SOME CITIES OF IRAN AND HORASAN ACCORDING TO THE OGUZ KAGAN EPIC

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 1, 150 - 194, 31.03.2023

Saadettin Yağmur Gömeç , Sonay Ünal , Abdul Metin Çelikbilek

Öz

Epics are the hidden treasures of nations. In these, it is possible to see everything related to cultural life, especially history, belonging to a society. Therefore, they are reference works in the explanation of social issues. Out of this situation, the cities of Iran and Khorasan, which we try to mention here in the light of the sources, have been exposed to Turkish conquest and settlement activities since the age of the Huns. However, in our opinion, the stories about Khorasan and Iran in the epic bear the traces of the Seljuks, and these parts were added to the text later. While this situation shows us that the Oguz Kagan Epic is a historical document, it is also evidence of the Seljuk influence in the İlhanlı palace. In conclusion, in this study, we will try to make a brief assessment of the cities of Khorasan and Iran in the Oguz Kagan Epic. However both the historical and architectural features of these cities, whose names are mentioned in the epic, are another research subjects. Since we do not have possible to write down all these details in such a study, we will only provide some brief information about them. We hope that this study will give an idea to the studies to be made on this subject in the future.

Anahtar Kelimeler

Epic, Oguz Kagan Epic, Iran, Khorasan

OGUZ KAGAN DESTANI’NA GÖRE BAZI İRAN VE HORASAN ŞEHİRLERİ

Öz

Destanlar milletlerin gizli hazineleridir. Bunların içinde bir topluma ait başta tarih olmak üzere kültürel hayata dair her şeyi görmek mümkündür. O yüzden de sosyal meselelerin izahında başvuru eserleridir. Bu durum bir yana kaynaklar ışığında burada değinmeye çalıştığımız İran ve Horasan şehirleri Hunlar çağından itibaren Türk fetih ve iskân faaliyetlerine maruz kalmıştır. Ancak destanda Horasan ve İran’la alâkalı anlatılanlar kanaatimizce Selçuklu izlerini taşımakta olup, bu kısımlar metne daha sonra eklenmiştir. Bu durum ise bize Oguz Kagan Destanı’nın tarihi bir vesika olduğunu gösterirken, İlhanlı sarayındaki Selçuklu tesirinin de delilidir. Netice itibarıyla biz bu araştırmamızda Oguz Kagan Destanı’nda yer alan Horasan ve İran şehirleri konusunda kısa bir değerlendirme yapmaya çalışacağız. Ancak Destanda isimleri geçen bu şehirlerin hem tarihi, hem de mimari özellikleri ayrı birer araştırma konusudur. Böyle bir çalışmada bu ayrıntıların hepsini kaleme almaya zamanımız olmadığından, biz sadece bunların hakkında bazı özet bilgiler sunmakla yetineceğiz. Umarız bu tedkik ileride bu hususta yapılacak incelemelere bir fikir verecektir.

Anahtar Kelimeler

Destan, Oguz Kagan Destanı, İran, Horasan

Kaynakça

• Agacanov, S.G., Oğuzlar, Çev. E.N.Necef-A.Annaberdiyev, 2. Baskı, İstanbul 2003.
• Ahmed bin Mahmud, Selçuk-Nâme, C. I, Haz. E.Merçil, İstanbul 1977.
• Aka, İ., Timur ve Devleti, 2. Baskı, Ankara 2000.
• Alaaddin Ata Melik Cüveyni, Tarih-i Cihan Güşa, Çev. M.Öztürk, Ankara 2013.
• Albayrak, S., Selçuklu Devleti’nin Kuruluşunda Oğuzlar ve Oğuz Beyleri, Yüksek Lisans Tezi, Ordu 2016.
• Al-Isfâhanî, Irak ve Horasan Selçukluları Tarihi, Çev. K.Burslan, İstanbul 1943.
• Allsen, T.T., Culture and Conquest in Mongol Eurasia, Cambridge 2001.
• Altungök, A-Yıldırım, A., “Basra Körfezi Ticareti Üzerinde Sasani-Bizans ve Arap Mücadelesi”, FÜ. Orta Doğu Araştırmaları Dergisi, 9/1, Elazığ 2013.
• Anar, A.D.G., “Safevi Şahlarının Baniliği Üzerine Bir Değerlendirme”, İran Çalışmaları Dergi̇si, 1/1, Sakarya 2017.
• Andican, A.A., “Tüzükat-ı Timuri Gerçek mi ve Geçerli Bir Birincil Tarihî Kaynak Olarak Kullanılabilir mi?”, Türkiyat Mecmuası, 27/2, İstanbul 2017.
• Annanyyazova, O., Selçuklular Döneminde Merv, Yüksek Lisans Tezi, Kırşehir 2020.
• Arifoğlu, Y., VIII. Yüzyıl ile XI. Yüzyıllar Arasında Horasan’ın Dini ve Sosyal Yapısı, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya 2013.
• Arifoğlu, Y., “Abbâsîler Döneminde Horasan’ın İdaresi (11. Yüzyıla Kadar)”, Ortaçağ Araştırmaları Dergisi, 3/1, Tokat 2020.
