Akademisyenlerin Açık Erişim ve Kurumsal Akademik Arşiv Konusunda Bilgi ve Farkındalık Düzeylerinin Belirlenmesi: Bartın Üniversitesi Uygulama Örneği

Yıl 2020, Cilt: 34 Sayı: 3, 509 - 535, 03.09.2020

Burcu Umut Zan , Ahmet Altay , Huriye Çolaklarr , Nuri Taşkın

https://doi.org/10.24146/tk.779734

Cited By: 3

Öz

Kurumsal arşiv sistemleri, üniversiteler ve araştırma merkezleri tarafından üretilen entelektüel çalışmaların elektronik ortamda arşivlendiği ve herkesin serbestçe erişilebildiği platformlardır. Üniversitelerin, kurumsal arşiv sistemlerinin, sürdürülebilir olabilmesi için öğretim elemanları tarafından sürekli olarak beslenmesi gerekmektedir. Bu sürekliliğin sağlanmasında açık erişim ve kurumsal arşiv konusunda öğretim elemanlarının bilgi ve farkındalık düzeylerinin yüksek olmasının önemli olduğu düşünülmektedir. Bu çalışmada, Bartın Üniversitesinde görev yapan akademisyenlerin açık erişim ve kurumsal arşiv konusundaki bilgi ve farkındalık düzeylerini yükseltmek amacıyla bir eğitim gerçekleştirilmiş ve akademisyenlerin eğitim öncesi ve sonrasında bu konudaki düşüncelerinde yaşanan değişimin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda nicel araştırma yöntemleri kullanılmış ve tek örneklem ön test son test deseni kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS (Statistical Package for Social Sciences) 22.0 paket programından yararlanılmıştır. Çalışmanın sonucunda, akademisyenlerin açık erişim ve kurumsal arşivlerin etkin ve etkili kullanımı konusunda eğitimlere ihtiyaç duydukları belirlenmiştir. Ayrıca verilen eğitim sonrasında akademisyenlerin açık erişim ve kurumsal arşivler konusundaki bilgi ve farkındalıklarında istatistiksel olarak anlamlı pozitif değişim gözlendiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

