Göçün Halk Sağlığı Sorunu Olarak Ruh Sağlığı Açısından Değerlendirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 2, 228 - 245, 31.05.2023

Şeyda Öztuna , Aygül Kıssal

https://doi.org/10.52369/togusagbilderg.1130617

Cited By: 2

Öz

Biyopsikososyal bir varlık olan insanın çok boyutlu olması sebebiyle göç, tarih boyunca çeşitli sebeplerle sadece yaşanılan yer değişikliği olarak algılanmamalıdır ve tüm yönleri ile incelenmesi gereken bir olgu olarak düşünülmesi gerekmektedir. Her ne sebeple olursa olsun göç olgusu, göç öncesi, göç sırası ve sonrasında hem göçü yapan kişi/kişiler hem de göç edilen yerlerde yaşayanlar için pek çok ruhsal sorunlara neden olabilmektedir.
Türkiye başta olmak üzere son zamanlarda yaşanan farklı göç olayları bireylerin yaşamlarına devam edebilmesi amacıyla savaşlar, açlık, yoksulluk, ekonomik sorunlar, dine yönelik saldırılar gibi ekonomik, sosyal, siyasi ve kültürel olmak üzere farklı sebeplerle gerçekleşebilmektedir. Farklı sebeplerle gerçekleşen tüm göç çeşitlerinde, literatür tarama ve inceleme sonucunda göç eden çocuk, kadın ve erkeklerin çoğunda travma sonrası stres bozukluğu, depresyon, uyku sorunları, intihar gibi bazı çeşitli ruhsal problemler yaşandığı görülmektedir.
Bu derlemenin amacı, günümüzde Dünyada ve Türkiye’de sayıca hızla artmakta olan göç olaylarının, olumsuz çevre koşulları ile bireylerin zorlu yaşamı devam ettirme zorunlulukları sebebiyle ciddi bir halk sağlığı sorunu olan göç olaylarının, bireylerin ruh sağlıkları üzerindeki etkilerini incelemek ve bu etkileri açıklayarak literatüre katkı sağlayabilmektir.

Anahtar Kelimeler

Dünyada Göç İstatistikleri, Halk Sağlığı, Ruh Sağlığı, Türkiye'de Göç İstatistikleri

