ACIYI HİSSETMEK AMA YİNE DE UMUT ETMEK: KRİZ GAZETECİLİĞİNDE DUYGU VE SÖYLEM

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 391 - 411, 25.09.2023

Zuhal Demir

Öz

6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremler, Türkiye’de ciddi oranda can ve mal kaybına neden olmuştur. 38 binden fazla artçı sarsıntıya neden olan bu felaket, insanların duygu durumlarını derinden etkilemiş ve kaybettikleri için acı hissetmelerine yol açmıştır. Tüm kriz zamanlarında olduğu gibi bu doğal afet sonrasında da iletişim, toplumun öncelikli ihtiyaçları arasında yer almış ve medya bu hususta önemli işlev görmüştür. Bu noktadan hareketle, duygunun söylem aracılığıyla gazete haberlerinin kapsamına nasıl dâhil edildiğini ortaya koymayı amaçlayan bu araştırma, Teun Adrian Van Dijk’ın eleştirel söylem çözümlemesinden yararlanmaktadır. Bu kapsamda 7-13 Şubat 2023 tarihlerinde Türkiye’de yayımlanmış tirajı en yüksek 6 ulusal gazetenin birinci sayfaları analiz edilmiştir. Analiz sonucunda, haberlerde gerek deprem bölgesindeki insanların deneyimleri aracılığıyla gerekse gazetecilerin bakış açılarından duyguların aktarıldığı tespit edilmiştir. Araştırmada kriz haberciliğinin tamamen apolitik olduğunu söylemenin mümkün olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Gazetelerde kurulan mağdur/suçlu karşıtlığında yayın organlarının ideolojik görüşünün etkileri hissedilmektedir. Bununla birlikte gazetelerin ideolojik görüşleri/hükümetle olan ilişkilerinin, haberlerde yer alan duyguların olumlu ya da olumsuzluk içermesini etkilediği görülmektedir. Elde edilen bulgular gazeteciliğin normatif ilkelerinden olan nesnellik çerçevesinde değerlendirildiğinde ise siyasetten arındırılmamış, siyasal aktörleri öne çıkaran gazetelerin nesnellik ilkesini ihlal ettiği gösterilmiştir. Buna karşın, yalnızca insan hikâyelerine odaklanan, dramatik bir olay sonucu ortaya çıkan acıyı tüm gerçekliğiyle aktaran haberlerin ise nesnelliğe aykırı olmadığı düşünülmekte ve bu bağlamda araştırma, gazetecilikte duyguların nesnelliğe aykırı olmadığını söyleyen önceki araştırmaları desteklemektedir.

Anahtar Kelimeler

Haber, duygu, söylem, kriz haberciliği, nesnellik

Destekleyen Kurum

Bulunmamaktadır

Proje Numarası

Araştırma proje kapsamında değildir.

FEELING THE PAIN YET KEEPING HOPING: EMOTION AND DISCOURSE IN CRISIS JOURNALISM

Öz

The earthquakes in Kahramanmaraş, which occurred on February 6, 2023, caused serious losses of lives and property in Turkey. This disaster, in which more than 38 thousand aftershocks were experienced, deeply affected people's moods and caused them to feel the pain for their losses. As in all times of crisis, communication has been among the primary needs of the society after this natural disaster, and the media has played a significant role in this regard. From this point of view, this research, which aims to reveal how emotion is included in the scope of newspaper news through discourse, makes use of Teun Adrian Van Dijk's critical discourse analysis. In this context, the first pages of 6 national newspapers with the highest circulation published in Turkey between 7th of February and 13th of February in 2023 were analyzed. As a result of the analysis, it was determined that emotions were conveyed in the news both through the experiences of the people in the earthquake region and from the perspectives of the journalists. In the study, it was concluded that it is not possible to say that crisis reporting is completely apolitical. The effects of the ideological view of the media organ are felt in the victim/criminal opposition established in the newspapers. In addition, it is seen that the ideological views of the newspapers / their relations with the government also affect the positive or negative emotions in the news. When the findings are evaluated within the framework of objectivity, which is one of the normative principles of journalism, it has been shown that newspapers that are not purified from politics and that highlight political actors violate the principle of objectivity. On the other hand, the news that focuses only on human stories and conveys the pain that occurs as a result of a dramatic event with all its reality, is not considered to be against objectivity, and in this context, the research supports previous research which has stated that emotions are not against objectivity in journalism.

