Turist Rehberlerinin Kaynak Yönetimi Rol Tanımlarının Belirlenmesi

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 2, 89 - 110, 29.12.2021

Hasret Ulusoy , Özlem Köroğlu

Öz

Bu çalışmada, turist rehberlerinin kaynak yönetimi rolüne ilişkin tanımlarının belirlenmesi amaçlanmaktadır. Ayrıca çalışmada turist rehberlerinin doğal kaynak ve kültürel kaynak kavramlarına ilişkin yapmış oldukları tanımların ve bu kaynaklara yönelik verdikleri örneklerin belirlenmesi de hedeflenmektedir. Araştırmada nitel desen yaklaşımı benimsenmiştir. Araştırmanın örneklemini 65 eylemli turist rehberi oluşturmaktadır. İlgili alanyazın taraması ve araştırmanın amacı doğrultusunda hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak derinlemesine görüşme tekniği ile katılımcılardan cevaplar alınmıştır. Verilerin analizinde içerik analizinden ve betimsel-yorumlayıcı analizden yararlanılmıştır. Analiz sonucunda katılımcıların doğal kaynak, kültürel kaynak ve kaynak yönetimi rolüne ilişkin tanımları kategorize edilmiştir. Doğal kaynakların “doğal güzellikler olmaları” ve kültürel kaynakların “günümüze kadar ulaşmış olmaları” turist rehberleri tarafından en fazla tekrarlanan ifadeler olmuştur. “Nehirler” en sık tekrarlanan doğal kaynak örneği olurken, “antik kentler” ise en sık tekrarlanan kültürel kaynak örneği olmuştur. “Motive edici” ve “çevresel yorumcu” olmak üzere iki tema altında yer alan kodlardan en sık tekrarlananlar sırasıyla “bilgi aktarma” ve “koruma”dır. Turist rehberlerinin cevapları üzerine doğal ve kültürel kaynaklara karşı sorumlulukları bulunduğu ve kendilerini bu kaynakları koruma konusunda sorumlu hissettikleri söylenebilmektedir. Araştırma sonuçları doğrultusunda uygulamaya dönük somut öneriler sunulmuştur. Kaynakların önemi ve sürdürülebilirlik anlayışı çerçevesinde turist rehberlerinin kaynak yönetimi rolüne yönelik tanımların belirlenmesinin farkındalık yaratarak alanyazına ve uygulamaya katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Doğal Kaynak, Kültürel Kaynak, Kaynak Yönetimi Rolü, Turist Rehberi