Kaynakça

• 1. Demirkaya KS. Zorunlu göç ve çocuk ruh sağlığına etkileri. Klinik Psikiyatri. 2020;23:56.
• 2. Hansen L, Huston P. Health considerations in the Syrian refugee resettlement process in Canada. Canada Communicable Disease Report. 2016;42(2):53.
• 3. Sanchez MG, Romero AA, Vozmediano EB, Pastells R, Gastaldo D, Molina F. Undocumented immigrant women in Spain: A scoping review on access to and ütilization of health and social services. Journal Immigrant Minority Health. 2016; 19(1):194-204.
• 4. IOM Facts and figures [İnternet]. 2012 [20.03.2022 tarihinde erişildi]. Erişim adresi:http://www.iom.int/cms/en/sites/iom/home/about-migration/facts-figures-1.html
• 5. OCHA United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs Syrian Arap Republic: Key Figures [İnternet]. 2019 [11.02.2022 tarihinde erişildi]. Erişim adresi: https://www.unocha. org/syria.
• 6. United Nations Refugee Agency Convention Report UNHCR Syrian Regional Refugee Response [İnternet]. 2019 [02.02.2022 tarihinde erişildi]. Erişim adresi: https://data2.unhcr.org/en/situations/ Syria
• 7. Göç İdaresi Genel Müdürlüğü Göç İstatistikleri: Geçici Koruma [İnternet]. 2019 [11.02.2022 tarihinde erişildi]. Erişim adresi: http://www.goc.gov.tr.
• 8. Cantekin ÖF, Taşbaş FR. Göç, maneviyat ve sosyokültürel uyumun sosyal hizmet açısından değerlendirilmesi. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2022;7(1): 139-153.
• 9. Saygın S, Hasta D. Göç, kültürleşme ve uyum. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 2018;10(3):302-323.
• 10. Kellioğlu T. Kadıköy bölgesinde ruh sağlığı hizmetine başvurmuş 200 kadın vakanın scl-90 psikolojik belirti tarama testine göre incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul: Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; 2017.
• 11. Gülmez SC, Öztürk A. Göç yaşantısı çerçevesinde çocukta psikososyal uyum süreci üzerine bir inceleme. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi. 2018;18(40): 449-481.
• 12. UNICEF Köklerinden koparılanlar raporu [İnternet]. 2016 [03.03.2022 tarihinde erişildi]. Erişim adresi: http://www.un.org.tr/unicef-dunya- da-koklerinden-koparilmis-neredeyse-50-milyon-cocuk-var/
• 13. Eroğlu M. Etnik kimlik, savaş ve göç olgularının çocuklar ve ergenler üzerindeki psikolojik etkileri. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi. 2020;4(1):94-105.
• 14. Çakır B, Çevik C. Küreselleşme, göç ve kadın sağlığı. Uluslararası Psikolojik Danışma ve Rehberlik Araştırmaları Dergisi. 2021;3(1):225-243.
• 15. Şentürk Ü. Göçmenlik ve sosyal politika. İçinde Sakız H, Apak H, editor. Türkiye'de göçmen kapsayıcılığı: Sorundan fırsata dönüşüm önerileri. Ankara: Pegem Akademi; 2019. S17-46.
• 16. Parast NE. Mülteci kadınların ruh sağlığını etkileyen faktörlerin incelenmesi: Afyonkarahisar örneği [Yüksek Lisans Tezi]. Afyonkarahisar: Afyonkarahisar Sağlık Bilimleri Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü; 2020.
• 17. Aksu H, Yağcan H, Özvurmaz S, Türe M. Aydın iline olan iç göçün kadınların genel sağlık ve üreme sağlığı durumlarına etkisi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2021:8(2);213-222.
• 18. Salman S, Demirel G. Göçün kültürel yozlaşımı ve yıkımı: ‘’Taşı Toprağı Altın Şehir’’ filminin ikili karşıtlıklar yöntemiyle çözümlenmesi. Erciyes İletişim Dergisi. 2022;9(1):477-497.
• 19. Yavan S. Bhagwati Tarafından Önerilen Beyin Göçü Vergisinin Uygulanabilirliğinin Analizi. Sosyoekonomi. 2022;30(51):511-536. 20. Aydın GÇ. Toplumsal etkiler bağlamında uluslararası emek göçü. Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi. 2021;2(1):1-17.
• 21. Koç F. Geçici koruma altındaki Suriyelilere yönelik sivil toplum kuruluşları aracılığıyla sunulan hizmetlerin sosyal hizmet açısından değerlendirilmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; 2021.
• 22. Yılmaz H. Türkiye’de klasik ve tersine iç göçlerin dönemsel olarak karşılaştırılması. Journal of History School. 2021;51:1423-1444.
• 23. TÜİK Uluslararası göç istatistikleri [İnternet]. 2017 [06.02.2022 tarihinde erişildi. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Search/Search?text=g%C3%B6%C3%A7&dil=1
• 24. Kalkınma Atölyesi Virüs mü, yoksulluk mu? Korona virüs salgınının mevsimlik gezici tarım işçileri ve onların çocukları ile bitkisel üretime olası etkisi hızlı bir değerlendirme [İnternet]. 2020 [01.01.2022 tariihinde erişildi]. Erişim adresi: https://www.ka.org.tr/