Anahtar Kelimeler

News, emotion, discourse, crisis reporting, objectivity

Proje Numarası

Araştırma proje kapsamında değildir.

Kaynakça

• Beam, R. A. & Spratt, M. (2009). Managing vulnerability: Job satisfaction, morale and journalists' reactions to violence and trauma. Journalism Practice, 3 (4), 421-438. https://doi.org/10.1080/17512780902798653
• Berezin, M. (2002). Secure states: Towards a political sociology of emotion. J. Barbalet (Ed.), In Emotions and Sociology (pp. 33–52). Blackwell Publishing/The Sociological Review.
• Boelle, J. & Wahl-Jorgensen, K. (2022). Emotionality in the television coverage of airplane disasters. Journalism Practice, 1-17. https://doi.org/10.1080/17512786.2022.2085618
• Budak, E. (2022). Haberciliğin odak noktası yapıcı gazetecilik ile değişiyor mu?. Kastamonu İletişim Araştırmaları Dergisi, (8), 248-267. https://dergipark.org.tr/en/pub/kiad/issue/70627/1107990
• Çaba, D. (2018). Dijital çağda değişen haber sunumu: Gazetecilikte sanal gerçeklik uygulamaları. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 6 (1), 691-723. https://doi.org/10.19145/e-gifder.377120
• Demir, Z. (2023). Sürükleyici gazetecilik: Değişen roller, değerler ve normlar. Erciyes İletişim Dergisi, 10 (2), 963-980. https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.1273437
• Devran, Y. (2010). Haber Söylem İdeoloji. Başlık Yayın.
• Garcia-Aviles, J. A. (2021). Journalism as usual? Managing disruption in virtual newsrooms during the covid-19 crisis. Digital Journalism, 9 (9), 1239-1260. https://doi.org/10.1080/21670811.2021.1942112
• Ghersetti, M. & Johansson, B. (2021). To publish or not to publish? Assessing journalism ethics in news about a terrorist attack. Journalism Studies, 22 (13), 1814-1831. https://doi.org/10.1080/1461670X.2021.1971104
• Harcup, T. & O’Neill, D. (2017). What is news? News values revisited (again). Journalism Studies, 18 (12), 1470-1488. https://doi.org/10.1080/1461670X.2016.1150193
• Hendy, C. (2013). Public Service Broadcasting. Palgrave Macmillan.
• Huan, C. (2017). The strategic ritual of emotionality in Chinese and Australian hard news: A corpus-based study. Critical Discourse Studies, 14 (5), 461-479. https://doi.org/10.1080/17405904.2017.1352002
• İnceoğlu, G. Y. & Çomak, N. A. (2009). Metin Çözümlemeleri. Ayrıntı Yayınevi.
• Kotisova, J. (2020). When the crisis comes home: Emotions, professionalism, and reporting on 22 March in Belgian journalists’ narratives. Journalism, 21 (11), 1710-1726. https://doi.org/10.1177/1464884917748519
• Kramp, L. & Weichert, S. (2014). Covering the world in despair: A survey of German crisis reporters. Journal of War & Culture Studies, 7 (1), 18-35. https://doi.org/10.1179/1752628013Y.0000000008
• Liebes, T., & Blondheim, M. (2005). Myths to the rescue: How live television intervenes in history. E.W. Rothenbuhler & M. Coman (Eds.), In Media Anthropology (pp.. 188-198). Sage.
• Munoz-Torres, J. R. (2012). Truth and objectivity in journalism: Anatomy of an endless misunderstanding. Journalism Studies, 13 (4), 566-582. https://doi.org/10.1080/1461670X.2012.662401