• Ashrafyan, K.Z., “Central Asia Under Timur from 1370 to the Early Fifteenth Century”, History of Civizilations of Central Asia, Vol. IV, Ed. M.S.Asimov-C.E.Bosworth, Paris 1998.
• Atıcı, A., Büyük Selçuklu İmparatorluğu’nda Batınî Hareketi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2005.
• Atwood, C.R., Mongolia and the Mongol Empire, Bloomington 2004.
• Ayan, E., “Büyük Selçuklu İmparatorluğu’nun Dağılma Sürecinde Huzistan Avşarları”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4/18, Berkshire 2011.
• Ayan, E., “Büyük Selçuklu Devleti’nin Temelleri Atılırken Siyasi Meşruiyet Süreci”, ODÜ. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 3/5, Ordu 2012.
• Aydın, Y., Horasan ve Irak Selçuklu Devletleri-Abbasî Hilafeti İlişkileri (429-590/1038-1194), Yüksek Lisans Tezi, Erzincan 2018.
• Babur, Baburnâme, Haz. R.R.Arat, Ankara 1985.
• Babür, M., Selçuklu-Mervanî İlişkileri (429-486/1038-1093), Yüksek Lisans Tezi, Erzincan 2018.
• Bakır, A-Altıngök, A., “Klasik ve Çağdaş Kaynaklar Işığında Turan-İran Kavramı ve Tarihsel Coğrafyası”, Tarih İncelemeleri Dergisi, 26/2, İzmir 2011.
• Bala, M., “Hemedan”, İslam Ansiklopedisi, C. 5/1, İstanbul 1993.
• Bala, M., “İsfahan”, İslam Ansiklopedisi, C. 5/II, İstanbul 1993.
• Barbaro, J., Anadolu’ya ve İran’a Seyahat, Çev. T.Gündüz, İstanbul 2005.
• Barthold, W., “Herat ve Herirud Boyu”, İÜEF. Tarih Dergisi, Sayı 27, İstanbul 1973.
• Barthold, V.V., Mogol İstilasına Kadar Türkistan, Haz. H.D.Yıldız, İstanbul 1981.
• Barthold, W., Uluğ Beg ve Zamanı, Çev. İ.Aka, Ankara 1990.
• Barthold, V.V., Orta Asya Türk Tarihi Hakkında Dersler, Ter. R.H.Özdem, Haz. K.Y.Kopraman-İ.Aka, 2. Baskı, Ankara 2013.
• Baş, H., “Birinci Dünya Savaşı’nda XIII. Kolordunun İran Harekâtı ve Menzil Hizmetleri”, İran ve Turan Araştırmaları Dergisi, Sayı 3, Artvin 2019.
• Berber, O., Kalmuk İstilası ve Türk Dünyasına Etkileri, Ankara 2021.
• Birtane, Z.S., “Muhammed b. Ali b. Muhammed-i Şebânkâreî ve Mecma‘u’l-Ensâb Adlı Eseri”, Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2020.
• Bolshakov, O.G., “Central Asia Under the Early Abbasid”, History of Civizilations of Central Asia, Vol. IV, Ed. M.S.Asimov-C.E.Bosworth, Paris 1998.
• Bosworth, C.E., “The Eastern Seljuq Sultanate (1118-57) and the Rise and Florescence of the Khwarazm Shahs of Anushtegin’s Line up to the Appearance of the Mongols (1097-1219)”, History of Civilizations of Central Asia, Vol. IV, Ed. M.S.Asimov-C.E.Bosworth, Paris 1998.
• Bosworth, C.E., “The Gaznavids”, History of Civilizations of Central Asia, Vol. IV, Ed. M.S.Asimov-C.E.Bosworth, Paris 1998.
• Bouvat, L., “Şahruh Mirza”, İslam Ansiklopedisi, C. 11, İstanbul 1993.
• Bowen, H., “Bazı Erken Dönem Selçuklu Vezirleri Hakkında Notlar”, Çev. M.Alican, Tarih Okulu, Sayı 8, İzmir 2010.
• Bregel, Y., An Historical Atlas of Central Asia, Leiden-Boston 2003.
• Büchner, V.F., “Samaniler”, İslam Ansiklopedisi, C. 10, İstanbul 1993.
• Büchner, V.F., “Serbedariler”, İslam Ansiklopedisi, C. 10, İstanbul 1993.
• Can, M., “Eski Serahs: Şehir, Coğrafya, Tarih ve Toplum”, Marife Dini Araştırmalar Dergisi, 21/1, Konya 2021.
• Ceylan, A., “Pers Urartu İlişkileri”, Türkiz, 6/36, Ankara 2015.
• Cöhçe, S., Şemsi Melikleri, Doktora Tezi, Elazığ 1986. Çelik, A-Rençber, A., “İslam Fethinden Selçuklu Hâkimiyetine Kadar Rey Şehri’nin Siyasî Tarihi”, FÜ. Orta Doğu Araştırmaları Dergisi, 8/1, Elazığ 2012.
• Çınar, G.K., “Esterâbâd’da Safevî Hâkimiyetini Tehdit Eden Unsurlar: Siyâh-Puşân ve Sayın Hanî Türkmenleri”, Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 8/23, İstanbul 2020.
• Çınar, G.K., “Safevi Etkisindeki Hazaralar (Sah I. Ismail’den Sah I. Abbas’in Sonuna Kadar)”, International Journal of Central Asian Studies, Vol. 20, 2016.
