Beden Eğitimi Ve Spor Öğretmenlerinin Zaman Perspektifleri İle Karar Verme Stilleri Arasındaki İlişki

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 3, 326 - 335, 30.07.2023

Berk Hakan Yılmaz , Gülten Hergüner

https://doi.org/10.22282/tojras.1283159

Cited By: 1

Öz

Mevcut araştırmanın amacı; beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin zaman perspektifleri ile karar verme stilleri arasındaki ilişkiyi incelemek olarak belirlenmiştir. Araştırma kapsamında ilişkisel tarama modelinden faydalanılmıştır. Araştırmanın evrenini Batı Karadeniz bölgesinde bulunan illerde görev yapan beden eğitimi ve spor öğretmenleri oluşturmaktadır. Örneklem grubu ise bu evren içerisinden kolayda örnekleme yöntemi ile seçilen 306 (172 erkek, 134 kadın) beden eğitimi ve spor öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmanın veri toplama araçlarını “Zimbardo Zaman Perspektifi Envanteri”, “Melbourne Karar Verme Ölçeği” ve “Kişisel Bilgi Formu” oluşturmaktadır. Araştırmadan elde edilen veriler, tek yönlü MANOVA ve Pearson Korelasyon analizleri kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırma bulgularına göre; beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin zaman perspektifleri ortalama puanları ile yaş değişkeni arasında anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir (p<.05). Cinsiyet değişkenine göre gelecek zaman alt boyutunda, lisanslı spor yapma durumuna göre şimdi kaderci ve şimdi hazcı alt boyutlarının ortalama puanlarının anlamlı farklılaştığı ortaya çıkmıştır (p<.01). Karar verme puanları ile yaş değişkeni arasında anlamlı ilişki olmadığı tespit edilmiştir (p>.05). Cinsiyet ve lisanslı spor yapma durumu değişkenlerine ait ortalama puanlarının anlamlı farklılık göstermediği tespit edilmiştir (p>.01). Araştırmanın ana problemine ilişkin analiz sonuçları incelendiğinde, zaman perspektifi envanteri geçmiş olumsuz, geçmiş olumlu, şimdi kaderci ve gelecek zaman alt boyutları ile karar verme stillerinin tüm alt boyutları arasında anlamlı derecede ilişkiler tespit edilmiştir (p<.05). Şimdi hazcı alt boyutu ile ise dikkatli ve panik karar verme alt boyutları arasında anlamlı derecede ilişki tespit edilmiştir (p<.05).
Sonuç olarak beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin zaman perspektifleri ile karar verme stillerinin alt boyutları arasında istatistiksel açıdan anlamlı düzeyde ilişkiler tespit edilmiştir (p<.05).

Anahtar Kelimeler

Beden eğitimi ve spor öğretmeni, zaman perspektifi, karar verme

The Relationship Between The Time Perspectives and Decision-Making Styles of Physical Education And Sports Teachers

Öz

The aim of the current research is; The aim of this study was to examine the relationship between the time perspectives of physical education and sports teachers and their decision making styles. Relational screening model was used within the scope of the research. The universe of the research consists of physical education and sports teachers working in the provinces of the Western Black Sea region. The sample group consists of 306 (172 men, 134 women) physical education and sports teachers selected by convenience sampling method from this universe. The data collection tools of the research are “Zimbardo Time Perspective Inventory”, “Melbourne Decision Making Scale” and “Personal Information Form”. The data obtained from the research were analyzed using one-way MANOVA and Pearson Correlation analysis. According to the research findings; It was determined that there was a significant relationship between the mean scores of physical education and sports teachers' time perspectives and the age variable (p<.05). In the future time sub-dimension according to the gender variable, it was found that the mean scores of the now fatalistic and now hedonistic sub-dimensions differed significantly according to the licensed sports status (p<.01). It was determined that there was no significant relationship between the decision-making scores and the age variable (p>.05). It was determined that the mean scores of the variables of gender and licensed sports status did not differ significantly (p>.01). When the analysis results regarding the main problem of the research were examined, significant correlations were found between the sub-dimensions of the time perspective inventory past negative, past positive, present fatalistic and future tense, and all sub-dimensions of decision-making styles (p<.05). Now, a significant correlation was found between the hedonistic sub-dimension and the careful and panic decision-making sub-dimensions (p<.05).
As a result, statistically significant correlations were found between the physical education and sports teachers' time perspectives and the sub-dimensions of their decision-making styles (p<.05).