• 25. TBMM Mevsimlik Tarım İşçilerinin Sorunlarının Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu Mevsimlik Tarım İşçilerinin Sorunlarının Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu Raporu [İnternet]. 2015 [19.02.2022 tarihinde erişildi]. Erişim adresi: https://www5.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem24/yil01/ss.716.pdf
• 26. Doğan PT, Pekasıl AN. COVID-19 pandemisi bağlamında evsizler, mevsimlik tarım işçileri, mülteci, şartlı mülteci ve geçici koruma kapsamında bulunan Suriyelilerin sorunları üzerine bir değerlendirme. Toplum ve Sosyal Hizmet. 2021;32(1):275-292.
• 27. Kubbani A. Türkiye’de yaşayan geçici koruma statüsündeki suriyelilerin göç travmasına ilişkin görüşlerinin incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü; 2019.
• 28. Schmid AP. Links between terrorism and migration: An exploration. International Centre For Counter Terrorism (ICCT) Research Paper. 2016;1-63.
• 29. Öztürk E. Travma ve dissosiyasyon: Psikotravmatoloji temel kitabı. 2. baskı. Ankara: Nobel Tıp Kitabevi; 2020.
• 30. Çakır B, Çevik C. Küreselleşme, göç ve kadın sağlığı. Uluslararası Psikolojik Danışma ve Rehberlik Araştırmaları Dergisi. 2018;3(1):225-243.
• 31. UNHCR Haziran 2017 itibariyle UNHCR Türkiye istatistikleri [İnternet]. 2022 [11.02.2022 tarihinde erişildi]. Erişim adresi: http://www.unhcr.org/turkey/uploads/root/tr(71).pdf
• 32. Cantekin ÖF, Taşbaş FR. Göç, maneviyat ve sosyo-kültürel uyumun sosyal hizmet açısından değerlendirilmesi. 2022;7(1):139-153.
• 33. Barın H. Türkiye’deki Suriyeli kadınların toplumsal bağlamda yaşadıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Göç Araştırmaları Dergisi. 2015;1(2):10-56.
• 34. Önal A, Keklik B. Mülteci ve sığınmacıların sağlık hizmetlerine erişimde yaşadığı sorunlar: Isparta ilinde bir uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi. 2016;7(15):132-48.
• 35. T. C. İç İşleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) Suriye'den Türkiye’ye Nüfus Hareketleri: Kardeş Topraklarında Misafirlik [İnternet]. 2014 [03.03.2022 tarihinde erişildi]. Erişim adresi: https://www.afad.gov.tr/suriye-raporlari
• 36. Bakkaloğlu A. Uluslararası göç yönetim ve entegrasyonu, Türkiye örneklemesi. The Journal of International Scientific Researches. 2021;6(2):204-217.
• 37. IOM Word Migration Report [İnternet]. 2020 [01.02.2022 tarihinde erişildi]. Erişim adresi: https://publications.iom.int/system/files/pdf/wmr_2020.pdf
• 38. UNFPA Migration: a world on the move [İnternet]. 2014 [12.03.2022 tarihinde erişildi]. Erişim adresi: http://www.unfpa.org/pds/migration.html
• 39. Yağmur Y, Aytekin S. Mülteci kadınların üreme sağlığı sorunları ve çözüm önerileri. DEUHFED. 2018;11(1):56-60.
• 40. Varol ZS. Toplumsal cinsiyet, göç ve sağlık. Toplum ve Hekim Dergisi. 2018;33(4):297-305.
• 41. El Ghaziri N, Blaser J, Darwiche J, Suris JC, Zozaya JS, Veyron RM, Spini D, Bodenmann P. Protocol of a longitudinal study on the specific needs of Syrian refugee families in Switzerland. BMC International Health and Human Rights. 2019;19(32).
• 42. Teodorescu DS, Heir T, Hauff E, Larsen TW, Lien L. Mental health problems and post-migration stress among multi-traumatized refugees attending outpatient clinics upon resettlement to Norway. Scand Journal of Psychology. 2012;53(4): 316-322.
• 43. Arabacı Z, Hasgül E, Serpen AS. Türkiye’de kadın göçmenlik ve göçün kadın sağlığı üzerine etkisi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi. 2016;16(36):129-144.
• 44. Gadeberg AK, Montgomery E, Frederiksen HW, Norredam M. Assessing trauma and mental health in refugee children and youth: a systematic review of validated screening and measurement tools. Europen Journal of Public Health. 2017;27(3): 439-446.
• 45. Giacco D, Laxhman N, Priebe S. Prevalence of and risk factors for mental disorders in refugees. Seminars in Cell & Developmental Biology. 2018;77:144-152.
• 46. Tsai JH, Thompson EA. Impact of social discrimination, job concerns, and social support on filipino immigrant worker mental health and substance use. American Journal of Industrıal Medicine. 2013;56:1082-94.
