MODERN VE YALIN BİR DİNİ YAPI ÖRNEĞİ: BALIKLI RUM HASTANESİ MESCİDİ

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 3, 967 - 983, 01.07.2021

Muteber Erbay

Öz

İnsanoğlunun varoluşunu keşfetme yolculuğunda bir şeye inanma ya da tapınma ihtiyacını karşılayan en önemli kurumların başında din gelmektedir. Her dinin de kendine özel inşa edilen yapıları bulunmaktadır. Tapınak, manastır, kilise, bazilika, katedral, havra, sinagog, cami gibi mimari yapılar zaman içerisinde kendi tipolojilerini de oluşturmuştur. Çağının yapım teknikleri ile gelişen bu tipolojilerin günümüzde din felsefesi ile ayrı düştüğü noktasında görüşler olmasına karşın, bu gelenekten kopulmadığı da görülmektedir. Bu çalışma ülkemizde ibadet mekânlarından bir mescit üzerine yoğunlaşmaktadır. Seçilen yapı Balıklı Rum Hastanesinin bahçesinde bulunan Mescit yapısıdır. Bu amaçla yapının proje, tasarım ve uygulamalarını gerçekleştiren MEDAC Firması ile iletişime geçilmiş, firmanın sahibi mimar İlhami Kurt ile alan ziyareti gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın amacı dini yapıların, din felsefesinin özünde bulunan tevazu ve fazlalıklardan arınma duygusunun zaman içinde tipoloji haline gelen geleneksel yapım teknikleri yerine çağın yapım teknikleri ile nasıl yorumlanabileceği hakkında ışık tutmaktır. Bu amaçla yapının konumu, yapım tekniği, formu, plan düzeni, mekân örgütlenmesi, kullanılan malzeme, ışık kullanımı, aydınlatma düzeni, ısıtma ve havalandırma ile iklimlendirme özellikleri, detay üretimi, donatı tasarımı ve süslemeleri açısından irdelenmiş ve değerlendirilmiştir. Ancak hizmete girdiği yıldan itibaren donatı düzeyinde yapılan müdahaleler görüldüğünden, bununla ilgili bir bölüm de eklenmiştir. Yapının değerlendirmeleri için alan ziyaretinde gerçekleştirilen fotoğraf çekimlerinin yanı sıra değişimi gözler önüne serebilmek için hizmete girdiği yıl çekilen fotoğraflar da kullanılmıştır. Çalışma bu anlamda mimaride oluşturulan formun ve bu formu meydana getiren tasarım felsefesinin iç mekândaki sürekliliğine de vurgu yapmaktadır.

Anahtar Kelimeler

DİNİ YAPI, MODERN DİNİ YAPI, CAMİİ MİMARİSİ, MESCİT, İÇ MEKÂN MÜDAHALELERİ

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

Makalenin hazırlanmasında çalışma alanı ve proje ile ilgili tüm verileri bana sağlayan MEDAC İnşaat, Taahhüt ve Ticaret Limited Şirketi'ne ve Mimar İlhami Kurt'a teşekkürlerimi sunarım.

AN EXAMPLE OF A MODERN AND SIMPLE RELIGIOUS BUILDING: BALIKLI RUM HOSPITAL SMALL MOSQUE

Öz

Religion is one of the leading institutions that fulfill the need to believe or worship something in the journey of human beings on discovering their existence. Each and every religion has its own specially built structures. Architectural structures like temples, monasteries, churches, basilica, cathedrals, synagogues, mosques have also formed their typologies over time. Even though there are opinions on the point that these typologies developed with the construction techniques of the age drift apart today from the religion philosophy, it is also seen that this tradition has not been broken. This study focuses on a small mosque, one of the prayer places in our country. The selected building is the Small Mosque structure in the garden of Balıklı Rum Hospital. For this purpose, there has been a contact with MEDAC Company, which carried out the projects, designs, and applications of the building, and a field trip was made with the architect İlhami Kurt, the owner of the company. The purpose of the study is to throw light upon how religious buildings can be interpreted with the construction techniques of the age, instead of the traditional construction techniques, that have become typology over time, of the sense of humility and purification that lies beneath the essence of the religion philosophy. For this purpose, the location of the building, construction technique, its form, plan layout, site organization, material used, use of light, lighting scheme, heating and ventilation, and air conditioning features, detail production, outfit design, and decorations were inspected and assessed. Nonetheless, as the interventions made at the outfit level have been observed since the year it was put into service, a section related to this has been added. For the assessments of the building, apart from the photographs taken during the field trip, the photographs that were taken in the year it was put into service were used to lay the change bare. The study, in this manner, also emphasizes the continuity of the form created in architecture and the design philosophy that generates this form in the interior.