• D’Ohsson, A.M., Moğol Tarihi, Haz. E.Kalan, İstanbul 2014.
• Daftary, F., “Sectarian and National Movements in Iran, Khurasan and Transoxania During Umayyad and Early Abbasid Times”, History of Civilizations of Central Asia, Vol. IV, Ed. M.S.Asimov-C.E.Bosworth, Paris 1998.
• Daryaee, T., Şahrestaniha-i Eranşahr, California 2002.
• Daş, A., “Ankara Savaşı Öncesi Timur ile Yıldırım Bayezid’in Mektuplaşmaları”, SÜ. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı 15, Konya 2004.
• De Claviyo, R.G., Anadolu, Orta Asya ve Timur, Ter. Ö.R.Doğrul, İstanbul 1993.
• Defterdar Seyfi Çelebi, Türkistan ve Uzak Doğu Seyahatnâmesi, Haz. S.Acar, İstanbul 2014.
• Demir, H., Babürlü Devleti’nde Hümayun Dönemi, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya 2017.
• Deniz, Ş., “Zend Tarihi’nin Temel Kaynakları”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9/42, Sakarya 2016.
• Devletşah, Devletşah Tezkiresi, C. II, Çev. N.Lugal, İstanbul 1977.
• Duygun, G., Büveyhîler Zamanında Kirmân Bölgesinin Siyasî ve Sosyo-Kültürel Durumu, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2015.
• Ebu Bekr-i Tihranî, Kitab-ı Diyarbekriyye, Çev. M.Öztürk, Ankara 2001.
• Ebu’l-gazi Bahadır Han, Türklerin Soy Kütüğü, Haz. M.Ergin, İstanbul (tarihsiz).
• Efe, H-Kızıl, M., “Osmanlı’nın Kuzey ve Doğu Politikası ve Rusya’nın Sıcak Denizlere İnme Politikası Kapsamında Şekillenen Doğu Sınırları”, KÜ. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9/17, Kars 2018.
• El-Belazuri, Fütûhu’l-Büldân, Çev. M.Fayda, Ankara 1987.
• El-Ömeri, Türkler Hakkında Gördüklerim ve Duyduklarım, Çev. A.Batur, İstanbul 2014.
• Erdoğan, C., “Hârezmşah Devleti ve İsmâililer Arasındaki İlişkiler”, Türkiyat Mecmuası, 30/1, İstanbul 2020.
• Erdoğan, E., “Babür İmparatorluğu’nun Kuruluş Safhasında Şah İsmail İle Babür İttifakı ”, History Studies, 6/4, Ankara 2014.
• Esin, E., “Şuliler”, İslam Tetkikleri Enstitüsü Dergisi, 7/3-4, İstanbul 1979.
• Esterâbadî, Bezm u Rezm, Çev. M.Öztürk, Ankara 1990.
• Evliya Çelebi, Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnâmesi, Haz. S.A.Kahraman-Y.Dağlı, İstanbul 2010.
• Furugi, M.A., İran Tarihi, Haz. S.Y.Gömeç, Ankara 2020.
• Frye, R.N., “Selçuklulardan Evvel Orta Şarkta Türkler”, Belleten, C. 10, Ankara 1946.
• Frye, R.N., The Heritage of Central Asia, 3. Printing, Princeton 2001.
• Galip, M-Gömeç, S.Y., Hindistan’da Türkler, Ankara 2013.
• Gedik, Ü., “Fazlullah b. Ruzbihan-i Hunci ve Mihman-name-i Buhara’sı Üzerine Bir Değerlendirme”, İÜ. Şarkiyat Mecmuası, Sayı 32, İstanbul 2018.
• Genceyi, T., “İsfahan’daki Safevi Sarayında Türkçenin Konumu”, Çev. U.Başar, Türk Dünyası Araştırmaları, 126/249, İstanbul 2020.
• Gençtürk, C., “Barak Hacib ve Kutlughanlılar”, AÜ. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı 62, Erzurum 2018.
• Gençtürk, C., Büveyhiler’in İran Hakimiyeti, Doktora Tezi, Erzurum 2020.
• Gömeç, S.Y., “İran’da Bir Garip Melik-şah”, Töre, 2/20, Ankara 2013.
• Gömeç, S.Y., Türk Destanlarına Giriş, 2. Baskı, Ankara 2015.
• Gömeç, S.Y., Türk Kültürünün Ana Hatları, 4. Baskı, Ankara 2018.
• Gömeç, S.Y., Türk-Hun Tarihi, 2. Baskı, Ankara 2018.
• Gömeç, S.Y., “Türk Tarihinde Ak Hun-Avar-Juan Juan Meselesi ve Ak Hunlar Hakkında Bir Özet”, Hindistan ve Türk Tarihi-Kültürü Araştırmaları, Ed. H.H.Şahin, İstanbul 2020.
• Gömeç, S.Y., Kök Türk Tarihi, 6. Baskı, Ankara 2021.
• Gördegir, E., Olcaytu ve Zamanı, Doktora Tezi, Ankara 2019.
• Gregory Abu’l-Farac, Abu’l-Farac Tarihi, C. I, Çev. Ö.R.Doğrul, 2. Baskı, Ankara 1987.
