KIRŞEHİR TÜRKÜLERİNİN DEĞERLER EĞİTİMİ AÇISINDAN İNCELENMESİ: NEŞET ERTAŞ ÖRNEĞİ

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 183 - 198, 25.09.2023

Gülden Filiz Önal , Hamit Önal , Ozan Genç

Öz

Bu çalışmada, Türkiye Radyo Televizyon Kurumu Türk Halk Müziği repertuarında kayıtlı Kırşehir yöresine ait türküler (kırık hava) Milli Eğitim Bakanlığı’nın “Değerler Eğitimi” çerçevesinde incelenmiştir. Çalışmanın amacı, Kırşehir adına kayıtlı 61 türküden, kaynak kişisi Neşet Ertaş olan türkülerin sözlerinde yer alan değerlerin, müzik eğitiminde kullanılabilirliğini belirlemektir. Bu amaçla “Adalet”, “Dostluk”, “Dürüstlük”, “Öz Denetim”, “Sabır”, “Saygı”, “Sevgi”, “Sorumluluk”, “Vatanseverlik” ve “Yardımseverlik” gibi değerlerin türkülerde yer alma durumu analiz edilmiştir. Yapılan analiz sonucunda türkülerin tamamına yakınında sevgi değerine yer verildiği ve bu değerin diğer değerlerle birlikte işlendiği tespit edilmiştir. Bu çalışmada doküman analizi yöntemi ve kültür analizi deseni kullanılarak sözlü kültürümüzde önemli bir yeri olan türküler, değerlere yer verilme durumunu ortaya çıkarmak üzere betimsel olarak analiz edilmiştir. Çalışmanın örneklemini, sevgi değeri ile birlikte işlenen diğer değerler ve kaynak kişisi Neşet Ertaş olan altı türkü oluşturmaktadır. Sonuç olarak ise, müzik eğitimi ders kitaplarında değerler eğitiminde kullanılmak üzere türkülere daha fazla yer verilebileceği bulgusuna ulaşılmıştır. Bu sonuçtan hareketle; milli kültürümüzün önemli ögelerinden olan türkülerin eğitim amaçlı olmak üzere müzik ders kitaplarında daha fazla kullanılması, bu ve benzeri çalışmaların her yöre için yapılarak türkülerin gün yüzüne çıkmasına ön ayak olunması ve başta yöre kültürüne hâkim araştırmacılar olmak üzere alanla ilgili çalışma yapanların bu konu üzerinde daha fazla durması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kırşehir, Türkü, Söz, Değerler Eğitimi, Sevgi, Neşet Ertaş

ANALYZING KIRŞEHİR FOLK SONGS IN TERMS OF VALUES EDUCATION: NEŞET ERTAŞ EXAMPLE

Öz

In this study, folk songs (kırık hava) from the Kırşehir region is recording in the Turkish Folk Music repertoire of the Turkish Radio and Television Corporation were examined within the framework of the “Values Education” of the Ministry of National Education. The aim of the study is to determine the usability of the values contained in the lyrics of folk songs, whose source person is Neşet Ertaş, from 61 folk songs registered on behalf of Kırşehir, in music education. For this purpose, the situation of the inclusion of values such as ”Justice“, ”Friendship“, ”Honesty“, ”Self-Control“, ”Patience“, ”Respect“, ”Love“, ”Responsibility“, ”Patriotism“ and ”Benevolence" in folk songs has been analyzed. As a result of the analysis, it has been determined that the value of love is included in almost all of the folk songs and this value is processed together with other values. In this study, document analysis method and culture analysis pattern were used. Folk songs, which have an important place in our oral culture, have been analyzed descriptively to reveal the situation of giving place to values. The sample of the study consists of six folk songs that are processed together with the value of love, other values and the source person is Neşet Ertaş. As a result, it has been found that folk songs can be given more field in music education textbooks to be used in values education. Based on this result; folk songs are an important part of our national culture. They should be used more in music textbooks for educational purposes. Similar studies should be done for each region. Folk songs should be brought to light. It is recommended that researchers, especially those who are familiar with the local culture, and those who work in the field should focus more on this issue.

