ANLATININ İDEOLOJİK BİLEŞENLERİ BAĞLAMINDA MUSTANG’İ YENİDEN OKUMAK

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 2, 617 - 634, 01.04.2021

Nermin Orta

Öz

Kadın bedeninin temsili toplumsal cinsiyet tartışmaları içinde en çok üzerinde durulan konulardan biri olmuştur. Bedenin tabulaştırılıp, kapatılması ya da özgürleşme adı altına tüketim nesnesine dönüşmesi arasındaki ayrım ataerkil ideolojinin yeniden üretilmemesi için dikkat edilmesi bir konudur. Kadın bedeninin cinselleştirilip nesneleşmesi tarihsel süreç içinde gerçekleşmiştir. Sanat yapıtlarından kitle iletişim araçlarına pek çok üründe etken/özne konumundaki erkeğin karşısında edilgen/nesne olarak yer alan kadın erkek öznenin bakışının tüketimine sunulmuştur. Fotoğraftan, sinemaya hemen her sanat dalında kadın bedeni bakışın nesnesi olmuş ve özne kimliğinden uzaklaştırılarak arzu nesnesi haline getirilmiştir.
Kadın bakış açısıyla ve toplumsal cinsiyet söylemlerine karşı olarak yapıldığı iddia edilen filmlerde dahi kadın bedeni kimi zaman oluşturulan sahne düzeni, aydınlatma, bakış tercihleri gibi öğelerle nesneleştirilmektedir. Sinematografik unsurların anlam dünyasını nasıl değiştirebildiğini ortaya koymayı amaçlayan bu çalışmada, Deniz Gamze Ergüven’in ilk filmi olan Mustang (2015) filmi sinematografik tercihleri açısından çeşitli sanat dallarından örnekler verilerek nesne-beden ekseninde tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

KAdın bedeni, Nesneleştirme, Söylem, Mustang

RE-READING MUSTANG IN THE CONTEXT OF THE IDEOLOGICAL COMPONENTS OF NARRATIVE

Öz

Representation of the female body has been one of the most emphasized issues in gender debates. To refrain from reproducing the patriarchal ideology, it is important to be careful with the distinction between the body being tabooed and covered or transformed into an object of consumption under the name of freedom. The sexualization and objectification of the female body has taken place in the historical process. In many products from works of art to mass media, the woman, who is a passive object in front of the man who is the active/subject, is presented to the consumption of the male gaze. In almost every branch of art, from photography to cinema, the female body has been the object of the gaze and has been turned into an object of desire by being removed from the subject identity.
Even in films that are claimed to be made with a woman's point of view and against gender discourses, the female body is sometimes objectified with elements such as the stage order, lighting, and perspective preferences. In this study, which aims to reveal how cinematographic elements can change the world of meaning, the first film of Deniz Gamze Ergüven, Mustang (2015), was discussed in the axis of object-body by giving examples from various art branches in terms of cinematographic preferences.