• Grignaschi, M., “Sabirler, Hazarlar ve Göktürkler”, VII. Türk Tarih Kongresi Bildirileri, C. I, Ankara 1972.
• Grousset, R., Cihan Fatihi Cengiz-Han, Haz. İ.Tanju, İstanbul 2001.
• Grousset, R., L’Empire du Levant, Paris 1949.
• Güler, Ö., “Moğollar, Altın Orda Ve İlhanlı Devletleri Döneminde Ortaçağ’da Karadeniz Ticareti”, Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, C. 45, Ardahan 2020.
• Günaltay, Ş., “Selçuklular’ın Horasan’a İndikleri Zaman İslam Dünyasının Siyasal, Sosyal, Ekonomik ve Dini Durumu”, Belleten, Sayı 25, Ankara 1943.
• Güneş, H.H., “Abdullah Me’mun ve Muhammed Emin’in Hilafet Mücadelesi”, Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları E-Dergisi, 2/2, Bartın 2015.
• Güneysu, A., Efdâleddîn kirmânî’nin “el-muzâf ilâ beoâyiü’l-ezmân fî vekâyî’-i kirmân” Adlı Eserinin Türkçe’ye Çevirisi, Yüksek Lisans Tezi, Ordu 2014.
• Haidar, M., Indo-Central Asian Relations, Manohar 2004.
• Haig, T.W., “Salgurlular”, İslam Ansiklopedisi, C. 10, İstanbul 1993.
• Haig, T.W., “Sebzvar”, İslam Ansiklopedisi, C. 10, İstanbul 1993.
• Hamdullah Müstevfî-yi Kazvinî, Tarih-i Güzide, Çev. Mürsel Öztürk, Ankara 2018.
• Hammad, M.A., “Afganistan’da İslâm’ın Gelişimi ve Hâkim Şehid El-Mervezi”, Orta Asya’da İslam, Ed. M.S.Kafkasyalı, Ankara 2012.
• Harky, A.F.H., Fars Kaynaklarına Göre Şah Tahmasb Döneminde (1524-1576) Safevi Ülkesinde Yaşanan İç Sorunların Osmanlı-Safevi İlişkilerine Etkileri, Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2021.
• Hartmann, R., “Cürcan”, İslam Ansiklopedisi, C. 3, İstanbul 1993.
• Hasan-ı Rumlu, Ahsenü’t-Tevarih, Çev. M.Öztürk, Ankara 2006.
• Herrmann, G., “Early and Medieval Merv: A Tale of Three Cities”, Proceeding of British Academy, Vol. 94, London 1997.
• Hillenbrand, R., “Safavid Architecture”, The Cambridge History of Iran, Ed. P.Jackson, Vol. 6, Cambridge 1986.
• Honigmann, E., “Nişapur”, İslam Ansiklopedisi, C. 9, İstanbul 1993.
• Huart, C., “Cürcan”, İslam Ansiklopedisi, C. 5/1, İstanbul 1993.
• Huart, C-Bala, M., “Huzistan”, İslam Ansiklopedisi, C. 5/I, İstanbul 1993.
• Huart, C., “Kazvin”, İslam Ansiklopedisi, C. 6, İstanbul 1993.
• Huart, C., “Şiraz”, İslam Ansiklopedisi, C. 11, İstanbul 1993.
• Islam, A., “The Mongol Invasions of Central Asia”, International Journal of Social Science and Humanity, 6/4, Tetovo 2016.
• Ivanov, P.P., Orta Asya Tarihi Üzerine Denemeler, Çev. S.Ünal, İstanbul 2020.
• İbn Hurdazbih, Yollar ve Ülkeler Kitabı, Çev. M.Ağarı, İstanbul 2008.
• İbni Bibi, Anadolu Selçukî Devleti Tarihi, Çev. M.N.Gençosman, Ankara 1941.
• İlliyev, D., Büyük Selçuklu İmparatorluğu’nun Kuruluşu ve Tuğrul Bey, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2014.
• İlliyev, M., Türk Tarihinde Şecere Geleneği: Türkmen Şecereleri Örneği, Doktora Tezi, Ankara 2010.
• İspirli, S.A., “Şair, Hattat, Müzehhib Bir Sultan: Padişah Hatun”, Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 73/3, Bursa 2018.
• Jackson, P., “The Mongols and the Faith of the Conquered”, Mongols, Turks and Others, Ed. R.Amitai-M.Biran, Leiden 2005.
• Jamaluddin, M.H., Gurlular Devleti, Kayseri 2019.
• Kaçalin, M., Çinggis Kağan Tarihi Çevirisi, Doktora Tezi, İstanbul 1990.
• Kafalı, M., Çağatay Hanlığı, Ankara 2005.
• Kafesoğlu, İ., “Anadolu Selçuklu Devleti Hangi Tarihte Kuruldu”, İÜEF. Tarih Enstitüsü Dergisi, Sayı 10-11, İstanbul 1981.
• Kafesoğlu, İ., Harezmşahlar Devleti, 2. Baskı, Ankara 1984.
• Kafesoğlu, İ., “Kavurd”, İslam Ansiklopedisi, C. 6, İstanbul 1993.
• Kamali, D., “Safevi Hanedanı’nın Çöküşü”, Türk Dünyası Araştırmaları, Sayı 225, İstanbul 2016.
