BİR KENT İMGESİ OLARAK ÂŞIK VEYSEL

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 3, 91 - 110, 21.10.2023

Fadime Tikbaş Apak

Öz

Kentler, içinde yaşayan insanlar ve onların sahip oldukları kültürel bellekle vardır. Bu belleğin korunması ve bellekten etkili bir şekilde yararlanılması kültürün kuşaktan kuşağa aktarımını sağlamakta ve kolaylaştırmaktadır. Bellek her yerde aynı şekilde oluşmaz. Burada kentlerin ve insanların kültürel farklılıkları devreye girmekte ve diğerlerinden bu yönüyle ayrılmaktadır.
Söz konusu farklılıklar bir anlamda o kente kimliğini kazandıran imgeler olarak değerlendirilebilir. İmgeler kişilere ait olma ve bağ kurma fırsatı verir ve aynı zamanda imgeler aracılığıyla o kente ve insanlarına ilişkin bir anlam ve değer çerçevesi oluşur. Önce yerel sonra ulusal sonra da küresel kapsamlarda bu anlam, kabul edilir karşılıklar bulur. Bu çalışma kent olarak Sivas’ı, bir kent imgesi olarak da Âşık Veysel’i ele almaktadır. Âşık Veysel’in yerelden ulusala/küresele taşan/taşınan bir imge olduğu açıktır ancak çalışma kapsamı âşığın doğduğu yerde, bu kent imgesinin oluşum zemininde kendine nasıl yer bulduğuyla sınırlandırılmıştır.
Veysel zorlu hayat hikâyesini umuda çevirmeyi başarmış, duygu ve düşüncelerini kendini aşan ve topluma mal olan bir biçimde dile getirmiştir. Onda toplumun sevinç ve kederlerini, coşku ve kırılganlıklarını, ilerleyiş ve yerinde sayışının izlerini görmek mümkündür. Bu söz dünyası genişliği, söz söyleme becerisiyle birleşerek veciz ifadelerin ortaya çıkmasını sağlamıştır. Veysel sadece sözlü kültür ortamına ait değildir. Günün getirdiği aktarım ve tüketim bağlamları Âşık Veysel’i yeniden sahneye/ekrana taşımaktadır. Ülke genelindeki bu rağbet Sivas’a Âşık Veysel’in doğduğu topraklar olma övüncünü yaşatmaktadır. Bu övünç; anma törenleri ve festivaller, sergi, panel ve tiyatro oyunları, müze ve merkezler yoluyla görünür olmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kent, İmge, Sivas, Âşık Veysel

ÂŞIK VEYSEL: AN EXAMPLE OF A CITY IMAGE

Öz

It exists with the people living in cities and the cultural memories they have. Preserving this memory and making effective use of it ensures and facilitates the transfer of culture from generation to generation. Memory does not occur the same way everywhere. This is where the cultural differences of cities and people come into play and differ from others in this respect.
In a sense, these differences can be considered as images that give that city its identity. Images give people the opportunity to belong and bond, and at the same time, a framework of meaning and value for that city and its people is formed through images. This meaning finds acceptable equivalents first locally, then nationally, then globally. This study deals with Sivas as a city and Âşık Veysel as a city image. Âşık Veysel is an image that spills over from the local to the national/global. However, the scope of the study is limited to how the minstrel finds a place for himself in the place where he was born and on the basis of the formation of this urban image.
Veysel managed to turn his difficult life story into hope, and expressed his feelings and thoughts in a way that went beyond himself to the society. It is possible to see in him the joys and sorrows of the society, its enthusiasm and fragility, and the traces of its progress and stagnation. This breadth of words, combined with the ability to speak, has enabled the emergence of concise expressions. Veysel does not only belong to the oral culture environment. The transfer and consumption contexts of the day bring Âşık Veysel back to the stage/screen. This popularity throughout the country gives Sivas the pride of being the land where Âşık Veysel was born. This boast; It becomes visible through commemoration ceremonies and festivals, exhibitions, panels and theater plays, museums and centres.