Anahtar Kelimeler

Female Body,, Objectification, Discourse,, Mustang

Kaynakça

• Açıkalın, Neriman (2013). “Fuhuş Pazarında Sermaye Olmak: Mersin Örneği”. Çalışma Ve Toplum, 38(3), 243-282.
• Alkan, Ayten (2000). “’Özel Alan- Kamusal Alan’ Ayrımının Feminist Eleştirisi Çerçevesinde Kentsel Mekanlar”, Kültür ve İletişim, Sayı: 3/1, s.71-95.
• Alp, Kafiye Özlem (2014). “Feminist Sanatta Beden Ve Yabancılaşma”, Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Hakemli Dergisi ART--‐E, Sayı:14 338-365
• Antmen, A. (2014). Kimlikli Bedenler. İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Baudrillard, Jean. (2008). Tüketim Toplumu, Çev. Hazal Deliceçaylı, Ferda Keskin, İstanbul:Ayrıntı Yayınları.
• Belkaya, Gülümser Şavk (2001). Film Çözümlemede Temel Yaklaşımlar. İstanbul: Der Yayınları.
• Berger, John (2002). Görme Biçimleri, Çev.: Yurdanur Salman, Metis Yayınları: İstanbul.
• Berktay, Fatmagül (2009). Tek Tanrılı Dinler Karşısında Kadın, Metis Yayınları: İstanbul.
• Buckland, Warren S. (2001). “Narration and Focalisation in Wings of Desire“. Cineaction. No. 56, s.26-33.
• Cerrahoğlu, Zehra (2019). “Sinemada Temsil Kurmak: Mustang (2015) Filmi Üzerine Bir İnceleme” SineFilozofi Dergisi, 2019 Özel Sayı, 518-535.
• Clark, Anna (1987) “Conclusion: Patriarchal Myths, Feminist Challenges”, Women’s Silence Men’s Violence, Pandora, London. Çur, Arzu (2016) “Kadınlar: Taşranın Yurtsuzları”, Taşraya Bakmak içinde (ss. 115-136), der. T. Bora, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Diker, Can (2016). “Batı-Dışı’nın Yeniden Üretimi:‘Mustang’ Filminin Sosyopolitik Bağlamda Değerlendirilmesi”,.Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Yıl:2 Sayı:3, 127-164.
• Doğan, Recep (2016). "Namus", "Töre" ve "Eril Şiddet" : Yargıtay Kararları, Toplumsal Cinsiyet Kuramları, Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Erol, Ercan. (2016). “Sembolik Fotoğrafta Metaforik Bağlamın Değişimi ve Nazif Topçuoğlu Örneği”. Sanat Dergisi, (30), 5-14.
• Fredrickson, B. L., & Roberts, T. A. (1997). “Objectification Theory: Toward Understanding Women's Lived Experiences and Mental Health Risks”. Psychology Of Women Quarterly,1997, 21(2), 173-206.
• Görgülü, Eren (2017). “Fotoğraf Sanatında Cinsiyet Olgusunun Kadın İmgesi Üzerinden Değerlendirmesi”, The Journal Of Social Sciences Institute- Afro-Eurasia Special Issue, 1, 78-88.
• Gündüz, Ekin (2011). “Cashback Filmi Ve Kadın Bedeninin Nesneleştirilmesi”. Yedi, Deü Gsf Dergisi, Sayı 5, 19 – 24.
• Haug, Wolfgang, Fritz (1997), Meta Estetiğinin Eleştirisi: Kapitalist Toplumda Görüntü, Cinsellik Ve Reklam, (Çev: Ayşe Gül), Spartaküs Yayınları, İstanbul.
• Kahraman, Hasan B. (2005), Cinsellik, Görsellik , Pornografi, Agora Kitaplığı, İstanbul.
• Kandiyoti, D., & Bora, A. (1997). Cariyeler Bacılar Yurttaşlar: Kimlikler ve toplumsal dönüşümler. Metis Yayınları.
• Kasap, F. , Dolunay, A. ve Solman, A. (2018). “Toplumsal Cinsiyet Rolleri ve Türk Sineması’nda Kadının Sunumu Temelinde Mustang Film İncelemesi”, TOJDAG, 8 (4). 627-646.
• Kırel, Serpil (2010). Kültürel Çalışmalar ve Sinema, Kırmızı Kedi Yayınları:İstanbul.
• Köse, Hüseyin (2011).” Tüketim Toplumunda Bir “Sosyal Beden” Kurgusu Olarak Kadın”. Selçuk İletişim, 6, 4, 76-89.
• Lindgren, Ernest (1963). The Art of The Film. 2. Basım. London: George Allen&Unwin Ltd.
• Lloyd, Genevieve (1996). Erkek Akıl, Çev. Muttalip Özcan, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Mulvey, Laura (1997). “Görsel Haz ve Anlatı Sineması”. Çev. Nilgün Abisel, 25. Kare, Ekim Aralık, Sayı:21, s.38-46.
• Paglia, Camille (2004). Cinsel Kimlikler. Çev. Didem Atay-Anahid Hazeyan), Ankara, Epos Yayınları.
• Pollock, Griselda (2008). “Modernlik ve Kadınlığın Mekanları”, Sanat Cinsiyet, Çev. Esin Soğancılar, Edt. Ahu Antmen, İletişim Yayınları: İstanbul.
• Ryan, M., Kellner, D. (1997). Politik Kamera, Çev: Elif Özsayar, Ayrıntı Yayınları: İstanbul.
• Saygılı, Abdurrrahman (2005). “Modern Devlet’in Beden Politikası Üzerine Kısa Bir Deneme”, AÜHFD, 54 (3), 323–340.
• Smelik, Anneke (2008). Feminist Sinema ve Film Teorisi Ve Ayna Çatladı, Çev: Deniz Koç, Agora Kitaplığı: İstanbul.
• Tickner, Lisa (1978). “The Body Politic: Female Sexuality And Women Artists Since 1970”, Art History, Vol. 1 (2).
• Topçuoğlu, Nazif (2002). “Readers” Fotoğraf Sergisi.
• Topçuoğlu, Nazif. (2006). “Yeni Şeyler” Fotoğraf Sergisi.
• Topçuoğlu, Nazif (2020). “Forbidden Knowledge” Fotoğraf Sergisi.
• Yanıkkaya, Berrin (2009). “Beden Dilimi Oku”: Popüler Müzik Ve Bir Metin Olarak Beden Dili”. Toplumbilim Dergisi Beden Sosyolojisi Özel Sayısı, 24, 45-60.
• Cebenoyan, Cüneyt, https://www.birgun.net/haber/oryantalist-bakis-acisi-sibel-248694, 18.05.2020
• Daldal Aslı, https://www.birgun.net/haber/mustang-93951, 20.03.2020
• URL-1 https://t24.com.tr/haber/mustang-bes-kiz-kardesin-ozgurluk-kosusu,297470, 21.05.2020.
• URL-2 https://www.timeout.com/istanbul/tr/film/deniz-gamze-ergueven-roeportaji, 10.05.2020
• URL-3http://canimistanbul.com/blog/tr/interview-deniz-gamze-erguven/, 27.05.2020.
• URL-4 https://www.guerrillagirls.com/, 05.07.2020.