• Karacagil, O.K., “I. Dünya Savaşında Osmanlı Devletinin İran’la İttifak Kurma Arayışları”, OTAM, Sayı 36, Ankara 2014.
• Karadağ, G., Avrupalı Gezginlerin Seyahatnamelerine Göre 19. Yüzyılda Batı Türkistan Hanlıkları, Yüksek Lisans Tezi, Afyonkarahisar 2006.
• Karaketir, E., “Pers İmparatorluğu’nun İlk Başkenti Pasargadai ve Büyük Kyros’un (M.Ö. 559-530) Anıt Mezarı”, SDÜ. Yalvaç Akademi Dergisi, 2/1, Yalvaç 2017.
• Karaosman, G., Olcaytu Han Dönemi İlhanlı Devleti Siyasi ve Sosyal Yapısı (1304-1316), Yüksek Lisans Tezi, Erzurum 2019.
• Karasoy, Y., “Mihmân-nâme-i Buhârâ ve Şiban Han’ın Bilinmeyen Üç Şiiri”, SÜ. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı 13, Konya 2003.
• Karayev, C., Türkler ve Kağanlıkları, Çev. M.Kalkan, İstanbul 2008.
• Kaya, A., “Başlangıcından 1071’e Kadar Türklerin Anadolu’ya Akınları Hakkında Bir Değerlendirme”, Ekev Akademi Dergisi, 18/59, Erzurum 2014.
• Kaya, H., Tevārīh-i Güzīde Nusret-nāme (Giriş-Metin-Notlar-Dizin-Tıpkıbasım), Doktora Tezi, Ankara 2019.
• Kayhan, H., “Irak Selçukluları’nda Sosyal, Ekonomik, Kültürel ve Dini Yapı Hakkında”, Cihannüma, IV/2, İzmir 2018.
• Kayhan, H., “Selçuklular Devrinde Türk Saraylarında Fars Şairleri”, Turkish Studies, 6/1, Ankara 2011.
• Kılınçer, O., “Büyük Selçuklu Sultanı Berkyaruk Dönemi Saltanat Mücadeleleri”, KMSİÜ. Sosyal Bilimler Dergisi, 18/1, Kahramanmaraş 2021.
• Koçak, F.Ö., Moğol Vali ve Noyanları (1206-1259 Yıllar Arası), Yüksek Lisans Tezi, Karaman 2021.
• Kolbas, J., The Mongols in Iran, Second Published, New York 2007.
• Korkmaz, F., Sultan Ahmed Celayir Dönemi ve Celayirli-Timurlu İlişkileri, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum 2017.
• Köymen, M.A., “Büyük Selçuklu İmparatorluğunda Oğuz İsyanı (1153)”, AÜ. DTCF. Dergisi, V/2, Ankara 1947.
• Kramers, J.H., “İran”, İslam Ansiklopedisi, C. 5/II, İstanbul 1993.
• Kramers, J.H., “Kirman”, İslam Ansiklopedisi, C. 6, İstanbul 1993.
• Kramers, J.H., “Kuhistan”, İslam Ansiklopedisi, C. 6, İstanbul 1993.
• Krausse, A., Russia in Asia, Second Edition, London 1900.
• Kurbanov, A., The Hephthalites: Archeological and Historical Analysis, PhD. Thesis, Berlin 2010.
• Kurulay, S.O., Hudûd el-Alem’e Göre 10. Asırda Türk Boyları, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2007.
• Kushenova, G., Ögedey Kaan Devrinde Türkistan ve Maveraünnehir (1229-1241), Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2006.
• Kuşçu, A.D., “Selçuklu Devlet Yönetiminde Kadının Yeri ve Altuncan Hatun Örneği”, Selçuklu Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, Sayı 1, Konya 2016.
• Küçükbekir, E., “Küçük Luristan Atabeyliğinde Kadın Bir Hükümdar: Devlet Hatun”, Uluslararası Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1/1, Burdur 2017.
• Kütükoğlu, B., “Tahmasp II”, İslam Ansiklopedisi, C. 11, İstanbul 1993.
• Lecomte, O., “Gurgan and Dehistan: The North-East Frontier of the Iranian Empire”, Proceedings of the British Academy, Vol. 133, London 2007.
• Ligeti, L., Bilinmeyen İç Asya, Çev. S.Karatay, 2. Baskı, Ankara 2011.
• Litvinsky, B.A., “The Hephthalite Empire”, History of Civilizations of Central Asia, Ed. A.H.Dani-B.A.Litvinsky, Vol. 3, Paris 1996.
• Macit, E., Timurlu Devleti’nin Askeri Teşkilatı, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum 2012.
• Macit, E., “Toga Timurlu Emir Veli’nin Mazanderan ve Azerbaycan Mücadelelerine Genel Bir Bakış”, III. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Sempozyumu, C. II, Bakı 2016.
• Mahmoud, R., Fatimiler Dönemi İsmaili İnanç Sistemi, Doktora Tezi, İstanbul 2019.
• Manz, B.F., The Rise and Rule of Tamarlane, Cambridge 1989.
• Marozzi, J., Timurlenk, Çev. H.Kocaoluk, İstanbul 2006.
• Merçil, E., “Simcuriler III”, İÜEF. Tarih Dergisi, Sayı 33, İstanbul 1982.