• Orgeret, K. S. (2020). Discussing emotions in digital journalism. Digital Journalism, 8 (2), 292-297. https://doi.org/10.1080/21670811.2020.1727347
• Overgaard, C. S. B. (2021). Constructive journalism in the face of a crisis: The effects of social media news updates about covid-19. Journalism Studies, 22 (14), 1875-1893. https://doi.org/10.1080/1461670X.2021.1971107
• Özer, Ö. (2011). Haber Söylem İdeoloji, Eleştirel Söylem Çözümlemeleri. Literatürk.
• Özer, Ö. (2015). Teun Adrian Van Dijk örneğinde eleştirel söylem çözümlemesi. B. Yıldırım (Ed.). In İletişim Araştırmalarında Yöntemler Uygulama ve Örneklerle (pp. 197-286). Literatürk.
• Pantti, M. & Wieten, J. (2005). Mourning becomes the nation: Television coverage of the murder of Pim Fortuyn. Journalism Studies, 6 (3), 301-313. https://doi.org/10.1080/14616700500131893
• Pantti, M. (2010). The value of emotion: An examination of television journalists’ notions on emotionality. European Journal of Communication, 25 (2), 168–181. https://doi.org/10.1177/0267323110363653
• Richardson, E. J. (2005). Analysing Newspapers An Approach from Critical Discourse Analysis. Palgrave Macmillan.
• Riegert, K. & Olsson, E. K. (2007). The importance of ritual in crisis journalism. Journalism Practice, 1 (2), 143-158. https://doi.org/10.1080/17512780701275457
• Schmidt, T. R. (2021). ‘It’s OK to feel’: The emotionality norm and its evolution in U.S. print journalism. Journalism, 22 (5), 1173-1189. https://doi.org/10.1177/1464884920985722
• Şimşek, A. (2015). İletişim araştırmalarında paradigma değişimi. B. Yıldırım (Ed.). In İletişim Araştırmalarında Yöntemler Uygulama ve Örneklerle (pp. 155-196). Literatürk.
• Tong, J. & Zuo, L. (2021). The inapplicability of objectivity: Understanding the work of data journalism. Journalism Practice, 15 (2), 153-169. https://doi.org/10.1080/17512786.2019.1698974
• Tuchman, G. (1972). Objectivity as strategic ritual: An examination of newsmen’s notions of objectivity. American Journal of Sociology, 77, 660-679.
• Tudor, A. (2003). A (macro) sociology of fear? The Sociological Review, 51, 238–256. https://doi.org/10.1111/1467-954X.00417
• Wahl-Jorgensen, K. (2012). The strategic ritual of emotionality: A case study of Pulitzer Prize-winning articles. Journalism, 14 (1), 129-145. https://doi.org/10.1177/1464884912448918
• Yetkin, B. (2022). Yeni bir tür olarak sürükleyici gazetecilik: Metaverse gazeteciliğine doğru. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 2022 Kasım Özel Sayısı, 105-125. https://doi.org/10.31123/akil.1144071
• Yetkin, B. (2023). Habercilikte sınırları aşmak: Sanal gerçeklikte mesaja dönüşen zaman, mekân, birey. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, (61), 118-133. https://doi.org/10.47998/ikad.1140652
• Yılmaz, S. (2008). Reunderstanding of the concept Parrhesia and emotional feelings in journalism ethic aspect. Civilacademy Journal of Social Sciences, 6 (2), https://link.gale.com/apps/doc/A203955228/AONE?u=anon~4fce76f6&sid=googleScholar&xid=7de0811d
• Zhang, X. & Borden, J. (2023). Linguistic inference framing: A linguistic category approach to framing crisis. Mass Communication and Society, 1-25. https://doi.org/10.1080/15205436.2023.2197884