Anahtar Kelimeler

Physical education and sports teacher, time perspective, decision making

Kaynakça

• Adsız, E. (2016). Yöneticilerin duygusal zekâ düzeylerinin karar verme stillerine etkisini belirlemeye yönelik bir araştırma. (Yüksek Lisans Tezi). Hitit Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çorum.
• Akirmak, U. (2019). The validity and reliability of the Zimbardo time perspective inventory in a Turkish sample. Current Psychology, 1-14.
• Arabacı-Akkoç, L. N. (2020). Zaman perspektifi ve psikolojik iyi oluş ilişkisindeki psikolojik esnekliğin rolü. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Medipol Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Can, H. C., Güvendi, B., & Türksoy Işım, A. (2020). Beden eğitimi öğretmenlerine göre öğretim yöntemleri. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 22(3), 33-43.
• Cihandide, G. (2013). Kanser hastalarında zaman perspektifi ve sosyal destek algısının sosyo-demografik değişkenler eşliğinde incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Bilim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çetin, M. Ç. (2009). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin karar verme stilleri, sosyal beceri düzeyleri ve stresle başa çıkma biçimlerinin bazı değişkenler açısından karşılaştırmalı olarak incelenmesi. (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çoban, A., & Hamamcı, Z. (2006). Kontrol odakları farklı ergenlerin karar stratejileri açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(2), s.395.
• Çorapçı, A. (2015). Sınıf Öğretmenlerinin karar verme stilleri ve iş doyum düzeylerinin tespiti (Yüksek Lisans Tezi). Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karaman.
• Dinçer, N. (2013). Spor yöneticilerinin karar verme stilleri ile problem çözme becerileri üzerine bir araştırma. (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Deli, Ş.C. (2019). Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin duygusal zekâ ve karar verme stillerinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hatay.
• Deniz, M. E. (2004). Üniversite öğrencilerinin karar vermede öz saygı karar verme stilleri ve problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi üzerine bir araştırma. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(15), s.23-35.
• Demircan, Y. (2018). Beden eğitimi öğretmenlerinin problem çözme becerileri karar verme stilleri ve örgütsel bağlılık düzeyleri. (Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Eraslan, M. (2015). Üniversite spor bölümü öğrencilerinin atılganlık ve karar verme stillerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 214-223.
• Eren, E., Kusan, M., Çavuşoğlu, G. & Yılmaz, A. K. (2020). Spor bilimleri fakültesi ve diğer fakülte öğrencilerinin karar verme stillerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Herkes için Spor ve Rekreasyon Dergisi, 2(1), 62-68.
• Filiz, N., (2020). Öğretmen adaylarının teknoloji bağımlılığının, problem çözme ve karar verme becerisi ile ilişkisinin incelenmesi: Kastamonu örneği. (Yüksek Lisans Tezi). Kastamonu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kastamonu.
• Gacar A. (2011). Türkiye’deki beden eğitimi ve spor öğretim elemanlarının karar verme ve atılganlık düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. (Doktora Tezi). Fırat Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Göçen, A., Cülha, A. ve Kuş, E. (2021). Öğretmenlerin anlamlı iş algıları ile karar verme stilleri arasındaki ilişki. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 5 (1), 54-65.
• Güngör, S. & Özcan, U. (2022). Karar kuramı ve karar verme. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (33), 119-125.https//doi.org/10.31590/ejosat.1035682
• Harmancı, M. (2014). Zaman bilinci 25. saat etkinliği. İstanbul: Nesil Basım Yayın Gıda Tic. ve San. A.Ş. s.1-2.
• Işık, U., & Cengiz, R. (2018). Doğa kulüplerine üye bireylerin zaman yönetimi ve karar verme stillerinin incelenmesi. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 16(2), 25-35.
• İmamoğlu, E. O., ve Güler, A. (2007). Geleceğe ilişkin yönelimlerde benlik tipine bağlı farklılıklar. Türk Psikoloji Dergisi, 22(60), s.115-132.
• Karakaya, G. (1998). Yönetici eğitiminde karar verme becerilerinin geliştirilmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya. s.22-28.
• Karasar, N. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri: Kavramlar, ilkeler ve teknikler. (32. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kartal, E. (2021). Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinde duyguların karar verme ve öz yeterlik üzerine etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Sakarya.
