Zehirlenmelerde Tanı Yöntemleri

Yıl 2011, Cilt: 5 Sayı: 2, 85 - 93, 28.08.2011

Seval İzdes

Öz

Ülkemizde ve dünyada sık karşılaşılan zehirlenmeler; hızlı, doğru tanı ve tedavi uygulanmazsa mortalite ve morbiditeye neden olabilen ciddi klinik problemlerdir. Maruz kalınan toksik
etkenlerin sayısının sürekli artması, birçok toksik madde için ortak zehirlenme bulgularının olması ve belirtilerin kişiden kişiye değişmesi nedeniyle, zehirlenmeye yol açan toksik
etkenin kesin tanısı için, ortaya çıkan belirtiler tek başına yeterli olmayabilir. Bu nedenle kesin tanı ancak laboratuvar testlerinin desteğinde konulabilir. Toksikolojik tarama testleri,
zehirlenmelerde hem tanı koyma hem de antidot veya eliminasyon tedavilerinin takibi ve sonlandırılmasında önemlidirler. Tanıda toksikolojik testlerin yanı sıra, değişik testler ve yöntemler de sıklıkla kullanılmaktadır. Bu yazıda zehirlenme tanısında genel yaklaşım ilkeleri, klinik ve laboratuvar yöntemleri ayrıntılı olarak anlatılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Zehirlenmeler, Tanı, zehirlenme,