• 47. Warfa N, Curtis S, Watters C, Ingleby D, Bhui K. Migration Experiences, Employment Status and Psychological Distress among Somali Immigrants: A Mixed-Method International Study. BMC Public Health. 2012;12:1-12.
• 48. Montgomery MA, Jackson CT, Kelvin EA. Premigration harm and depression: Findings from the New Immigrant Survey, 2003. Journal of Immigrant and Minority Health. 2014;16(5):773-80.
• 49. Ataç Ö, Akbay H, Dobral A, Demir S, Ateş BS, Ahmedzai S, Hayran OE. Mülteci ve yerleşik ergenlerde depresyona yatkınlık ve algılanan sosyal destek düzeyleri. Anadolu Kliniği Tıp Bilimleri Dergisi. 2018;23(3):129-136.
• 50. TTB Göç sorunu [İnternet]. 2016 [19.02.2022 tarihinde erişildi]. Erişim adresi: https://www.ttb.org.tr/goc/
• 51. El-Masri R, Harvey C, Garwood R. Changing gender roles among refugees in Lebanon: A family sit in a temporary shelter in an abandoned shopping centre. Oxfam Research Report [İnternet]. 2013 [02.03.2022 tarihinde erişildi]. Erişim adresi: https://www.oxfam.org/sites/ www.oxfam.org/files/rr-shifting-sands-lebanon-syria-refugees- gender-030913-summ-en.pdf
• 52. Kurtuldu K, Şahin E. Göçün kadın yaşamı ve sağlığı üzerine etkileri. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi. 2018;1(1):37-46.
• 53. Tuzcu A, Ilgaz A. Göçün kadın ruh sağlığı üzerine etkileri. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 2015;7(1):56-67.
• 54. Jesuthasan J, Sönmez E, Abels I, Kurmeyer C, Gutermann J, Kimbel R, Zier U. Near-death experiences, attacks by family members, and absence of health care in their home countries affect the quality of life of refugee women in Germany: A multistudy. BMC Medicine. 2018;16(1):15.
• 55. Gkouti A. Krizde kadın olmak: Türkiye’deki Suriyeli kadın mültecilere yönelik sağlık hizmetleri. Liberal Düşünce Dergisi. 2015;29-49.
• 56. T. C. İç İşleri Bakanlığı Göç İdaresi Başkanlığı Uluslararası Koruma [İnternet]. 2020 [01.04.2022 tarihinde erişildi]. Erişim adresi: https://www.goc.gov.tr/uluslararasi-koruma-istatistikler
• 57. Aydın D, Şahin N, Akay B. Göç olayının çocuk sağlığı üzerine etkileri. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hastalıkları Dergisi. 2017;7(1):8-14.
• 58. Dinçer F, Yüksel M. Aile içi şiddete şahit olan çocuklar: Bir alanyazın değerlendirmesi. Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi. 2018;2(2):130-141.
• 59. Taleb ZB, Bahelah R, Fouad FM, Coutts A, Wilcox M, Maziak W. Syria: Health in a country undergoing tragic transition. International Journal of Public Health. 2015;60(1):63-72.
• 60. Wenzel T, Mirzaei S, Nowak M. Assessment of sequelae of torture for refugees in host countries. The Lancet. 2016;387(10020):746-777.
• 61. Kim HY, Brown L, Dolan CT, Sheridan M, Aber JL. Post-migration risks, developmental processes, and learning among Syrian refugee children in Lebanon, Journal of Applied Developmental Psychology. 2020;69:1-13.
• 62. Eruyar S, Maltby J, Vostanis P. Mental health problems of Syrian refugee children: The role of parental factors. European child & adolescent psychiatry. 2018;27(4):401-409.
• 63. Sirin SR. Rogers Sirin L. The educational and mental health needs of Syrian refugee children. Washington: DC Migration Policy Institute; 2015.
• 64. Khamis V. Posttraumatic stress disorder and emotion dysregulation among Syrian refugee children and adolescents resettled in Lebanon and Jordan. ABD: Child Abuse & Neglect; 2019.
• 65. Kaya ÖS. Suriyeli üniversite öğrencilerinin göç nedenleri ve deneyimleri: Nitel bir çalışma. Trakya Eğitim Dergisi. 2021;11(2):969-979.
• 66. El Khodary B, Samara M. Effectiveness of a school-based intervention on the students’ mental health after exposure to war-related trauma. Frontiers in Psychiatry. 2019;10:1-17.
• 67. Gormez V, Kılıç HN, Orengul AC, Demir MN, Mert EB, Makhlouta B, Kınıkf K, Semerci B. Evaluation of a school-based, teacher-delivered psychological intervention group program for trauma-affected Syrian refugee children in Istanbul, Turkey. Psychiatry and Clinical Psychopharmacology. 2017;27(2):125-131.
• 68. Uğurlu N, Akça L, Acarturk C. An art therapy intervention for symptoms of post- traumatic stress, depression and anxiety among Syrian refugee children. Vulnerable children and youth studies. 2016;11(2):89-102.
• 69. İkizer G. Travmanın nitel ve öznel yönlerine bir bakış: Öyküsel terapi yaklaşımları. Ayna Klinik Psikoloji Dergisi. 2020;7(1):1-19.