• Merçil, E., “Yezd Atabegleri”, İÜEF. Tarih Enstitüsü Dergisi, Sayı 12, İstanbul 1982.
• Merçil, E., “Samani Devleti’nde Türklerin Rolü”, İÜEF. Tarih Dergisi, Sayı 35, İstanbul 1994.
• Metin, T., “Tarih-i Sistan’da Selçuklular ile İlgili Bilgiler”, SÜ. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı 35, Konya 2016.
• Milani, P., Ebû Said Bahadır Han, Doktora Tezi, Ankara 1971.
• Minhac-ı Sirac el-Cuzcani, Tabakat-ı Nasıri, Çev. M.Uyar, İstanbul 2016.
• Minorsky, V., “Rey”, İslam Ansiklopedisi, C. 9, İstanbul 1993.
• Minorsky, V., “Tus”, İslam Ansiklopedisi, C. 12/2, İstanbul 1993.
• Mirhand, Tarih-i Ravzatü’s-Safâ, C. I, Çev. M.Öztürk, Ankara 2019
• Morgan, D., The Mongols, London 2003.
• Mousavi, N., Tekmiletü’l-Ahbar’ın Türkçe Tercümesi ve Değerlendirmesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2018.
• Mukminov, R.G., “The Timurid States in the Fifteenth and Sixteenth Centuries”, History of Civizilations of Central Asia, Vol. IV, Ed. M.S.Asimov-C.E.Bosworth, Paris 1998
• Nasilov, K.D., Merv Seyahatnâmesi, Ter. Ahmed Mermi, Haz. M.M.Söylemez, İstanbul 2015.
• Negmatov, N.N., “The Samanid State”, History of Civilizations of Central Asia, Vol. IV, Ed. M.S.Asimov- C.E.Bosworth, Paris 1998.
• Nejad, B.D., “Selçuklular Devrinde Kültürel Durum”, Çev. M.Öztürk, Erdem, 3/8, Ankara 1987.
• Newman, A.J., Safavid Iran, London 2009.
• Nizami, K.A., “The Gurids”, History of Civilizations of Central Asia, Vol. IV, Ed. M.S.Asimov-C.E.Bosworth, Paris 1998.
• Nizamü’l-Mülk, Siyaset-Name, Haz. M.A.Köymen, Ankara 1982.
• Nizamüddin Şamî, Zafernâme, Çev. N.Lugal, Ankara 1949.
• Ömür, E., XI. Ve XV. Yüzyıllar Arasında Irak Türkleri, Doktora Tezi, Ankara 2022
• Öngül, A., İlk Müslüman Türk Devletleri, İstanbul 2018.
• Öntürk, V., “Alâeddin Hüseyin Cihansûz’un Gazne Şehrini İstilası”, DEÜ. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22/4, İzmir 2020.
• Öntürk, V., Gurlular Devleti’nin Siyasi Tarihi, Doktora Tezi, Van 2020.
• Pırlanta, İ., Fethinden Sâmânîler Dönemi Sonuna Kadar Nişabur, Doktora Tezi, Ankara 2010.
• Pırlanta, İ., “Büyük Selçukluların Horasan’da Dini ve Sosyal Yaşam Üzerindeki Bazı Uygulamaları ve Bunların Halka Yanslmaları”, CÜ. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 16/2, Sivas 2012.
• Piyadeoğlu, C., Büyük Selçuklular Döneminde Horasan (1040-1157), Doktora Tezi, İstanbul 2008.
• Pow, S., “The Last Campaign and Death of Jebe Noyan”, Journal of the Royal Asiatic Society, 27/1, London 2017.
• Rençber, A., “Bâvendîlerin Selçuklularla Münasebetleri (433/1042-551/1156)”, İran Çalışmaları Dergi̇si, 3/1, Sakarya 2019.
• Rençber, A., “İslam Fethinden Irak Selçuklularının Yıkılışına Kadar Kazvîn’in Siyasî Tarihi”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1/1, İstanbul 2012.
• Rençber, A., Mâzenderân (Taberistan) Tarihi 1220-1392, Doktora Tezi, Elazığ 2015.
• Rençber, A., “Şahruh Dönemi Mâzenderân ve Gilan Seyyidleri (1400-1422)”, History Studies, 8/2, Ankara 2016.
• Reşidü’d-din Fazlullah, Camiü’t-Tevarih. Selçuklu Devleti, Çev. E.Göksu-H.H.Güneş, İstanbul 2010.
• Roemer, H.R., “The Jalayirids, Muzaffarids and Sarbadars”, The Cambridge History of Iran, Ed. P.Jackson, Vol. 6, Cambridge 1986.
• Roemer, H.R., “The Successors of Timur”, The Cambridge History of Iran, Ed. P.Jackson, Vol. 6, Cambridge 1986.
• Roemer, H.R., “Timur in Iran”, The Cambridge History of Iran, Ed. P.Jackson, Vol. 6, Cambridge 1986.
• Sadri, C., “Timurlular Dönemi Horasan’da Etkili Tarikatlar”, Çev. M.Altunkaya, İÜ. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 4/2, Malatya 2013.
• Sadrüddin Ebu’l-Hasan, Ahbarü’d-Devleti’s-Selçukkiye, Ter. N.Lugal, 2. Baskı, Ankara 1999.