Kaynakça

• 1. Mokhlesi B, Corbridge T. Toxicology in the critically ill patient. Clin Chest Med. 2003; 24:689-711.
• 2. Gunnell D, Eddleston M. Suicide by intentional ingestion of pesticides: a continuing tragedy in developing countries. Int J Epidemiol, 2003; 32: 902 -909.
• 3. Özköse Z, Ayoğlu F. Etiological and demographical characteristics of acute adult poisoning in Ankara,Turkey. Hum Exp Toxicol 1999; 18: 614-618.
• 4. Kavalcı C, Durukan P, Çevik Y, Özer M, İkizceli İ. Zehirlenme olgularının analizi: Yeni bir hastanenin bir yıllık deneyimi. Türkiye Acil Tıp Dergisi-2006;6: 163-166.
• 5. Yılmaz A, Kukul Güven F, Korkmaz İ, Karabulut S. Acil serviste akut zehirlenmelerin retrospektif analizi. C.Ü.Tıp Dergisi 2006; 28: 21-26.
• 6. True BL, Dreisbach RH (Çeviri Editörleri Tulunay M, Cuhruk H). Dreisbach’ın Zehirlenme El Kitabı. Zehirlenmede Tanı ve Değerlendirme (çeviren Orbey BC). 3. Bölüm, Ankara: Güneş Kitabevi; 2003: 35-52. 7. Brent J, Wallace KL, Burkhart KK, Philips SD, Danovan JW. Critical Care Toxicology Daignosis and Management of the Critically Poisoned Patient. Diagnosis of Poisonings. Proudfoot AT, Donovan JW. Part I. Chapter 2, Philadelphia: Elsevier Mosby; 2005: 13-29.
• 8. http://pact.esicm.org/main/newscorm(09.05.2011)
• 9. Ellenhorn MJ and Barceloux DG. Ellenhorn’s Medical Toxicology. Diagnosis and Treatment of Human Poisoning. Baltimore: Lippincott Williams & Wilkins; 1997: 1-128.
• 10. Frithsen IL, Simpson WM Jr. Recognition and management of acute medication poisoning. Am Fam Physician. 2010; 81(3): 316-23.
• 11. Ünverir P, Yanturalı S. Akut Zehirlenmelerde Genel Yaklaşım İlkeleri. Türkiye Klinikleri J Surg Med Sci 2006; 2(46): 44-48.
• 12. Kurtoğlu S. Zehirlenmeler Teşhis ve Tedavi. 1. Basım. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Basımevi; 1992:1-47.
• 13. De Paepe P, Calle PA, Buylaert WA. Coma induced by intoxication. Handb Clin Neurol. 2008; 90: 175-91.
• 14. Dökmeci AH, Dökmeci İ. Zehirlenmelerde Ortaya Çıkan Başlıca Belirtiler ve Oluş Mekanizmaları. Türkiye Klinikleri J Surg Med Sci 2006; 2 (46):6-32.
• 15. http://www.tusak.saglik.gov.tr/pdf/ kitaplar/200704271622380.zehirlenmerehberleri.pdf(14.07.2011)
• 16. Brent J, Wallace KL, Burkhart KK, Philips SD, Danovan JW. In: Critical Care Toxicology Daignosis and Management of the Critically Poisoned Patient. Toxic Syndromes. Part II. Philadelphia: Elsevier osby; 2005: 189-393.
• 17. Hoffman RS, Nelson LS, Howland MA, Lewin NA, Flomenbaum NE, Goldfrank LR. Goldfrank’in Toksikolojik Aciller El Kitabı. Hastanın Başlangıç Değerlendirilmesi: Vital Belirtiler ve Toksik Sendromlar (Çeviren Sarı A) 3. Bölüm, Adana: Nobel Kitapevi; 2008:19-28.
• 18. Kulig K. Initial management of ingestions of toxic substances. N Engl J Med1992; 326: 1677-81.
• 19. Eldridge DL, Holstege CP. Utilizing the laboratory in the poisoned patient. Clin Lab Med 2006; 26:13-30.
• 20. Ford MD, Delaney KA, Ling LJ, Erickson T. Clinical Toxicology. Fluids and Electrolytes. Kleinschmidt KC, Delaney KA (Chapter 10), Philadelphia: W.B. Saunders Company; 2001:52-68.
• 21. Casaletto JJ. Differential Diagnosis of Metabolic Acidosis. Emerg Med Clin N Am 2005; 23: 771-787
• 22. Hoffman RS, Nelson LS, Howland MA, Lewin NA, Flomenbaum NE, Goldfrank LR. Goldfrank’in Toksikolojik Aciller El Kitabı. Elektrokardiyografik İlkeler 5. Bölüm (Çeviren Sarı A) Adana: Nobel Kitapevi; 2008: 29-40.
• 23. Hoffman RS, Nelson LS, Howland MA, Lewin NA, Flomenbaum NE, Goldfrank LR. Goldfrank’in Toksikolojik Aciller El Kitabı. Tanısal Görüntüleme 6. Bölüm (Çeviren Sarı A) Adana: Nobel Kitapevi; 2008: 41-48.
• 24. Restrepo CS, Carrillo JA, Martínez S, Ojeda P, Rivera AL, Hatta A. Pulmonary complications from cocaine and cocaine-based substances: imaging manifestations. Radiographics. 2007; 27: 941-56.
• 25. Hopkins RO, Fearing MA, Weaver LK, Foley JF. Basal ganglia lesions following carbon monoxide poisoning. Brain Inj 2006; 20: 273-81.
• 26. Sefidbakht S, Rasekhi AR, Kamali K, et al. Methanol poisoning: acute MR and CT findings in nine patients. Neuroradiology. 2007; 49: 427-35.
• 27. Watt BE, Proudfoot AT, Bradberry SM, Vale JA. Anticoagulant rodenticides. Toxicol Rev 2005; 24: 259-69.
• 28. Karaalp A. Zehirlenmelerde Toksikoloji Laboratuarının Yeri. Türkiye Klinikleri J Surg Med Sci 2006; 2: 39-43.
• 29. Brent J, Wallace KL, Burkhart KK, Philips SD, Danovan JW. Critical Care Toxicology Daignosis and Management of the Critically Poisoned Patient. In: The Role of the Toxicology Laboratory in the Management of the Acutely Poisoned Patient. Wennig R. Part I. Chapter 4, Philadelphia: Elsevier Mosby; 2005: 43-53.
• 30. Ford MD, Delaney KA, Ling LJ, Erickson T. Clinical Toxicology. Laboratory Testing in Emergency Toxicology. Osterloh JD. (Chapter 7), W.B. Philadelphia: Saunders Company; 2001: 35-41.
• 31. Hoffman RS, Nelson LS, Howland MA, Lewin NA, Flomenbaum NE, Goldfrank LR. (Goldfrank’in Toksikolojik Aciller El Kitabı. Laboratuvar İlkeleri. 7 Bölüm (Çeviren Sarı A) Adana:Nobel Kitapevi;2008: 9-58.
• 32. Fukumoto M. Analytic role in clinical toxicology--impact on the diagnosis and treatment of a poisoned patient. Rinsho Byori 2008; 56: 330-4.