Librar-e Turkey Project: Public Library Potential Usage Survey

Yıl 2014, Cilt: 28 Sayı: 4, 526 - 546, 01.10.2014

Umut Al , İrem Soydal

Öz

In this study, the findings of the Public Library Potential Usage Survey that was implemented under the Librar-e Turkey Project were evaluated. Potential public library usage was investigated in terms of different aspects in the study. The relationships between some variables such as age, income level and thepublic library usage were analyzed in 26provinces which were selected in accordance with NUTS The Nomenclature of Territorial Units for Statistics,Level Two. The differences of usage patterns among geographical regions were also examined. The Potential Public LibraryUsage Survey was applied to 2654 people at the 26 provinces selected for the Librar-e Turkey Project and was conducted from February 20, 2014 through March 18, 2014. With the 24-question survey, some detailed information about various aspects such as the level of thepublic library usage, reasons for not using the public libraries, the information and communication technologies usage skills of the potential users were gathered.The results of the study showed that the people living in rural areas tend to benefit less from public libraries than the ones in urban areas. It was observed that those who do not use public libraries do not have such a necessity. It was also determined that library use displays different patterns dependingon such variables as education, employment status, age, income level, and place of residence by geographic regions. The areas in which free training at the public libraries are demanded by the potential users were also specified through the Survey, which was important in terms of Project planning activities

Anahtar Kelimeler

Librar-e Turkey Project, public libraries in Turkey, public library usage, user studies

Kütüphan-e Türkiye Projesi: Halk Kütüphanesi Potansiyel Kullanım Araştırması

Öz

Bu çalışmada Kütüphan-e Türkiye Projesi kapsamında yapılan Halk Kütüphanesi Potansiyel Kullanım Araştırması sonucunda elde edilen bulgular değerlendirilmektedir. Çalışma kapsamında, “İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması, Düzey 2” çerçevesinde seçilen 26 ildeki potansiyel halk kütüphanesi kullanımı çeşitli yönlerden incelenmekte, halk kütüphanesi kullanımı ve bazı değişkenler yaş, gelir düzeyi gibi arasındaki ilişkiler analiz edilmektedir. Çalışmada halk kütüphanesi kullanım örüntülerinin coğrafik bölgeler arasında farklılık gösterip göstermediği de araştırılmaktadır. Halk Kütüphanesi Potansiyel Kullanım Araştırması Anketi 20 Şubat 2014 ile 18 Mart 2014 tarihleri arasında Kütüphan-e Türkiye Projesi kapsamında incelenen 26 ilde 2654 kişiye uygulanmıştır. Anket 24 sorudan oluşmaktadır ve halk kütüphanelerinin kullanılma düzeyi, halk kütüphanelerinin kullanılmama nedenleri, potansiyel halk kütüphanesi kullanıcılarının bilgi ve iletişim teknolojilerine yönelik becerileri gibi konularda detaylı bilgilerin elde edilmesine olanak tanımaktadır. Çalışma sonucunda kırsal alanda yaşayanların kentsel alanda yaşayanlara göre halk kütüphanelerinden daha az yararlanma eğiliminde oldukları, halk kütüphanelerini kullanmayan kesimin yoğun olarak böyle bir gereksinime sahip olmadığı için kullanmadıkları, kütüphane kullanımının eğitim, iş durumu, yaş, gelir düzeyi, yaşanılan coğrafik bölge gibi değişkenlere bağlı olarak farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Kütüphan-e Türkiye Projesi’nin planlama faaliyetleri açısından oldukça önemli olan potansiyel kullanıcıların hangi ücretsiz eğitimleri talep ettiği bilgisi de Halk Kütüphanesi Potansiyel Kullanım Araştırması Anketi aracılığıyla elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kütüphan-e Türkiye Projesi, Türkiye’de halk kütüphaneleri, halk kütüphanelerinin kullanımı, kullanıcı araştırmaları