Anahtar Kelimeler

City, İmage, Sivas, Âşık Veysel, Cultural Continuity

Kaynakça

• Alakuş, P. (2017). Âşık ve Kent İlişkisinin Çözümlenmesi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Avcı, C. (2021). “Kaşar: Ekolojik Bir Kent İmgesi Örneği”. Kültür Araştırmaları Dergisi. S. 9, s. 259-276.
• Bekki, S. (2021). Halk Müziğinin Seyyar Radyosu Âşık Veysel. İstanbul: Muhit Kitap.
• Coşkun Elçi, A. (2013). “Yetiştiği Ortam ve Yetiştiren Unsurlar Işığında Müzik Yönü ile Âşık Veysel”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi. S.51, s. 189-209.
• Çelikten, H. (2023).“Bağlamın Dışına Çıkmak: Kültür Ekonomisinde Âşık Veysel”. S. Fidan (ed.). Âşık Veysel içinde (s.181-194). İstanbul: Ihlamur Yayınları.
• Derdiçok, N. S. (2018). “10 Şehir 10 Efsane: Kent, İmge ve Efsane İlişkisi Üzerine Bir İnceleme”. I. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi Tam Metin Kitabı. s. 205-221. Kayseri.
• Ekici, M. (2008). “Geleneksel Kültürü Güncellenme Üzerine Bir Değerlendirme". Millî Folklor. S.80, s. 33-38.
• Eraydın, Z. (2016). “Kentsel Markalaşma Stratejilerinin Kent Belleği ve Kent İmgesi Üzerine Etkileri: Ankara Örneği”. İDEALKENT. S. 20, s. 830-855.
• Fidan, S. (2017). Âşıklık Geleneği ve Medya Endüstrisi. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Gümüş, İ. (2019). “Âşık Veysel’in “Kara Toprak” Şiirine Ontolojik Bir Yaklaşım”. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. C. 12, S. 1, s. 176-187.
• Günay, U. (2005). Türkiye’de Âşık Tarzı Şiir Geleneği ve Rüya Motifi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Güzel, C.- Kuşdemir, O. F. (2018). “Bir Kent İmgesi Olarak Amasya Elması”. Dede Korkut Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi. C. 7, S. 17, s. 206-221.
• İlgüner, M.-Asplund, C. (2011). Marka Şehir. İstanbul: Markating Yayınları.
• Kuzay Demir, G. (2015). “Kent İmgelerinin Değerlendirilmesi Bakımından Manisa”. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. C. 13, S.1, s. 500-512.
• Küçükbasmacı, G. (2021). “Bir Kent İmgesi Oluşturma Örneği”. Uluslararası Halkbilimi Araştırmaları Dergisi. S.7, s. 1-24.
• Oğuz, M. Ö. –Saltık Özkan, T. (2004). Kentler ve İmgeler. Ankara: Gazi Türk Halkbilimi Topluluğu Yayını.
• Oğuz, M. Ö. (2013). Küreselleşme ve Uygulamalı Halk Bilimi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Özdemir, C. (2019). “Âşık-Saz İlişkisinde Geleneği Okumak: Âşık Veysel Örneği”. Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. C.43, S.2, s. 175-192.
• Özdemir, C. (2021). “Bir Kent İmgesi Olarak Bafra Nokulu”. Erdem. S.81, s. 93-120.
• Özdemir, N. (2012). Kültür Ekonomisi ve Yönetimi. Ankara: Hacettepe Yayınları.
• Özdemir, S. D. (2018). “Âşık Veysel’in Şiirlerinde Sosyal Eleştiri”. AKRA Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi. S. 16, s. 151-161.
• Özdemir, U. (2017). Senden Gayrı Âşık mı Yoktur (20. Yüzyıl Âşık Portreleri). İstanbul: Kolektif.
• Sakaoğlu, S. (1989). “Türk Saz Şiiri”. Türk Dili Türk Şiiri Özel Sayısı. C. 57, S. 445-450, s. 105-250.
• Sakaoğlu, S. (2014). Âşık Edebiyatı Araştırmaları. Konya: Kömen Yayınları.
• Şimşek, E. (2016). “Âşık Veysel’in Âşıklık Geleneği İçerisindeki Yeri Üzerine Bir Değerlendirme”. AKRA Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi. S. 9, s. 117-126.
• Tek, R. (2016). “Edebiyat-Toplum İlişkisi Bağlamında Âşık Veysel’in Şiir Dünyası”. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi. S. 40, s. 327-350.
• Tikbaş Apak, F. (2022). “Bir Kent İmgesi Olarak Rize Simidi”. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. C.19, S.3, s. 1298-1309.
• Tunç, G. (2007). “Kent İnsanının Gözüyle Âşık Şiiri Geleneği”. Millî Folklor. S.75, s. 11-16.