açık erişim, kurumsal arşiv, üniversiteler, dijital dönüşüm, akademisyen

Kaynakça

• Afzali, M. (2009). Türkiye’de açık erişim, kurumsal arşivler ve akademik kütüphaneler. (Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara). Erişim adresi: http://bbytezarsivi.hacettepe.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/2062/220/141.pdf?sequence=1
• Afzali, M. ve Tonta Y. (2010). Türkiye’deki kurumsal arşivlerin web analizi. 2. Uluslararası Değişen Dünyada Bilgi Yönetimi Sempozyumu, 22-24 Ekim 2010 Hacettepe Üniversitesi, Ankara, Bildiriler Kitabı içinde (s. 155-163). Erişim adresi: http://bilgiyonetimi.net/by2010/bildiriler/afzali.pdf
• Al, U. ve Tonta, Y. (2014). Açık Erişim politikalarının geliştirilmesi ve PASTEUR4OA Projesi. Türk Kütüphaneciliği, 28 (3), 433-436. Erişim adresi: http://www.tk.org.tr/index.php/TK/article/view/2455/2438
• Alaca, E., Büyükçolpan, T. ve Kanık, L. (2019). Bilimsel bilginin erişiminde ve paylaşımında kurumsal açık arşiv yaklaşımı: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi örneği. Bilgi Dünyası, 20(2), 1-39. doi: 10.15612/BD.2019.736
• Alav, O. (2018). Açık bilim: açık erişim Türkiye & Türkiye’deki kurumsal açık erişim arşiv organizasyonlarının yönetişim uygulamalarının değerlendirilmesi. İstanbul, Hiperyayın.
• Alav, O. (2019). Türkiye’deki kurumsal açık erişim organizasyonlarının yönetişim uygulamalarının değerlendirilmesi üzerine bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(29), 503-529. doi: 10.20875/makusobed.595502
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2012). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı (Geliştirilmiş 7. Baskı). İstanbul: Avcı Ofset.
• Çelik, S. ve Çelik, R. (2019). Sürdürülebilir bir kurumsal akademik arşiv yönetimi: Doğuş Üniversitesi Akademik Arşiv Sistemi deneyimi. Yükseköğretim Dergisi, 9(1), 91-102. doi: 10.2399/yod.18.020
• Çelik, S., Gürdal, G., Keten, B., Türkfidanı, A. ve Kutlutürk, L. (2013). Açık erişim ve DSpace kurumsal arşiv yazılımı. Erişim adresi: http://ab.org.tr/ab13/bildiri/250.pdf
• Ennals, Richard (2003). Yeni Binyılın Üniversitesinin Yeni Paradigması olarak Eylem-Araştırma. O.N. Babüroğlu ve Z. Dicleli (Yay. Haz.). Eğitimin Geleceği: Üniversitelerin ve Eğitimin Değişen Paradigması içinde (s. 91-104). İstanbul: Sabancı Üniversitesi.
• Eroğlu, A. E. (2013). Neden açık erişim?. 2. Ulusal Açık Erişim Çalıştayı içinde (s. 1-22). Erişim adresi: http://library.iyte.edu.tr/dosya/2UlusalAcikEriismIYTE21ekim2013/Ahmet%20EROGLU.pdf
• Ertürk, K. L. ve Küçük, M. E. (2010). Kurumsal açık arşivlerin etkin kullanımı: Türkiye’deki bilimsel elektronik yayıncıların görüşleri. Bilgi Dünyası, 11 (1), 122-139.
• Ertürk, K. L. ve Şengül, G. (2011). Bilimsel iletişimde yeşil ve altın yollarda yakınsama ve Türkiye’deki yansımaları. Bilgi Dünyası, 12 (2), 239-262. Erişim adresi: http://bilgidunyasi.xyz/index.php/bd/article/view/26/22
• Gürdal, G., Türkfidanı, A., Kutlutürk, L., Çelik, S. ve Keten, B. (2012). Araştırma kurumları için OpenAIRE kılavuzu. Erişim adresi: https://openaccess.dogus.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11376/127/TK_OpenAIRE_kilavuzu.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Kayaoğlu H. D. (2006). Açık erişim kavramı ve gelişmekte olan bir ülke olarak Türkiye için anlamı. Türk Kütüphaneciliği, 20 (1), 29-60. Erişim adresi: http://www.tk.org.tr/index.php/TK/article/view/79/78
• Köse, G. ve Küçük, M. E. (2010). Açık erişim farkındalığı: Başkent Üniversitesi. S. Kurbanoğlu, Y. Tonta, U. Al, P. Lepon Erdoğan, N. Özenç Uçak (Yay. Haz.) Bilgi Yönetiminde Teknolojik Yakınsama ve Sosyal Ağlar, 2. Uluslararası Değişen Dünyada Bilgi Yönetimi Sempozyumu, 22-24 Eylül 2010, Ankara, Türkiye, Bildiriler içinde (s.264-270). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü.
• Kutluoğlu, Z. (2014). Açık erişim. Türk Kütüphaneciliği, 28 (4): 471-473. Erişim adresi: http://www.tk.org.tr/index.php/TK/article/view/2484/2493 MedOANet (2012). MedOANet (Mediterranean Open Access Networks). Erişim adresi: http://www.medoanet.eu/home
• Tonta, Y. (2007). Açık erişim ve tıpta bilimsel iletişimin geleceği. Bilimsel Yayınlar Kitabı içinde. Ankara, Klinik Araştırmalar Derneği. Erişim adresi: http://openaccess.hacettepe.edu.tr:8080/xmlui/handle/11655/11802