Kaynakça

• Açıkgöz, O. (2012). Türkiye’de halk kütüphanesi hizmetlerinin özel idarelere devri konusunda özel idare yöneticilerinin yaklaşımları. Yayımlanmamış bilim uzmanlığı tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Açıkgöz, O. ve Yılmaz, B. (2013). Türkiye'de halk kütüphanesi hizmetlerinin özel idarelere devri konusunda özel idare yöneticilerinin görüşleri. Türk Kütüphaneciliği, 27(1), 136-153.
• Al,U. ve Soydal, İ. (2014). Kütüphan-e Türkiye Projesi: Halk kütüphanesi kullanım araştırması. Türk Kütüphaneciliği, 28(3), 288-307.
• Aydınİl Halk Kütüphanesi. (2014). Kütüphan-e Türkiye Projesi kapsamında kütüphanemizde ücretsiz bilgisayar eğitimi başladı. 12 Ekim 2014 tarihinde http://www.aydinkutup.gov.tr/TR,94417/ kutuphan-e-turkiye-projesi-kapsaminda-kutuphanemizde-uc-.html adresinden erişildi.
• Demircioğlu, Ö. (2007). Türkiye’de halk kütüphanesi hizmetlerinin yerel yönetimlere devri konusunda kütüphane yöneticileri ve kütüphanecilerin yaklaşımları. Yayımlanmamış bilim uzmanlığı tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• EUROSTAT. (2014). Informationsociety statistics. 8 Ekim 2014 tarihinde http://epp.eurostat.ec.europa. eu/portal/page/portal/infbrmation_society/data/main_tables adresinden erişildi.
• Global Libraries. (2013a). Overview of Global Libraries Performance Metrics (PMs) and the Common Impact Measurement System (CIMS). 8 Ekim 2014 tarihinde https://spaces.gatesfoundation. org/docs/DOC-3448 adresinden erişildi.
• Global Libraries. (2013b). Road map stage 1: Preplanning/learning. 9 Ekim 2014 tarihinde https:// spaces.gatesfoundation.org/docs/DOC-2370 adresinden erişildi.
• Isparta İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. (2014). “Kütüphane-e Türkiye” Projesi... 12 Ekim 2014 tarihinde http://www.ispartakiiltiirtiirizm.gov.tr/TR.94899/kiituphane-e-tiirkiye-projesi-.html adresinden erişildi.
• İleri, A. (2011). Halk kütüphanelerinde gönüllülük: Benim Kütüphanem Projesi ’nin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış bilim uzmanlığı tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Karadeniz, Ş. (2008). Türkiye ’de halk kütüphanecilerinin hizmet içi eğitim gereksinimleri. Yayımlanmamış bilim uzmanlığı tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Kültür Bakanlığı. (1993). 1. Halk Kütüphaneciliği Sempozyumu 29 Kasım-1 Aralık 1993. Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2013). 3. Halk Kütüphaneciliği Sempozyumu: Kütüphanelerde mekân tasarımı. Yay. Haz. Hasan Sacit Keseroğlu ve Sacit Arslantekin. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2012). 2. Halk Kütüphaneciliği Sempozyumu: Değişen dünyada halk kütüphaneleri 9-12 Mayıs 2012, Bodrum. Yay. Haz. Bülent Yılmaz. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2011). Türkiye okuma kültürü haritası. 9 Kasım 2014 tarihinde http:// www.kygm.gov.tr/Eklenti/55,yonetici-ozetipdf.pdf?0 adresinden erişildi.
• Kütüphan-e Türkiye. (2014). Genel bilgi. 8 Ekim 2014 tarihinde http://www.kutuphaneturkiye.org.tr/ genel-bilgi/ adresinden erişildi.
• KYGM. (2014). İstatistikler. 8 Ekim 2014 tarihinde http://www.kygm.gov.tr/TR,9/istatistikler.html adresinden erişildi.
• Mardin İl Halk Kütüphanesi. (2014). Kütüphan-e Türkiye Eğitimleri Başlıyor. 12 Ekim 2014 tarihinde http://www.mardinkutup.gov.tr/haber-kutuphan-e-turkiye-eitimleri-balyor-41.html adresinden erişildi.
• Odabaş, H.(2009). Van ilinde halk kütüphanelerinin diğer bazı illere göre durumu: Karşılaştırmalı analiz. Atatürk Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(42), 65-81.
• Polat, C. (2010). Kültürel kalkınmada halk kütüphanelerinin önemi ve Bitlis’te halk kütüphaneleri: Karşılaştırmalıbir analiz. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(10), 527-536.
• Şahin,G. (2007). Halk kütüphanelerinin toplumsal rolü ve Etimesgut İlçe Halk Kütüphanesinin kullanım etkinliğinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış bilim uzmanlığı tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Şenyurt Topçu, Ö. ve Yılmaz, B. (2012). Ankara’daki halk kütüphanesi hizmet niteliğinin değerlendirilmesi. Türk Kütüphaneciliği, 26(1), 53-77.
• Uğuz, L. (2013). Halk kütüphanesi binalarında renklerin dili. 3. Halk Kütüphaneciliği Sempozyumu 8-10Mayıs 2013, Bodrum içinde s. 109-116. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Yılmaz,B.(2013a). Halk kütüphanelerinde mekânsal estetik. 3. Halk Kütüphaneciliği Sempozyumu 10Mayıs 2013, Bodrum içinde s. 69-73. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Yılmaz, B. (2013b). Halk Kütüphaneleri Bölge Seminerleri 2006-2012: Türkiye’de bir hizmetiçi eğitim modelinindeğerlendirilmesi. Türk Kütüphaneciliği, 27(1), 180-185.
• Yılmaz, B. (2005). Türkiye’de kamu yönetiminin yeniden yapılandırılması süreci ve halk kütüphaneleri. Türk Kütüphaneciliği, 19(1), 56-77.
• Yılmaz, B. (2000). Türk toplumunun halk kütüphanesi kültürü: Ankara'da oturanlar üzerine bir araştırma.Türkiye'de kütüphane ve enformasyon biliminin kurumsal gelişimi. İ.Ü. Edebiyat Fakültesi KütüphanecilikBölümü’nün Kuruluşunun 36. Yılı Anısına Düzenlenen Sempozyum Bildirileri(11-12Mayıs 2000, İstanbul) içinde (s. 98-108). İstanbul: TKD İstanbul Şubesi.
• Yılmaz, B. (1998a). Halk kütüphaneleri-okul kütüphaneleri arasında işbirliği ve Türkiye'de durum.Türk Kütüphaneciliği, 12(2), 110-130.
• Yılmaz, B. (1998b). A sociological study ofpublic library use in Ankara, Turkey. Journal of Librarianship and Information Science, 30(4), 259-267.
• Yılmaz,B. (1995). Ankara’da halk kütüphanesi kullanımı: Sosyo-ekonomik çözümleme. Yayımlanmamış doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Yılmaz,B. (1994). Türkiye’de halk kütüphanesi kullanımı: Bölgesel durum. Prof. Dr. İlhan Kum’a Armağan içinde s. 97-111. Ankara: Türk Kütüphaneciler Derneği.
• Yılmaz, B., Korkut, Ş. ve Köse, E. (2010). Ankara’daki üniversite ve halk kütüphanelerinde çalışan kütüphanecileriniş doyumları üzerine bir araştırma. Bilgi Dünyası, 11(1), 49-80.