Anahtar Kelimeler

Kırşehir, Folk Song, Folk Song Lyric, Values Education, Love, Neşet Ertaş

Kaynakça

• Abak, Ş. (2007). Karpuz kestim yiyen yok. Vadi Yayınları, Ankara.
• Akbaş, O. (2008). Değer eğitimi akımlarına genel bir bakış. Değerler Eğitimi Dergisi, 6 (16), 9-27. https://dergipark.org.tr/en/pub/ded/issue/29184/312499
• Akyol, Y. (2017). II. Meşrutiyet dönemi eğitimcilerinin değerler eğitiminde edebî ürünlerin ve müziğin kullanimina ilişkin görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), 376-393. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1487197
• Arıcı, A. F. & Er, Z. (2017). Değerler eğitimi aracı olarak türküler: bir içerik analizi. IV. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu.
• Bacanlı, H. (2006). Duyuşsal davranış eğitimi, Nobel Yayınları. Ankara.
• Erdoğan, G. (2015). Türkülerde Seher Yeli Motifi. III.Uluslararası Halk Kültürü Sempozyumu. Cilt 2. ss. 751- 758. Ankara/Kazan Belediyesi Kültür ve Sosyal İşleri Müdürlüğü Kültür Yayınları.
• Fromm, E. (1994). Sevme sanatı. Akış Yayınları. Ankara.
• Güngör, E. (1998). Değerler psikolojisi üzerine araştırmalar: ahlâk psikolojisi, ahlâki değerler ve ahlâki gelişme: Profesörlük Tezi. Ötüken Yayınları.
• Kaplan, A. (2005). Kültürel müzikoloji. Önsöz Basım Yayıncılık. İstanbul.
• Karagöz, B. (2013). İlköğretim öğrencilerine değerlerin okul şarkilari yoluyla kazandırılması. İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı, Müzik Eğitimi Bilimdalı, Doktora Tezi.
• Kınık, M. (2011). Bir iletişim aracı olarak Türk halk müziği ve türküler. Erciyes İletişim Dergisi, 2(1).
• Kova, Ö. (2014). TRT repertuarında bulunan deyiş ve semahların müzikal analizi ve değerler eğitimi açısından incelenmesi. Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Müzik Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
• Kurudayıoğlu, M. & Çakıcı, E. ( 2013). Türk edebiyatı dersinin öğretiminde değerler. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(3). s.41-57.
• MEB (2018). T.C. Millî Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı (meb.gov.tr)
• Özden, H. Ö. (2004). Türk vakıf kurumunun duygusal ve felsefî temelleri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 339-349.
• Taşan, Z. (2014). İbn Miskeveyh ve Nasîruddin Tûsî’nin siyaset felsefelerinde adalet-sevgi ilişkisi. Bildiriler Kitabı-2, 101.
• TDK Güncel Sözlük. https://sozluk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 05.06.2020, 15.54)
• Timuçin, A. (2005). Değer nedir. Felsefe Dünyası. Sayı 41/1, Sayfa 11-12.
• Toptaş, B. & Güler, E. (2016). İlk ve orta öğretim müzik kitaplarında Türk halk müziği eserlerinin içerik analizi. İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, 2(1), 1-20.
• Turan, R. & Ulusoy, K. (2014). Farklı yönleri ile değerler eğitimi. Pegem Akademi, Ankara.
• Uçan, A. (2005). Temel kavramlar-ilkeler-yaklaşımlar ve Türkiye’deki durum. Evrensel Müzikevi, Ankara. Yazıcı, K. (2006). Değerler Eğitimi’ne genel bir bakış. TÜBAR. XIX. 499-522.
• Yeşil, R. & Aydın, D. (2007). Demokratik değerlerin eğitiminde yöntem ve zamanlama. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(2). 65-84.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, 8. Basım. Seçkin Yayınevi, Ankara.
• Yılmaz, M. (2014). Değerler eğitimi ve okul etkinlikleri. Ensar Neşriyat, İstanbul. Erişim 1: https://www.repertukul.com/
• Erişim 2: cahildim dünyanın rengine kandım| Türk Halk Müziği (notaarsivleri.com)
• Erişim 3: https://sozluk.gov.tr/
• Erişim 4: Vatanım memleketim bu mutlu günde| Türk Halk Müziği (notaarsivleri.com)
• Erişim 5: Anavatanımsın baba yurdumsun| Türk Halk Müziği (notaarsivleri.com)