• Vural, F.-Çalışkan, A. B. (2019). “Karanlık Dünyalarından Işık Olan İki Âşık: Âşık Veysel ve Barpı Alıkulov.” Uluslararası Halkbilimi Araştırmaları Dergisi. C. 2, S. 3, s.40-83.
• Yaz, E. (2017). “Travmatik Yaşantıları Bağlamında Âşık Veysel ve Müzikle Terapi”. Art-Sanat Dergisi. S. 7, s. 277-289.
• [URL 1]: https://www.unesco.org.tr/Home/AnnouncementDetail/6070, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 2]: https://www.haberler.com/guncel/sivas-ta-asik-veysel-i-anma-konseri-duzenlendi-14817556-haberi/, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 3]: https://m.sivas.bel.tr/icerik/153/6889/asik-veysel-aniti-tamamlandi.aspx, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 4]: https://www.tripadvisor.com.tr/Attraction_Review-g298037-d3696217-Reviews-Asik_Veysel_Museum-Sivas.html, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 5]: https://www.sivashaberler.com/heykel/, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 6]: https://www.karar.com/sehir-haberleri/sivasta-kardan-asik-veysel-heykeli-1645714, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 7]: https://www.cumhuriyet.com.tr/yasam/asik-veysel-olumunun-49-yilinda-mezari-basinda-anildi-1918018, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 8]: https://www.aa.com.tr/tr/kultur-sanat/asik-veysel-vefatinin-49-yilinda-sivasta-mezari-basinda-anildi/2541220.
• [URL 9]. https://sivas.bel.tr/icerik/6/6914/belediyemizden-asik-veyseli-anma-gecesi.aspx, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 10]: https://twitter.com/sivasvaliligi/status/1505184187904630790/photo/3, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 11]: https://www.tedsivas.k12.tr/dostlar-beni-hatirlasin/ Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 12]: http://sarkisla.meb.gov.tr/www/21-mart-asik-veyseli-anma-programi/icerik/1263, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 13]: https://www.hurriyet.com.tr/yerel-haberler/sivas/asik-veyselin-olumunun-43-yili-37262285, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 14]: https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/sivas/gezilecekyer/asik-veysel-muzes, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 15]: http://sivas.gov.tr/asik-veysel-sanat-evi, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 16]: https://dergiteneffus.com/mart-2021/ozan-kulturunun-son-temsilcilerinden-asik-veysel-satiroglu.html, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 17]: https://www.facebook.com/asikveyselkulturdernegi/, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 18]: https://www.unesco.org.tr/Home/AnnouncementDetail/6077, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 19]: https://www.oncevatan.com.tr/sivasta-asik-veysel-kultur-ve-sanat-festivali-basladi, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 20]: https://www.gazeteduvar.com.tr/kultur-sanat/2017/07/23/asik-veysel-memleketi-sivasta-festivalle-anildi, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 21]: https://www.youtube.com/watch?v=MgGSnt_8HKs, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 22]: https://www.facebook.com/erdogmuskemal/videos/4-a%C5%9F%C4%B1k-veysel-emlek-a%C5%9F%C4%B1klar-festivali-sivasta-ba%C5%9Flad%C4%B1sivas-aa-%C5%9Fark%C4%B1%C5%9Fla-il%C3%A7esinde/612325993457249/?locale=ms_MY, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 23]: https://sarkislamyo.cumhuriyet.edu.tr/, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 24]: https://sivasasikveyselilkokulu.meb.k12.tr/tema/index.php, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 25]: https://asikveyselio.meb.k12.tr/, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 26]: https://sarkislaanadolu.