Çanakkale Batak Ovası Kırkgözler Drenaj ve Sulama Kanalında Bulunan Yabancı Ot Türleri

Yıl 2023, Cilt: 26 Sayı: 3, 288 - 294, 31.12.2023

Yıldız Sokat

Öz

Kültür bitkilerinin üretiminde önemli sorunlardan biri olan yabancı otlar, verim ve kaliteyi etkilemelerinin yanında pek çok hastalık ve zararlılara konukçuluk yapmaktadır. Bu çalışmada, daha önce Çanakkale İli Batak ovası Kırkgöz Drenaj Kanalı suyunda karantinaya tabi Ralstonia solanacearum (Domateste Bakteriyel Solgunluk ve Patateste Kahverengi Çürüklük) etmeni tespit edildiğinden Tarım ve Orman Bakanlığının talimatı doğrultusunda; kanalda bulunan yabancı ot türlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Survey çalışması; 2012, 2013, 2014 yıllarında, 18 km uzunluğundaki kanalın 7 farklı noktasında yürütülmüştür. Çalışma sırasında sulama kanalı içinde ve kenarında bulunan yabancı ot türlerinden 131 adet örnek alınmış, teşhisleri yapılmış, en yoğun ve sık görülen türler belirlenmiştir.
Survey çalışmalarında; toplam 24 familyaya ait 35 farklı yabancı ot türü tespit edilmiştir. Belirlenen yabancı otların 5 türü dar yapraklı, bir türü alglerden, diğerleri geniş yapraklı yabancı ot türlerinden oluşmuştur. Bu türlerden ikisinin su altı-yüzen yabancı otlardan olduğu saptanmıştır. Tür sayısı bakımından 4 türle Astereceae familyası ilk sırayı alırken, bunu 3’er tür ile Poaceae ve Lamiaceae familyaları takip etmiştir. Kanalda; Phragmites austrialis (Cav.) Trin. ex Steud., Cynodon dactylon (L.) Pers., Polygonum amphibium L., Mentha piperita L., M. pulegium L. ve Nasturtium officinale L. türlerine en yoğun ve en sık rastlanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yabancı ot türleri, sulama kanalı, sucul yabancı otlar, drenaj kanalı

Proje Numarası

T.C. Tarım Orman Bakanlığı, Gıda Kontrol Genel Müdürlüğü Talimatı Doğrultusunda Araştırma Gerçekleştirilmiştir.

Weed Species Distributed In Çanakkale Batak Plain Kırkgözler Drainage and Irrigation Canal

Öz

Weeds are one of the important problems in crop production, exert significant negative impacts on crop yield and quality and server as hosts for several diseases and pests. This study was conducted in accordance with the instruction of Misintry of agriculture and forestry after the detection the quarantine pathogen Ralstonia solanacearum (Bacterial wilt of tomatoes and Brown rot of potatoes) in Çanakkale Batakovası Kırkgözler Drainage and Irrigation Canal to determine the weed species in the canal. Surveys were conducted for three 2012, 2013, 2014 years at 7 different points in 18 km long canal. Weed species 131 samples were collected from inside and around the irrigation canal, weeds were identified, and the most dense and common species were determined. A total of 35 different weed species belonging to 24 families were recorded during the surveys. 5 types of determined weeds are narrow-leaved, one type is algae, the others are broad-leaved weeds. Two of these species were underwater-floating weeds. Astereceae family was the most represented with 4 species, followed by the Poaceae and Lamiaceae families with 3 species. Phragmites austrialis (Cav.) Trin. ex Steud.,, Cynodon dactylon (L.) Pers., Polygonum amphibium L., Mentha piperita L., M. pulegium, and Nasturtium officinale L. were the most frequently observed weed species in the study. Survey çalışmalarında; toplam 24 familyaya ait 35 farklı yabancı ot türü tespit edilmiştir. Belirlenen yabancı otların 5 türü dar yapraklı, bir türü alglerden, diğerleri geniş yapraklıdır. Bu türlerden ikisinin su altı-yüzen yabancı otlardan olduğu saptanmıştır. Tür sayısı bakımından 4 türle Astereceae familyası ilk sırayı alırken, bunu 3 türle Poaceae ve Labiatae familyaları takip etmiştir. Kanalda; Phragmites austrialis (Cav.) Trin. ex Steud., Cynodon dactylon (L.) Pers., Polygonum amphibium L., Mentha piperita L., M. pulegium L. ve Nasturtium officinale L. türlerine en yoğun ve en sık rastlanmıştır. Ayrıca hastalık etmeninin konukçusu olan Solanum dulcamara L. türü de tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Weed, irrigation canal, aquatic weed, drainage canal

Destekleyen Kurum

T.C. Tarım Orman Bakanlığı, Gıda Kontrol Genel Müdürlüğü, Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü-Bornova

Proje Numarası

T.C. Tarım Orman Bakanlığı, Gıda Kontrol Genel Müdürlüğü Talimatı Doğrultusunda Araştırma Gerçekleştirilmiştir.

