Türkiye ve Rusya Arasındaki Uçak Krizinin Borsa İstanbul Turizm İşletmelerinin Finansal Performansına Etkilerinin Analizi

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 1, 61 - 75, 30.06.2019

Erdinç Karadeniz

Öz

Bu araştırmanın amacı, Rusya ve Türkiye
arasında yaşanan uçak krizinin Borsa İstanbul’da işlem gören turizm
işletmelerinin finansal performansına olan etkisini finansal oranlar yardımıyla
analiz etmektir. Bu amaçla Borsa İstanbul’a kote olan 11 turizm işletmesinin
2014-2015 kriz öncesi dönemine ve 2016-2017 kriz sonrası dönemine ait likidite,
finansal yapı, faaliyet, karlılık ve borsa performansları finansal oran analizi
yöntemiyle ölçülmüştür. Ayrıca kriz öncesi ve kriz sonrası dönem arasındaki
finansal performans bağlamında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olup
olmadığı Wilcoxon İşaretli Sıra Testi ile test edilmiştir. Analiz sonucunda kriz
sonrası dönemde likidite oranlarında, alacak devir hızında, net kar marjı ve öz
sermaye karlılık oranlarında düşüş yaşandığı saptanmıştır. Buna karşın toplam
ve kısa vadeli kaldıraç oranlarında, aktif devir hızında, stok devir hızında,
aktif karlılık oranında ve fiyat kazanç oranında yükselme yaşandığı
saptanmıştır. Araştırmada son olarak hesaplanan bütün finansal oran
ortalamaları kriz öncesi ve kriz sonrası dönem itibariyle karşılaştırıldığında
aradaki farkın istatistiksel açıdan anlamlı olmadığı belirlenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Uçak Krizi, Finansal Performans, Oran Analizi, BIST Turizm İşletmeleri