• Sağır, C., Temim İbn Bahr’ın Seyahatnamesi ile Mervezi’nin Taba-i Hayavan Eserinin Tercümesi ve Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2006.
• Sahibkıran Emir Timur, Timur’un Günlüğü, Haz. K.Şakirov-A.Aslan, 2. Baskı, İstanbul 2010.
• Samur, S., “İslam Coğrafyacılarına Göre Horasan; Yeri ve X. Yüzyıldaki Durumu”, Bilimname, 9/3, Kayseri 2005.
• Seçen, R., Abbâsîler Döneminin Ünlü Kadın Siması Zübeyde Bint Câfer, Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2020.
• Sevim, A., Anadolu’nun Fethi, Ankara 1988.
• Sevim, A., “The Origins of the Seljuqs and the Establishment of Seljuq Power in the İslamic Lands up to 1055”, History of Civilizations of Central Asia, Vol. IV, Ed. M.S.Asimov-C.E.Bosworth, Paris 1998.
• Sevim, A-Bosworth, C.E., “The Seljuqs and the Khwarazm Şah”, History of Civilizations of Central Asia, Vol. IV, Ed. M.S.Asimov-C.E.Bosworth, Paris 1998.
• Sevim, A., “Sıbt İbn’ül-Cezvî’nin Mir’atü’z-Zaman Fî Tarihi’l-Ayan Adlı Eserindeki Selçuklularla İlgili Bilgiler. III. Sultan Melikşah Dönemi”, Türk Tarihi Belgeleri Dergisi, 20/24, Ankara 1999.
• Seyedtosabi, S.A., “Al-i Muzaffer Dönemi İran Tarihi”, İraniyat Dergisi, 1/1, Ankara 2016
• Sipahizade Mehmed, Evzahu’l-Mesâlik ilâ Ma’rifeti’l-Büldân ve’l-Memâlik, Haz. İ.Danış, Ankara 2019.
• Sivrioğlu, E.T., “İlk İslâm Fetihleri ve Sāsāni Devleti’nin Çöküşü”, Turkish Studies, 10/9, Ankara 2015.
• Soofizadeh, A., “Tarihte Horasan’ın Yeri”, AÜ. DTCF. Dergisi, 58/1, Ankara 2018.
• Soucek, S., A History of Inner Asia, Cambridge 2003.
• Soyupek, H., “Tâhirî Devletinin Kurucusu Tâhir b. Hüseyin’in Şiirleri ve Vasiyyeti”, SDÜ. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2/35, Isparta 2015.
• Spuler, B., İran Moğolları, Çev. C.Köprülü, 2. Baskı, Ankara 1987.
• Streck, M., “Amûl”, İslam Ansiklopedisi, C. 1, İstanbul 1993.
• Streck, M., “Demavend”, İslam Ansiklopedisi, C. 3, İstanbul 1993.
• Sungur, T., Oryantalist Yazarların Hasan Sabbâh Tarikatı Hakkındaki İddiaları, Yüksek Lisans Tezi, Karaman 2021.
• Süleyman er-Ravendi, Rahat-üs-Sudûr, C. I, Çev. A.Ateş, 2. Baskı, Ankara 1999.
• Sümer, F., Oğuzlar, 2. Baskı, Ankara 1972.
• Sümer, F., Safevi Devletinin Kuruluşu ve Gelişmesinde Anadolu Türklerinin Rolü, Ankara 1976.
• Şahin, H., İlhanlılar Döneminde Şiilik, Doktora Tezi, Erzurum 2008.
• Şahin, M., “Ögedey Kağan’ın Herât Emîri Uygur Türk’ü Harlıg”, Bilig, Sayı 84, Ankara 2018.
• Şahin, S., “Afganistan’daki Türkmen Varlığı ve Kültürü Üzerine”, Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 5/3, Bursa 2016.
• Şeker, C., Yerleşik Göçebe Uzun-Zaman Mekanlarının Gölgesinde İran’ın Tarihsel Seyri: Ahamenişlerden İran İslam Cumhuriyeti’ne, Doktora Tezi, Ankara 2020.
• Şerefüddin Ali Yezdi, Emir Timur (Zafernâme), Çev. A.Batur, İstanbul 2013.
• Şimşir, S., “Şah İsmail: Hayatı ve Şahsiyeti”, Akademik Düşünce ve Tarih Dergisi, 6/5, Osmaniye 2019.
• Şükürov, G., Safevi Devleti’nin Kuruluşu ve I. Şah İsmail Devri (907-930/1501-1524), Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2006.
• Şükürov, K., “Huzistan Avşar Emiri Şumle ve Ahfadı”, İÜEF. Tarih Dergisi, 48/2, İstanbul 2009.
• Taberi, Milletler ve Hükümdarlar Tarihi, C. III, Çev. Z.K.Ugan-A.Temir, İstanbul 1991.
• Tacü’s-Selmânî, Tarihnâme, Çev. İ.Aka, Ankara 1988.
• Tekcan, M., “İran Afşarları”, Tehlikedeki Diller Dergisi, 4/6, Ankara 2015.
• Togan, Z.V., Umumi Türk Tarihine Giriş, 3. Baskı, İstanbul 1981.
• Togan, Z.V., “Herat”, İslam Ansiklopedisi, C. 5/1, İstanbul 1993.
