.P. (1971). Fundamentals of ecology. W.B, Saunders Company, Philadelphia, London, Toronto, 574.
• Özgenç, N., Erdoğan, F.C. (1988). DSİ Sularında Bitki Su Tüketimler ve Sulama Suyu İhtiyaçları. DSİ Basım ve Foto-Film İşletme Müdürlüğü Matbaası, Ankara, 88-91.
• Ramesh, T., Rathika, S. (2020). Effect Of Weed Management Techniques On Drip Irrigated Aerobic Rice. Plant Archives, 20 (2), 4462-4466.
• Sharda, R., Mahajan, G., Siag, M. (2017). Performance of Drip-irrigated Dry-seeded Rice (Oryza sativa L.) in South Asia. Paddy Water Environ, 15, 93-100.
• Shizhang, P., Shousheng, L., Goulang, X., Zijing, W. (1994). New Water Consumption Pattern of Rice Under Water-Saving Irrigation. Kluwer Academic Publishers, Irrigation and Drainage Systems, 8, 97-108.
• Singh, T.C., Prajapati, Bhardw, B., Ak, A.J. (2018). Effect of Drip Irrigation on Growth and Yield of Direct Seeded Rice (Oryza sativa L.). IJCS, 6 (1), 161-164.
• Smith, R. J.Jr., Flinchum, W.T., Seaman, D.E. (1977). Weed Control in U. S. Rice Production. U. S. Dep. Agric. Handb. 497. U. S. Gov. Printing Office, Washington, D. C. 78 p.
• Stauber, L.G., Nastasi, P., Baltazar, Jr., A.M., Talbert, R.E. (1991). Barnyardgrass (Echinochloa crus-galli) and Bearded Sprangletop (Leptochkoa fascicularis) Control in Rice (Oryza sativa ). Weed Technology, 5, 337-344.
• Sokat, Y., Özkul, Ç. (2015). Bentozone+MCPA Etken Maddeli Herbisitlerin Çeltik Üretim Alanlarında Sorun Olan Darıcan Ve Kızotu Yabancı Ot Türlerine Etkisinin Araştırılması. Uluslararası Katılımlı Konuralp Çeltik Çalıştayı, 14-16 Aralık 2015, 47, Düzce, Türkiye, Bildiriler Kitabı.
• Sokat, Y. (2021a). Çeltikte Damla Sulama Sistemlerinin Kullanım Olanaklarının Araştırılması İsimli Proje 2. Gelişme Raporu (Yayınlanmamış).
• Sokat, Y. (2021b). Çeltikte Damla Sulama Sistemlerinin Kullanım Olanaklarının Araştırılması İsimli Proje Sonuç Raporu (Yayınlanmamış).
• Sokat, Y. (2021c). Çanakkale ve Balıkesir İllerinde Damla Sulama Yapılan Çeltik Alanlarındaki Yabancı Otların Tespiti ve Herbisit Kullanımının Araştırılması İsimli Proje Yeni Teklif Formu (Yayınlanmamış).
• Sokat, Y. (2021d). Çanakkale ve Balıkesir İllerinde Damla Sulama Yapılan Çeltik Alanlarındaki Yabancı Otların Tespiti ve Herbisit Kullanımının Araştırılması İsimli Proje 1. Gelişme Raporu (Yayınlanmamış).
• Sokat, Y. (2022). Çanakkale ve Balıkesir İllerinde Damla Sulama Yapılan Çeltik Alanlarındaki Yabancı Otların Tespiti ve Herbisit Kullanımının Araştırılması İsimli Proje 2. Gelişme Raporu (Yayınlanmamış).
• Soman, P. (2012). Drip-Fertigation for Rice Cultivation. Asian Irrigation Forum. 11-12 April, Asian Development Bank, Manila, Philippines.
• Sürek, H., Aydin, H., Çakir, R., Karaata, H., Negis, M., Kusku, H. (1996). Rice Yield Under Sprinkler Irrigation. International Rice Research (IRRI), 21(2-3).
• Sürek, H. (2002). Çeltik Tarımı. Hasad Yayıncılık, İstanbul.
• Sürek, H., Kahraman, T., Ünan, R. (2016). Çeltik (Oryza sativa L.) Genotiplerinin Trakya Koşullarının Farklı Lokasyonlarında Adaptasyonu ve Bazı Karakterler Yönünden Stabilite Analizleri, Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 2016, 25 (Özel sayı-1),123-128.
• Tuna, B. (2012). Trakya Koşulları Çeltik (Oryza sativa L.) Tarımında Farklı Sulama Uygulamaları ve Su-Verim-Kalite İlişkilerinin Belirlenmesi. Doktora Tezi, Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyosistem Mühendisliği,
• Uluğ, E., Kadıoğlu İ., Üremiş İ. (1993). Türkiye’nin Yabancı Otları ve Bazı Özellikleri. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Yayın No: 78, Adana.
• Uzun, A. (1983). Güneydoğu Anadolu Bölgesindeki Çeltik Alanlarındaki Bazı Darıcan (Echinochloa spp.) ve Bazı Tek Yıllık Topalak (Cyperus spp.) Türleri Üzerinde Araştırmalar, Doktora Tezi, Diyarbakır, 97 s.
• Uzun, A., Nemli, Y. (1985a). Güneydoğu Anadolu Bölgesindeki Çeltik Alanlarındaki Bazı Darıcan (Echinochloa spp.) ve Bazı Tek Yıllık Toplak (Cyperus spp.) Türleri Üzerinde Çalışmalar I, Türlerin Biyolojisi ve Ekolojisi. IV. Türk Fitopatoloji Kongre Bildiri Özeti, 29.
• Uzun, A., Nemli, Y. (1985b). Güneydoğu Anadolu Bölgesindeki Çeltik Alanlarındaki Bazı Tek Yıllık Topalak (Cyperus spp. ) Türleri Üzerinde Araştırmalar II, Türlerin Biyolojisi ve Ekolojisi. IV. Türk Fitopatoloji Kongre Bildiri Özeti, 30.
• Uzun, K. (2009). Uzunköprü (Edirne) Çeltik Alanlarında Yoğun Olarak Bulunan Yabancı Otların Belirlenmesi ve Kimyasal Savaşımı Üzerinde Araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bitki Koruma Anabilim Dalı.
• Uzun, K., Demirkan, H. (2013). Determination of Weeds in Rice Region of Edirne-Uzunköprü and Researches on Chemical Control of Those Weeds. Türkiye Fitopatoloji Derneği Dergisi, 42 (1-3), 1-12.
• Yadav, D. B., Yadav, A., Punia, S. S. (2008). Efficacy of Penoxsulam Against Weeds İn Transplanted Rice. Indian J. Weed Sci (C. 66).
• Yazlık, A., Bör, A.R., Eroğlu, E. (2020). Türkiye’de Çeltik Üretiminde Yabancı Ot Durumunun Değerlendirilmesi. Black Sea Journal of Agriculture, 3 (4), 290-300.