TOPLUMSAL CİNSİYET ROLLERİ VE TÜRK SINEMASINDA KADININ SUNUMU TEMELİNDE MUSTANG FILM İNCELEMESİ

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 4, 627 - 646, 01.10.2018

Fevzi Kasap , Ayhan Dolunay , Ali Solman

Öz

Toplumsal cinsiyet rollerinin toplumdaki bireyler üzerindeki etkisi yadırganamaz. Toplumsal cinsiyet
rollerini toplumun kendisi üretir. İçerisinde yaşayan her bireye de, bu kurallara uyması için
yaptırımlarda bulunur. Birey bu rolleri hayatının her aşamasında sergilemek zorundadır. Sergilemediği
sürece, toplum tarafından kabul edilmez, dışlanır. Toplumlar ataerkil bir düzene, yani erkeklerin
egemen olduğu bir düzene sahiptir. Bu düzen ile kadınlar, erkeklerden daha az söz hakkına sahip
olmuş, ikinci planda kalmıştır. Toplumsal cinsiyet rolleri de, bu ayrımın derinleşmesinde oldukça
etkilidir. Toplumsal cinsiyet rolleri toplumda yer alan pek çok kurum tarafından, bireye doğduğu ilk
günden itibaren öğretilmektedir. Bu kurumlara örnek olarak aile, okul ve bu makalenin asıl
odaklanacağı kitle iletişim araçları verilebilir. Kitle iletişim araçları, toplumsal cinsiyet rollerinin
üretilmesine ve devam ettirilmesine katkıda bulunmaktadır. Ataerkil toplum düzeninden dolayı
kadınların ikinci planda oluşu, kitle iletişim araçlarına; özellikle sinemaya da yansımaktadır. Türk sinemasında kadının sunumu incelendiğinde; kadın filmin ön planında yer alamamakta, sadece
olayların başlatıcısı rolünü üstlenip geri planda var olmaktadır. Hem yakın dönem Türk sineması
örneği olduğu, hem toplumsal cinsiyet rolü kavramını etkili bir şekilde işlediği hem de kadının
filmdeki önemini yükselttiği için, çalışmada, 2015 yılı yapımı “Mustang” filminin içerik çözümlemesi
yapılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal Cinsiyet Rolleri, Kadın, Türk Sineması, Mustang Filmi

Kaynakça

• Althusser, L. (2015), İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları. Alp Tümertekin (Çev.), İstanbul: İthaki Yayınları. Aschcraft, A. M. ve Belgrave, F. Z. (2005) Gender Identity Development in Urban African American Girls. Ed: Janice W. Lee. Gender Roles. 1-31. New York: Nova. Ataman, Ö.E. (2002). Sinemada Toplumsal Cinsiyet Rolleri: 1980-1999 Yılları Arasında Türk Sineması’nda Toplumsal Cinsiyet Rollerinin Sunumu. Doktora Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Blank, H. (2008), Bekaretin El Değmemiş Tarihi. Emek Ergün (Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları. Bordwell, D., Thompson K. (2012). Film Sanatı. Emrah Suat Onat, Ertan Yılmaz (Çev.) Ankara: De Ki Yayınevi. Burr, V. (1998). Gender and Social Psychology. London: Routledge. Carroll, J. L . (2010) Sexuality Now. Embracing Diversity. California: Wadsworth Cengage Learning. Connell, R.W. (2016). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar. Cem Soydemir (Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Erdal, Ç. (2010). Türkiye’de Ulusal Kanallarda Yayınlanan Prime-Time Televizyon Dizilerinde Toplumsal Cinsiyet Rolleri Açısından Ailenin Sunumu. Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Gordon, M. (2003). Sosyoloji Sözlüğü. Çev: Osman Akınhay, Derya Kömürcü. (Çev) Ankara: Bilim Sanat Yayınları. Güzel, M. Ş. (2006) Kadın Sineması. İstanbul: Peri Yayınları. Haralambos, M. (1984) Sociology Themes and Perspectives. Bungay, Suffolk: University Tutorial Press Illich, I. (1996). Gender. Ahmet Fethi. (Çev.) Ankara: Ayraç Yayınevi Kandiyoti, D. (2015), Cariyeler, Bacılar, Yurttaşlar. Şirin Tekeli, Hüseyin Tapınç, Fevziye Sayılan, Aksu Bora, Ferhunde Özbay (Çev.) İstanbul: Metis Yayınları. Lloyd, G. (2015). Erkek Akıl. Muttalip Özcan (Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Lorber, J. (1994). Paradoxes of Gender. New Haven: Yale University Press. Meaning of “mustang” in English Dictionary (ty.). Erişim Adresi: http://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/mustang Monaco, J. (2013). Bir Film Nasıl Okunur. Ertan Yılmaz (Çev.) İstanbul: Oğlak Yayıncılık. Mustang (ty.). Erişim Adresi: http://www.beyazperde.com/filmler/film-228825/ Mustang (ty.). Erişim Adresi: http://www.imdb.com/title/tt3966404/awards?ref_=tt_awd Onur, N. (2012) Kitle Kültürü Sineması ve B Filmi. İstanbul: Hayalperest Yayınevi. Scognamillo, G. (2010) Türk Sinema Tarhi. İstanbul: Kabalcı Yayınları. Sigelman, C. K. ve Rider, E. A. (2009) Life-Span Human Development. Australia: Wadsworth Cengage Learning. Suğur, S. (2006). Toplumsal Cinsiyet. Gürsel Yaktıl Oğuz (Ed.) Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Yayınları. Tanner, D. (2013). Beni Hiç Anlamıyorsun. Osman Çetin Deniztekin (Çev.) İstanbul: Varlık Yayınları. Uğurlu, E.G. (2003) Türkiye’de Ulusal Televizyon Kanallarında Yayınlanan Reklamlarda Annelik Rolünün Sunumu. Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Vassaf, G. (2016). Cehenneme Övgü. Gündelik Hayatta Totalirizm, (31. Baskı). Zehra Gencosman, Ömer Madra (Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları. Wharton, A.S. (2005). The Sociology of Gender. Madlen, Massachusetts: Blackwell Publishing. Öğülmüş, S. (1991) İçerik Çözümlemesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. Cilt:24, Sayı: 1 (Elektronik Dergi) Erişim Adresi: http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/40/506/6144.pdf