Therapeutic Effects of Turkish Music Modes in the Context of Spiritual Counseling

Yıl 2023, , 51 - 73, 30.12.2023

Hatice Bolat

https://doi.org/10.56432/tmdrd.1357533

Öz

Music therapy stands out as one of the oldest treatment methods employed by humanity throughout history. In the contemporary era, with the resurgence of traditional treatment methods, there has been an increased demand for music therapy, prompting research and review studies on applications in this field from the past to the present. This study delves into the effects of Turkish music maqams (modes) on the human soul. The exploration begins by answering the question "What is Turkish music?"—providing brief insights into the history of Turkish music based on Turkish history. The historical journey of Turkish music is delineated under eight headings: Altay, Hun, Gokturk, Uighur, Karakhanid, Ghaznavid, Seljuk, and Ottoman. Subsequently, the study examines the reasons for the formation of Turkish music maqams, shedding light on the concept of "maqam" in Turkish music and emphasizing 12 maqams, each characterized through various classifications. Finally, the study reviews the effects of maqams on the human soul by revealing studies conducted in the field of music therapy throughout Turkish history. The article underscores the structural foundation of Turkish music maqams grounded in the history of Turkish music. Turkish music has manifested itself under the umbrella of Turkish civilization—a civilization rooted in “benefit.” Emphasizing a musical tradition based on "benefit," Turkish music highlights its therapeutic properties. Consequently, the article intertwines the concepts of "music" and "mental health" to demonstrate the effects of Turkish music on mental well-being. The origins of music therapy in Turkish history trace back to 3000 BC. Turks, from their inception on the historical stage, have explored the therapeutic qualities of music, employing it as an effective tool in the treatment of numerous ailments. Music therapy, evolving and reaching its pinnacle during the Seljuk and Ottoman periods, systematically addresses Turkish music maqams, scrutinizing their impact on the human soul. The study concludes that Turkish music maqams exhibit diverse effects contingent on factors such as disease, horoscope, time, nationality, profession, and skin color.

Anahtar Kelimeler

Spiritual counseling and care, Music, Turkish music, Maqam, Mental health, Music therapy

Manevi Danışmanlık Bağlamında Türk Müziği Makamlarının Terapötik Etkileri

Öz

Müzikle tedavi, tarih boyunca insanlık tarafından kullanılan en eski tedavi yöntemlerinden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Günümüzde geleneksel tedavi yöntemlerinin yeniden yaygınlaşmasıyla birlikte müzikle tedavi yöntemine duyulan talep artmış, geçmişten günümüze bu alanda yapılan uygulamalar üzerine araştırma ve inceleme çalışmaları başlatılmıştır. Bu çalışmada, Türk müziği makamlarının insan ruhu üzerindeki etkileri incelenmiştir. Bu bağlamda çalışmamız ilk olarak “Türk müziği nedir?” sorusuna cevap vermiştir. Türk müziği, başlangıcını Türk tarihine dayandırdığı için kısaca Türk müziği tarihi hakkında bilgi verilmiştir. Türk müzik tarihi Altaylılar, Hunlar, Göktürkler, Uygurlar, Karahanlılar, Gazneliler, Selçuklular ve Osmanlılar dönemi olmak üzere sekiz başlık altında incelenmiştir. Çalışmamızda ikinci olarak, Türk müziği makamlarının oluşum sebepleri ele alınmıştır. Türk müziğinde “makam” kavramına yer verilerek, çeşitli sınıflandırmalar neticesinde, özelliklerine ayrılan 12 makam üzerinde durulmuştur. Üçüncü ve son olarak da Türk müziği makamları ile Türk tarihinde müzikle tedavi alanında yapılmış çalışmalar ortaya konularak, makamların insan ruhu üzerindeki etkileri incelenmiştir. Makalede, Türk müziği makamlarının yapısal zemini, Türk müziği tarihi ile temellendirilmiştir. Türk müziği, Türk medeniyeti çatısı altında varlığını ortaya koymuştur. Türk medeniyeti “fayda” üzerine kurulu bir medeniyettir. Türk müziği, oluşumunu medeniyetin özünden alarak “fayda” üzerine kurulu bir müzik geleneği ile karşımıza çıkmıştır. Bu sebeple müziğin tedavi edici özelliği üzerinde ağırlıkla durulmuştur. Bu bağlamda “müzik” ve “ruh sağlığı” kavramları ilişkilendirilerek, Türk müziğinin ruh sağlığı üzerindeki etkileri gösterilmeye çalışılmıştır. Türk tarihinde müzikle tedavinin ortaya çıkışı M.Ö. 3000 yılına dayanmaktadır. Türkler, tarih sahnesine çıktıkları ilk günden itibaren müziğin tedavi edici özelliğini keşfetmiş, birçok hastalığın tedavisinde müziği etkin bir araç olarak kullanmıştır. Müzikle tedavi yöntemi, Türk tarihinde her dönem kendini geliştirerek Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde zirve noktasına ulaşmıştır. Bu dönem itibariyle müzikle tedavi çalışmaları makamsal yapı içerisinde ele alınmış, Türk müzisyen ve hekimleri tarafından Türk müziği makamlarının insan ruhu üzerindeki etkileri incelenmeye çalışılmıştır. Bu incelemeler sonucunda Türk müziği makamlarının hastalık, burç, zaman, milliyet, meslek ve ten rengi özellikleri göre farklı etkiler gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Manevi danışmanlık ve rehberlik, Müzik, Türk müziği, Makam, Ruh sağlığı, Müzikterapi