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/58/10/300554/fotograf_galerisi_2235949.html?CHK=0e0a0441afe2d87bdfc927b6b90ae715, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 27]: http://www.sivas.gov.tr/sarkisla-asik-veysel-genclik-ve-kultur-merkezi-torenle-acildi, Erişim Tarihi: 13.01.2023, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 28]: https://www.facebook.com/sarkislabeltr/videos/a%C5%9F%C4%B1k-veysel-park%C4%B1/1790794677840412/, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 29]: https://www.tema.org.tr/asikveysel-hatiraormani, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 30]: https://www.evrensel.net/haber/467407/adinin-okuldan-cikarilmasi-tepkiyle-karsilanmisti-yeni-yapilan-okula-asik-veysel-adi-verildi, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 31]: https://www.google.com.tr/?hl=tr, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 32]: https://www.google.com.tr/?hl=tr, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 33]: https://www.cankaya.bel.tr/news/12813/Asik-Veysel-Engelsiz-Yasam-Merkezi-Yeteneklerini-Ariyor/, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 34]: https://www.etimesgut.bel.tr/tesisler/asik-veysel-parki-69.aspx, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 35]: https://www.kecioren.bel.tr/atapark_asik_veysel_mahalle_konagi-75-tesis.html, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 36]: https://www.kecioren.bel.tr/asik_veysel_nikah_salonu-63-tesis.html, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 37]: https://www.atasehir.com.tr/haber/asik-veysel-mahallesine-yeni-bir-kutuphane-kazandiriliyor-38306, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 38]: https://www.sultanbeyli.bel.tr/haber/asik-veysel-parki-hizmete-acildi/#gallery-1, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 39]: https://www.izmir.art/tr/bornova-asik-veysel-rekreasyon-alani-ve-amfi-tiyatro, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 40]: https://www.aydinlik.com.tr/haber/engelsizlerin-sanat-festivali-basliyor-102617, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 41]: https://www.konhaber.com/guncel/56_konya_asiklar_bayrami_nin_temasi_asik_veysel_e_vefa-1873542h, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 42]: https://biletinial.com/tiyatro/asik-veysel-bakyf, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 43]: https://www.sultangazi.bel.tr/tr/guncel-haberler/asik-veysel-kultur-sanat-sezonu-kapilarini-acti_5984, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 44]: https://www.gunhaber.com.tr/haber/Asik-Veysel-operada-anilacak/510524, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 45]: https://www.hatiramsivas.com/urun/asik-veysel-heykel, , Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 46]: https://www.hepsiburada.com/tumbled-workshop-sivas-magnet-buzdolabi-susu-hediyelik-dekoratif-esya-pm-HBC00000CQSGW, , Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 47]: https://www.memleketkolisi.com/muhtesem-uclu-sivas-biblosu, , Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 48]: https://www.memleketkolisi.com/dortlu-sivas-tabagi, , Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 49]: https://www.memleketkolisi.com/ozel-sivasli-tuzluk-seti, , Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 50]: https://www.facebook.com/487509888014630/photos/pcb.2300777043354563/2300776993354568/?type=3&theater, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• [URL 51]: https://www.sivasspor.com.tr/, Erişim Tarihi: 13.01.2023.