Teşekkür

Çalışma sırasında bizlere eşlik eden Olgun Aydın’na (Tarım ve Orman Bakanlığı Çanakkale İl Müdürlüğü-Emekli), Tarım ve Orman Bakanlığı Çanakkale İl Müdürlüğü, Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü-Bornova Müdürlüğü ile Gıda Kontrol Genel Müdürlüğü’ne destekleri için teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Acosta L.W., Sabbatini M.R., Fernandez O.A., Burgos M.A. (1999). Propagule bank and plant emergence of macrophytes in artificial channels of temperate irrigation area in Argentina. Hydrobiologia, 41(5): 1-5.
• Altınayar G., Onursal N.F. (1982). Sulama sistemlerim sorun yaratan su yabancı otlarının türleri ve yayılış alanları üzerinde çalışmalar. 22 (3): 120-141.
• Anonim. (2009). Su yabancı otları, yayılış alanları, yaşamları, çevresel ilişkileri, sorunları ve savaşım yöntemleri, T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü İşletme ve Bakım Dairesi Başkanlığı, Ankara. Erişim: https://cdniys.tarimorman.gov.tr/api/File/GetFile/425/KonuIcerik/767/1115/DosyaGaleri/su-yabanci- otlari.pdf [Erişim Tarihi:28.11.2023]. s. 383.
• Anonim. (2022). Yağmurun bereketi Çanakkale domatesinde yüksek rekolte beklentisini artırdı. Erişim: https://www.aa.com.tr/tr/gundem/yagmurun-bereketi-canakkale-domatesinde-yuksek-rekolte-beklentisini-artirdi/250707 [Erişim Tarihi:28.11.2023].
• Anonim. (2023), Çanakkale İli 2022 Yılı Çevre Durum Raporu, Türkiye Cumhuriyeti Çanakkale Valiliği Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü, Hazırlayan: Çed ve Çevre İzinlerinden Sorumlu Şube Müdürlüğü, Çanakkale-2023, Erişim: https://webdosya.csb.gov.tr/db/ced/icerikler/canakkale_-cdr2022-20231101091000.pdf [Erişim Tarihi:28.11.2023].
• Bora T., Karaca İ. (1970). Kültür bitkilerinde hastalığın ve zararın ölçülmesi, Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Ders Kitabı, No:167, Ege Üniversitesi Matbaası, Bornova. s.8.
• Catalán B., Aibar J., Zaragoza C. (1997). Weed Seed Dispersal through Irrigation Channels. Diseminación de las semillas de malas hierbas a través de los canales de riego. Proceedings of the 1997 Congress of the Spanish Weed Science Society, Valencia, Spain, 24-26 November 1997, Madrid: Sociedad Española de Malherbología, 1997. 187-193.
• Davis P.H., (1965-1988). Flora of Turkey, University of Edinburg, England.
• Erbaş F., Doğan M.N. (2015). Aydın Ovası Sulamasında Kanal Kenarlarında görülen yabancı otlar ve Ege Bölgesi için yeni bir tür; Fener Otu (Physalis alkekengi L.). 12(2): 73-82.
• Erbaş F., Doğan M.N. (2020). Aydın Ovası Sulama Kanallarında tortuda bulunan yabancı ot tohumlarının belirlenmesi. Turkish Journal of Weed Science, 23 (2): 99-110.
• Ferrero A., Maggiore T. (1992). Dissemination of weeds by irrigation. Mededelingen van de Faculteit Landbouwwetenschappen, Universiteit Gent, 57 (3b); 1093-1098.
• Hayashi H., Shimatani Y, Kawaguchi Y. (2008). A study on seed dispersal by hydrochory in floodplain restoration. In Prooceedings of The Third Interagency Conference on Research in the Watersheds, (8-11 September 2008), Estes Park, CO, USA. s. 233-235.
• Neff K.P., Baldwin A.H. (2005). Seed dispersal into wetlands: techniques and results for a restored tidal freshwater marsh. Wetlands, 25 (2): 392–404.
• Özer Z., Kadıoğlu İ., Önen H., Tursun N. (1998). Herboloji (Yabancı ot bilimi). 2. Baskı, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları No: 20, Kitaplar Serisi No: 10, Tokat. s.403.
• Özer Z., Önen H., Tursun N., Uygur F.N. (1999). Türkiye’nin bazı önemli yabancı otları (Tanımları ve Kimyasal Savaşımları). Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları No:38, Kitaplar Serisi No:16, Tokat.
• Rojas M., Agüero R. (1996). A Survey of weeds associated with ırrigation canals and adjacent ınundated rice. Fields at Finca El Cerrito, Guanacaste, Costa Rica. Agronomia Mesoamericana, 7 (1): 9-19.
• Tetik Ö., Uygur N. (2010). Çukurova Bölgesi, Aşağı Seyhan Ovası tarım alanlarında sulama suyu ile taşınan ve sulama kanalları etrafında bulunan yabancı ot türlerinin belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi). s.105.
• Soyak A., Uygur S. (2009). Çukurova Bölgesi Aşağı Seyhan Ovası sulama sistemlerindeki sorun olan yabancı otlar ve yaygınlıkları. Türkiye III. Bitki Koruma Kongresi Bildirileri, (15-18 Temmuz 2009), Van. s. 267.
• Uygur F.N., Kadıoğlu İ., Boz Ö. (1993). Türkiye I. Herboloji Kongresi, 3-5 Şubat 1993-Adana, 87-91.
• Uygur S., Uygur F.N. (2010). Yabancı otların biyolojik mücadelesi. Türkiye Biyolojik Mücadele Dergisi, 1(1): 79-95.
• Uluğ E., Kadıoğlu İ., Üremiş İ. (1993). Türkiye’nin yabancı otları ve bazı özellikleri. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Yayın No: 78, Adana.
• Uygur FN., Koch W., Walter H. (1984). Yabancı ot bilimine giriş. PLITS, 2(1), Verlog J. Margraf, Stuttgart, Almanya, s. 114.
• Yenici M. (2018). Çanakkale (Biga Yarımadası) iç sularında dağılımı bilinen bazı planorbıdae üyelerinin morfolojik ve anatomik karakterlerinin belirlenmesi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi). 39 s.