Kaynakça

• Andrew, W. P. & Schmidgall, R. S. (1993), Financial Management For The Hospitality Industry, USA, AH&MA.
• Ayaz, N. (2016). Ekonomik Krizlerin Turizm Sektörüne Olan Etkileri Üzerine Bir İnceleme. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15 (59), 1360-1371.
• Bakır, Z.Z. (2016), Türkiye ve Rusya Arasındaki Turizm İlişkilerinde Yeni Dönem, https://insamer.com/tr/turkiye-ve-rusya-arasindaki-turizm-iliskilerinde-yeni-donem_299.html (12.01.2019).
• Brealey, R. A., Myers, S. C. & Marcus, A. J. (2001), Fundamentals Of Corporate Finance, Boston, McGraw-HillCompanies, Inc.
• Büyükşalvarcı, A. & Abdioğlu, H. (2010). Kriz Öncesi Ve Kriz Dönemlerinde İşletmelerde Çalışma Sermayesi Gereksiniminin Belirleyicileri: İMKB İmalat Sanayi Şirketleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama.Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24 (2), 47-71.
• Ceylan, A. & Korkmaz, T. (2018). Finansal Yönetim Temel Konular, Bursa, Ekin Kitabevi.
• Çenberci, E. (2013). Yunanistan Borç Krizi ve Türk-Yunan Turizmine Etkileri (2011 Yılı İncelemesi). Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4 (7), 106-121.
• Davras, G.M. & Aktel, M. (2018). 2015-2016 Krizinin Türkiye Turizmine Yansımaları. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 9 (21), 27-38.
• Deniz, T. & Karadağ, D. (2018). Politik Çatışmaların Ve Terörizmin Turizm Sektörüne Etkileri: 2010-2017 Türkiye Örneği. Eastern Geographical Review, 23 (40), 61-74.
• Durgun, A. & Gövdere, B. (2011). 2008 Küresel Krizinin Antalya Konaklama İşletmelerine Etkileri Üzerine Bir Analiz. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 30 (1), 139-159.
• Esen, Ş. & Uyar, H. (2011). Küresel Krizin Yerel Ekonomilere Etkileri: Bartın Ve Karabük İli Otel İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma. EKEV Akademi Dergisi, 15 (46), 357-370.
• Göçen, S., Yirik, Ş. & Yılmaz, Y. (2011). Türkiye'de Krizler ve Krizlerin Turizm Sektörüne Etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16 (2), 493-509.
• İskenderoğlu, Ö. & Karakozak, Ö. (2013). 2008 Küresel Finansal Krizinin Finansal Oranlar Üzerine Etkisi: BIST'de İşlem Gören İmalat Sanayi İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28(2), 99-129.
• Jagels, M. G. & Coltman, M. M. (2004), Hospitality Management Accounting, New Jersey, John Wiley & Sons, Inc.
• Kalaycı, Ş. (2014), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, 5. Baskı, Ankara, Asil Yayın Dağıtım.
• Kamuyu Aydınlatma Platformu (2019), BIST’te İşlem Gören Lokanta ve Oteller Sektör Şirketleri, https://www.kap.org.tr/tr/Sektorler (05.01.2019).
• Karadeniz, E., Dalak, S., Beyazgül, M. & Günay, F. (2016), Turizm Alt Sektörlerinin Finansal Performanslarının Oran Yöntemiyle Karşılaştırmalı Analizi, Muhasebe Denetime Bakış Dergisi, 16 (49), 49-68.
• Kaya, A. &Gülhan, Ü. (2010). Küresel Finansal Krizin İşletmelerin Etkinlik Ve Performans Düzeylerine Etkileri: 2008 Finansal Kriz Örneği. Ekonometri ve İstatistik e-Dergisi, 11, 61-89.
• Köşker, H. (2017). Krizlerin Turizm Sektörüne Etkileri Üzerine Bir Araştırma: 2016 Yılı Türkiye Örneği. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (62), 216-230.
• Okumuş, F. (2003). İşletmelerde Kriz Yönetimi Ve Krizlerin İşletmeler Üzerine Olası Etkileri. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 17 (1-2), 203-212.
• Orhan, S.& Yazarkan, H. (2011). Küresel Finansal KrizinIMKB 30 ŞirketlerineEtkilerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, Ocak, 17-28.
• Özdamar, K. (2011), Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi, Eskişehir, Kaan Kitabevi.
• Öztürk, S. & Gövdere, B. (2010). Küresel Finansal Kriz Ve Türkiye Ekonomisine Etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15 (1), 377-392.
• Sarı, Y. & Seçilmiş, C. (2010). 2008 Yılı Finansal Ekonomik Krizinin Türkiye Turizm Sektörüne Yansımaları Üzerine Bir Araştırma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 5 (1), 191-204.
• Şahin, E., Konak, F. & Karaca, S. S. (2017). Türkiye ve Rusya Arasındaki Uçak Krizinin Borsa İstanbul Gıda, İçecek ve Turizm Endeksleri Üzerine Etkisi. Business and Economics Research Journal, 8 (3), 473-485.
• Tekin, E. & Çöpoğlu, M. O. (2018). Uluslararası Politik Krizlerin Küçük Ve Orta Büyüklükteki Konaklama İşletmelerine Etkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 9 (22), 391-411.
• Tekin, E. (2015). The Impacts Of Political And Economic Uncertainties On The Tourism Industry In Turkey. MediterraneanJournal of SocialSciences, 6 (2), 265-272.Türk Dil Kurumu (2019), Büyük Sözlük, www.tdk.gov.tr, (08.01.2019).
• UNWTO (2018), UNWTO Tourism Highlights, https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284419876, (30.01.2019).
• White I. G., Sondhi, C.A. & Fried, D. (1997), The Analysis And Use Of Financial Statements, New York, JohnWiley & Sons Inc.
• Yıldırım, S. (2010). 2008 Yılı Küresel Ekonomi Krizinin Dünya ve Türkiye Ekonomisine Etkileri. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2010 (1), 47-55.