Anahtar Kelimeler

RELIGIOUS BUILDING, MODERN RELIGIOUS BUILDING, MOSQUE ARCHITECTURE, SMALL MOSQUE, INTERIOR INTERVENTIONS

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Arseven, C. E. (1947). Türk Sanat Tarihi, Cilt 1, MEB Yayınları, Maarif Basımevi, İstanbul, 219.
• Bozkurt, N. ve Küçükaşcı, M.S. (2004). TDV İslâm Ansiklopedisi, Cilt 29, 281-290.
• Cansever, T. (2012). “Mimari ve Cami Mimarisi Üzerine Düşünceler”, Diyanet Dergisi 261, 22-24.
• Dalokay, V. (1988). “Kral Faisal Camii”, Mimarlık 229, TMMOB Mimarlar Odası Yayınları, 38-40.
• Develioğlu, F. (1993). “Mescid”, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Aydın Kitapevi Yayınları, Ankara, 75.
• Erkarslan, Ö. E. (2014). “Sancaklar Camisi: İdrak ve Teslimiyet”, Mimarlık 379, http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=393&RecID=3471 adresinden alındı. (Erişim Tarihi: 17.04.2020)
• Eyice, S. (1993). “Mimari Tarihi”, TDV İslam Ansiklopedisi, Cami Maddesi, 7. Cilt, 56-90.
• Eyüpgiller, K. K. (2006). “Türkiye’de 20. Yüzyıl Cami Mimarisi”, Mimarlık 331, http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=48&RecID=1178 adresinden alındı. (Erişim Tarihi: 19.04.2020)
• Gönençen, K. (1999). "Cami Mimarisinde Çağdaşlık", Yapı 214, YEM Yayınları, 83-90.
• Güvenç, K. (1992). “Sinan Konusunda Zaaflarımız ve Cami Mimarlığımız Konusunda Gözlemler I”, Mimarlık 248, TMMOB Mimarlar Odası Yayınları, 26-27.
• Güzer, A. (2009). “Modernizmin Gelenekle Uzlaşma Çabası Olarak Cami Mimarlığı”, Mimarlık 348, http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=362&RecID=2110 adresinden alındı. (Erişim Tarihi, 19.05.2020)
• Kuban, D. (1967). “20. Yüzyılın İkinci Yarısında 16. Yüzyıl Stilinde Cami Yapmağı Düşünenlere”, Mimarlık 48, TMMOB Mimarlar Odası Yayınları, 7.
• Kuban, D. (2012). “Cami”, Mimarlık 367, http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=381&RecID=3042, adresinden alındı. (Erişim Tarihi, 19.05.2020)
• Küçük, A. (1988). “Dinlerde İbadet ve Mabed”, Diyanet Dergisi, Cilt:24, Sayı:3, 25-54.
• Önkal, A. ve Bozkurt, N. (1993). “Dini ve Sosyokültürel Tarihi”, TDV İslam Ansiklopedisi, Cami Maddesi, 7. Cilt, ss.46-56.
• Öz, T. (1954). "Yeni Yapılacak Camiler Münasebetiyle", Arkitekt, Sayı: 9-12, 188.
• Özer, B. (2000). Kültür Sanat Mimarlık, YEM Yayınları, İstanbul.
• Şener, M. (1993). “Dini Hükümleri”, TDV İslam Ansiklopedisi, Cami Maddesi, 7. Cilt, 91-92.
• Topçuoğlu, N. (1976). “Kocatepe Camii Muamması”, Mimarlık 146, TMMOB Mimarlar Odası Yayınları, 65-73.
• Tuluk, Ö. İ. (2012). “Dün-Bugün Ekseninde Cami Tasarımına Genel Bir Bakış”, Diyanet Dergisi 261, 18-21.
• Tümer, G. (2006). “Ucube Camilerden Öteki Camilere”, Mimarlık 331, http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=48&RecID=1180 adresinden alındı. (Erişim Tarihi: 14.06.2020)
• URL-1 https://www.turkcebilgi.com/mescid “Mescid” (Erişim Tarihi: 23.04.2020)
• URL-2 http://www.baliklirum.com/VakifTarihce.aspx “Tarihçe” (Erişim Tarihi: 17.04.2020)