• Tombuloğlu, T., “Timurlu Devleti’nde Yaylak Kışlak Anlayışı”, Ortaçağ Araştırmaları Dergisi, III/II, Tokat 2020.
• Toprak, M.F., Sıra Dışı Bir Emevi Valisi, Ankara 2021.
• Turan, E., Timur’un Yükselişi ve Yıldırım İle Mücadelesi (1360-1402), Yüksek Lisans Tezi, Çorum 2016.
• Turan, O., Türk Cihan Hâkimiyeti Mefkuresi, 18. Baskı, İstanbul 2009.
• Turan, O., Selçuklular Tarihi ve Türk-İslam Medeniyeti, 14. Baskı, İstanbul 2011.
• Turan, O., Selçuklular Zamanında Türkiye, 15. Baskı, İstanbul 2017.
• Tuysuz, Ş.C., İlhanlılar Tarihinde Çobanoğulları, Doktora Tezi, Erzurum 2004.
• Tüfenk, H., “Kazvin’in Fethi, İslâmlaşması ve IV/X. Asrın Sonuna Kadar Şehirdeki İslâm Kültür ve Medeniyetinin Gelişmesindeki Ana Unsurlar”, Van İlahiyat Dergisi, 8/13, Van 2020.
• Uluerler, S., “Safevi Devleti’nin Yıkılışa Gidiş Sürecinde Osmanlı’nın Tutumu ve Rusya İle İttifak Kurmasının Anlamı (1722-1724”, Türk Dünyası Araştırmaları, Sayı 10, İstanbul 2014.
• Urfalı Mateos, Urfalı Mateos Vekayi-nâmesi (952-1136) ve Papaz Grigor’un Zeyli (1136-1162), Çev. H.D.Andreasyan, 2. Baskı, Ankara 1987.
• Uslu, R., Hicri I-II. Yüzyıllarda Horasan Tarihi, Doktora Tezi, İstanbul 1997.
• Uygur, T., “Emeviler Döneminde Fars Bölgesi ve Şiraz Şehri”, Tarih ve Gelecek Dergisi, 5/1, Muş 2019.
• Uzunçarşılı, İ.H., Anadolu Beylikleri ve Akkoyunlu, Karakoyunlu Devletleri, 3. Baskı, Ankara 1984.
• Ülker, Z., İran’da Sünnî Türkmenler, Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2020.
• Yakubovsky, A., “Merv”, İslam Ansiklopedisi, C. 7, İstanbul 1993.
• Yazar, N., Selçuklu Devleti’nde İsyanlar, Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2007.
• Yazar, N., “Kirman Meliki Kavurd Bey’in Büyük Selçuklu Tahtını Ele Geçirme Teşebbüsleri”, HÜ. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 10/19, Çorum 2011.
• Yazar, N., “Büyük Selçuklular Döneminde Nişabur’un Siyasi Durumu”, İslami Araştırmalar Dergisi, 27/2, Ankara 2016.
• Yazıcı, N., İlk Türk-İslam Devletleri, Ankara 1992.
• Yazıcı, O-Aksoy, N.D., “Afgan Devleti’nin Kuruluşunda Türk Kültürünün Tesirleri”, GÜ. Sosyal Bilimler Dergisi, 9/2, Gaziantep 2010.
• Yazıcı, O., Timur Şah Dürrani, Malatya 2017.
• Yeniterzi, E., “Klasik Türk Şiirinde Ülke ve Şehirlerin Meşhur Özellikleri”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3/15, Sakarya 2010.
• Yılmaz, S., Muhammed Salih. Şeybânî-name (1b-69b), Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 1988.
• Yınanç, M.H., “Celayirliler”, İslam Ansiklopedisi, C. 3, İstanbul 1993.
• Yuvalı, İ., “Moğollar’ın Yakın Doğu Politikası ve İsmâilîler’in Akîbeti Üzerine Bazı Bilgiler”, Erdem, 5/11, Ankara 1988.
• Yücel, Y., Timur’un Ortadoğu-Anadolu Seferleri ve Sonuçları (1393-1402), Ankara 1989
• Yüksel, M.S., Timurlularda Din-Devlet İlişkisi, Ankara 2009.
• Zahiru’d-Din Nişaburi, Selçuknâme, Haz. A.G.Fidan, İstanbul 2018.
• Zahoder, B., “Dendanekan”, Çev. İ.Kaynak, Belleten, 18/72, Ankara 1954.
• Zahoder, B., “Selçuklu Devletinin Kuruluşu Sırasında Horasan”, Çev. İ.Kaynak, Belleten, 19/76, Ankara 1955.
• Zeki, İ., Gazneli Mahmud’un Dini Siyaseti, Doktora Tezi, Konya 2018.
• Zengin, A., “Fuad Köprülü’nün Çağatay Türkçesi ve Edebiyatı Hakkındaki Görüşleri ve Ardından Yapılan Çalışmalar”, M.Fuad Köprülü Türkoloji ve Beşeri Bilimler Sempozyumu Bildirileri, İstanbul 2017.
• Zettersteen, K.V., “Berkyaruk”, İslam Ansiklopedisi, C. 2, İstanbul 1993.
• Zettersteen, K.V., “Büveyhiler”, İslam Ansiklopedisi, C. 2, İstanbul 1993.