Kaynakça

• Ak, A. Ş. (2017). Avrupa ve Türk – İslâm medeniyetinde müzikle teda-vi tarihî gelişimi ve uygulamaları. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Altınölçek, H. (2015). Türk kültür dünyasında uygur askerî müzi-ği. Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 2(2), 243-250.
• Arslan, F. (2009). Müzik kuramcısı ve efsanevi kişilik olarak Sa-fiyyüddîn-i Urmevî. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (26), 165-179.
• Barkçin, S. Ş. (2009). 40 makâm 40 anlam. İstanbul: Ketebe Yayın-ları.
• Birkan, Z. I. (2014). Müzikle tedavi, tarihi gelişimi ve uygulama-ları. Ankara Akupunktur ve Tamamlayıcı Tıp Dergisi, 37-49.
• Çağlak, E. & Filiz, S. (2018). Türk devlet geleneğinde askerî mü-zik ve askerî müzik eğitimi. Sahne ve Müzik Eğitim - Araştırma e-Dergisi, 7, 29-56.
• Çavlu, D. (2019). İstanbul’da yasal yetkinliği olan müzik terapi kurum ve kuruluşlarının incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstan-bul: İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çelik, B. B. (2001). Hızır Bin Abdullah’ın Kitâbü’l-Edvâr’ı ve makam-ların incelenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çetinkaya, Y. (2014). İhvân-ı Safâ’da müzik düşüncesi. İstanbul: İn-san Yayınları.
• Çoban, A. (2005). Müzikterapi. İstanbul: Timaş Yayınları.
• İnayet, A. (2014). “Oniki makam’’ adı üzerine. Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi, (4), 37-44.
• Kalender, R. (1987). Türk Musikîsi’nde kullanılan makamların te-sirleri. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 29(1-4), 361-376.
• Kaya, E. E. (2012). Türk ordu geleneğinde askeri müzik olgusu. İdil Sanat ve Dil Dergisi, 1(3), 93-105.
• Öner, L. vd. (2011). Osmanlı dönemi 15. yüzyıl müzik yazmala-rında makam tanımları, sınıflamaları ve bir geçiş dönemi kuramcısı: Ladikli Mehmet Çelebi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2), 794-816.
• Özçimi, M. S. (1989) Hızır Bin Abdullah ve Kitâbü’l-Edvâr. (Yayım-lanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Öztürk, L. & Özbek, H. (2018). Küllerinden doğan bir tıbbi uy-gulama: Müzik terapi. Journal of Health Services and Education, 2(1), 1-8.
• Öztürk, L., Erseven, H. & Atik, F. (2017). Makamdan şifaya. İs-tanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Tırışkan, A. G. (2000). Hâşim Bey’in Edvârı. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bi-limler Enstitüsü.
• Turabi, A. H. (2009). İbn Sînâ ve müzik. Uluslararası İbn Sînâ Sempozyumu. (ss. 195-216). İstanbul
• Turabi, A. H. (2015). Gevrekzâde müzikle tedavi: Amasya Dârüşşifâ örneği. Amasya: Amasya Belediyesi Yayınları.
• Uçan, A. (2000). Türk dünyasında Orta Asya-Anadolu müzik ilişkileri. Erdem İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 12(35), 593-664.
• Uçaner, B. & Öztürk, B. (2009). Türkiye’de ve dünyada müzikle tedavi uygulamaları. 1. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi (Çanak-kale 18 Mart Üniversitesi, 1-3 Mayıs 2009), Çanakkale.
• Yiğitbaş, M. S. (1972). Musiki ile tedavi. İstanbul: Yelken Matbaası.