• Kıratlı, E. (2015). Tenis hakemlerinin karar verme stilleri ve empatik eğilim düzeylerinin karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi. (Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kırtepe, A., ve Çetinkaya, T. (2018). Farklı branştaki hakemlerin karar verme stillerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Elektronik Türkçe Çalışmaları. 13(10).
• Kurban, C. (2015). Bireysel algılarına göre okul yöneticilerinin karar verme stilleri. (Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Lewin, K. (1942). Time perspective and morale. In G. Watson (Ed.), Civilian morale. Boston: Houghton Mifflin.
• Mert, L. (2019). Spor yöneticilerinin mesleki benlik saygısı durumlarının karar verme stillerine etkisinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Sakarya.
• Mutlu, F. (2019). Beden eğitimi ve spor bölümlerindeki lisans ve yüksek lisans öğrencilerinin problem çözme ve karar verme stillerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
• Narlı, M. (2002). Romanda zaman ve mekân kavramları. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (Journal of Social Sciences), 5(7), s.92.
• Öneren, M., & ve Çiftçi, G. E. (2013). Yöneticilerin öz yeterlilik ve karar verme tarzlarına ilişkin özel bankalarda bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(3). s.305-306.
• Özer, Ş. T. (2015). Depresyon hastalarında zaman perspektifi profili. (Yüksek Lisans Tezi). Üsküdar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ölçüm, D. (2015). Okul yöneticilerinin karar verme stillerinin öğretmenlerin iş doyumuna etkisi (Sakarya ili örneği). (Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Özkaptan E. (2007). Okullardaki sosyal kulüp etkinliklerinin rekreasyonel açıdan değerlendirilmesi (Adapazarı ortaöğretim kurumları örneği). (Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Pepe, Ş., (2016). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin karar verme stilleri benlik saygısı ve iyimserlik düzeylerinin bazı değişkenler açısından karşılaştırmalı olarak incelenmesi. (Doktora Tezi). Erciyes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Kayseri.
• Taşdelen, A. (2002). Öğretmen adaylarının farklı psiko-sosyal değişkenlere göre karar verme stilleri. (Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir. Taşgit, M.S. (2012). Üniversite öğrencilerinin benlik saygısı ve karar verme düzeylerinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karaman.
• TDK (2021). https://sozluk.gov.tr/ Erişim Tarihi: 21.04.2021
• Temel, V. (2015). Beden eğitimi öğretmenlerinin, problem çözme becerisi, karar verme stilleri ve öfke tarzları. (Doktora Tezi). Karadeniz teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Toker, D. I. (2020). Zaman perspektifi ile işe adanmışlık ve örgütsel güven ilişkisinin incelenmesi: Adana organize Sanayi Bölgesi’nde bir araştırma. (Yüksek Lisans Tezi). Türkiye Cumhuriyeti Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Üstün, Ü. Ü., Gümüşgül, O., Işık, U. Demirel, M., & Demirel Harmandar, D. (2016). Gelecek zaman algısı: Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerine yönelik bir çalışma, İÜ Spor Bilimleri Dergisi, 6(1).
• Yaşın, F., ve Sunal A.B. (2016). Zaman yönelimi ile ilişki problemlerine verilen tepkiler arasındaki ilişkide ilişki doyumunun aracı rolü, Türk Psikoloji Dergisi, 31(78), s.79-90.
• Yahyaoğlu, R. (2013). Yaşlanma ve zaman algısı. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Arel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, s.36-51.
• Yazıcı-Akoğuz, N. (2016). Spor eğitimi alan üniversite öğrencilerinin zaman perspektiflerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. (Doktora Tezi). Dumlupınar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kütahya.
• Yerebatan, Z. (2019). Basketbol klasman hakemlerinin karar verme stilleri ve özgüven düzeylerinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yılmaz, M. (2002). Yönetimde karar verme süreci ve bilgi merkezlerinde uygulanması. (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, s.57-72.
• Yüksel, Y. (2018). Biyoloji dersi alan öğrencilerin gelecek zaman perspektifi görünümleri. X. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi, Nevşehir.
• Wittmann, M. (2009). The inner experience of time. Philosophical Transactions of the Royal Society B, 364, 1955–1967.
• Zimbardo, P.G., & Boyd, J.N. (1999). Putting time in perspective: A valid, reliable individual-differences metric. Journal of Personality and Social Psychology, 77(6), s.1271-1288.
• Zimbardo, P., & Boyd, J. (2018). Zaman paradoksu. (E. A. Öztoplar (ed.). (1. baskı). İstanbul: Pegasus Yayınları.