Kaynakça

• Ahipaşaoğlu, S. (2006). Turizmde Rehberlik (Gözden Geçirilmiş İkinci Baskı), Ankara, Gazi Kitabevi.
• Ap, J. & Wong, K. K. F. (2001). Case Study On Tour Guiding: Professionalism, Issues and Problems, Tourism Management, 22 (5), 551-563.
• Aslan, Z. & Çokal, Z. (2016). Profesyonel Turist Rehberinin Kültürel Değerlere Katkısına İlişkin Turist Algılamaları, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 4 (1), 53-69.
• Bahadır, M. (2013). Kovada Gölü Milli Parkı'nın Sürdürülebilir Yönetimi, Eastern Geographical Review, 18 (30), 287-309.
• Ballantyne, R. & Hughes, K. (2001). Interpretation in Ecotourism Settings: Investigating Tour Guides' Perceptions of Their Role, Responsibilities and Training Needs, Journal of Tourism Studies, 12 (2), 2-9.
• Black, R. (2007). Professional Certification: A Mechanism to Enhance Ecotour Guide Performance. R. Black & Alice Crabtree içinde, Quality Assurance And Certification in Ecotourism (s. 316-336). Wallingford, Oxfordshire: CABI.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (20. Baskı), Ankara, Pegem Yayınları.
• Coccossis, H. (2008). Cultural Heritage, Local Resources and Sustainable Tourism, International Journal of Services Technology and Management, 10 (1), 8-14.
• Cohen, E. (1985). The Tourist Guide: The Origins, Structure and Dynamics of a Role, Annals of Tourism Research, 12 (1), 5-29.
• Çapar, G. & Yenipınar, U. (2017). Kültürel ve Doğal Mirasın Sürdürülebilirliğinde Turist Rehberlerinin Rolüne İlişkin Turist Algısı, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20 (38), 397-424.
• Dahles, H. (2002). The Politics of Tour Guiding: Image Management in Indonesia, Annals of Tourism Research, 29 (3), 783-800.
• de Lima, I. B. (2016). Pivotal Role of Tour Guides For Visitors’ Connection With Nature: Conceptual and Practical Issues, International Journal of Humanities and Applied Sciences, 5 (1), 18-22.
• Dunster, J. & Dunster, K. (1996). Dictionary of Natural Resource Management: The Comprehensive, Single-Source Guide to Natural Resource Management Terms, Vancouver, UBC Press.
• Ellis, S. M. (2011). “Intangible” Cultural Resources: Values Are In The Mind. T. F. King içinde, A Companion to Cultural Resource Management (s. 156-171). West Sussex: A John Wiley & Sons, Ltd. Publication.
• Ezenagu, N. & Iwuagwu, C. (2016). The Role Cultural Resources in Tourism Development in Awka, African Journal of Hospitality, Tourism and Leisure, 5 (2), 1–12.
• Farrell, N. (2011). Historic Battlefields: Studying and Managing Fields of Conflict. T. F. King içinde, A Companion to Cultural Resource Management (s. 298-318). West Sussex: A John Wiley & Sons, Ltd., Publication.
• Glesne, C. (2013). Nitel Araştırmaya Giriş. (A. Ersoy; P. Yalçınoğlu Çev. Ed.) Ankara: Anı Yayıncılık.
• Güneş E., Pekerşen Y., Nizamlıoğlu H. F. & Ünüvar R. T. (2019). Konya İlinde Sürdürülebilir Turizm Kapsamında Kültürel Mirasın Korunması ve Kullanımına Yönelik Yerel Halkın Görüşleri, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 10 (Ek Sayı), 01-14.
• Haberal, H. (2015). Turizmde Alternatif Ekolojik Turizm, Doğa Turizmi, Kırsal Turizm, Yayla Turizmi, Ankara, Detay Yayıncılık.
• Haig, I. & McIntyre, N. (2002). Viewing Nature: The Role Of The Guide And The Advantages of Participating in Commercial Ecotourism, Journal of Tourism Studies, 13 (1), 39-48.
• Holloway, J. C. (1981). The Guided Tour a Sociological Approach, Annals of Tourism Research, 8 (3), 377-402.
• Howard, J., Thwaites, R. & Smith, B. (2001). Investigating The Role of The Indigenous Tour Guide. Journal of Tourism Studies, 12 (2), 32-39.
• Hu, W. (2007). Tour Guides and Sustainable Development: The Case of Hainan, China, Unpublished Ph.D. Thesis, University of Waterloo, Canada.
• Hunter, W. M. (2011). Geographies of Cultural Resource Management: Space, Place, and Landscape. T. F. King içinde, A Companion to Cultural Resource Management (s. 95-113). West Sussex: A John Wiley & Sons, Ltd., Publication.
• Jansen-Verbeke, M. (2007). Cultural Resources and The Tourismification of Territories The Tourism Research Agenda: Navigating With a Compass, Acta Turistica Nova, 1 (1), 1-20.
• Jansen-Verbeke, M. (2008). Cultural Landscapes and Tourism Dynamics: Explorative Case Studies. M. Jansen-Verbeke, G. K. Priestley, & A. P. Russo içinde, Cultural Resources for Tourism (s. 125-144). New York : Nova Science Publishers, Inc.
• Jansen-Verbeke, M. & Lievois, E. (2008). Visiting Patterns In Historic Cityscapes: A Case Study In Ghent, Belgium. M. Jansen-Verbeke, G. K. Priestley, & A. P. Russo içinde, Cultural Resources for Tourism (s. 17-29). New York: Nova Science Publishers, Inc.
• Kızılırmak, İ. & Kurtuldu, H. (2005). Kültürel Turizmin Önemi ve Tüketici Tercihlerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Çalışma, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi,1, 100-120.
• King, T. F. (2011). Introduction. T. F. King içinde, A Companion to Cultural Resource Management (s. 1-10). West Sussex: A John Wiley & Sons, Ltd., Publication.
• Kozak, M. (2017). Bilimsel Araştırma: Tasarım, Yazım ve Yayım Teknikleri (3. Baskı), Ankara, Detay Yayıncılık.
• Köroğlu, A., Köroğlu, Ö. & Sarıoğlan, M. (2007, 4-7 Mayıs). Türk Mutfağının Tanıtılmasında Profesyonel Turist Rehberlerinin Rolüne İlişkin Ampirik Bir Çalışma. 1. Ulusal Gastronomi Sempozyumu ve Sanatsal Etkinliklerde Sunuldu, Antalya.
• Köroğlu, Ö. (2013). Turist Rehberlerinin İş Yaşamındaki Rolleri Üzerine Kavramsal Bir Değerlendirme, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, 91-112.
• Köroğlu, Ö., Köroğlu, A. & Alper, B. (2012). Doğaya Dayalı Gerçekleştirilen Turizm Faaliyetleri İçerisinde Turist Rehberlerinin Rolleri Üzerine Bir İnceleme, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 14 (22), 131-139.
• Köroğlu, Ö. & Güzel, F. Ö. (2014). Visitor Perceptions of The Role of Tour Guides in Natural Resource Management and Sustainable Tourism, International Journal of Advances in Management and Economics, 3 (5), 1-8.
• Kurdoğlu, O. (2012). Kaçkar Dağları Milli Parkı ve Yakın Çevresinin Doğal Kaynak Yönetimi Açısından İncelenmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Leclerc, D. & Martin, J. N. (2004). Tour Guide Communication Competence: French, German and American Tourists' Perceptions. International Journal of Intercultural Relations, 28 (3-4), 181-200.
• McManamon, F. P. (2003). The Protection of Archaeological Resources in The United States: Reconciling Preservation With Contemporary Society. F. P. McManamon & A. Hatton içinde, Cultural Resource Management In Contemporary Society Perspectives on Managing and Presenting the Past (s. 40-54). London: Routledge.
• McManamon, F. P. & Hatton, A. (2003). Introduction: Considering Cultural Resource Management in Modern Society. . F. P. McManamon & A. Hatton içinde, Cultural Resource Management In Contemporary Society Perspectives on Managing and Presenting the Past (s. 1-19). London: Routledge.
• McNally, M. D. (2011). Religious Belief and Practice. T. F. King içinde, A Companion to Cultural Resource Management (s. 172-202). West Sussex: A John Wiley & Sons, Ltd., Publication.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel Araştırma: Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber. (S. Turan Çev. Ed.). Ankara: Nobel Yayıncılık. (Orijinal çalışma 2009 yılında yayımlanmıştır)
• Morse-Kahn, D. (2011). History as a Cultural Resource. T. F. King içinde, A Companion to Cultural Resource Management (s. 128-140). West Sussex: A John Wiley & Sons, Ltd., Publication.
• Pereira, E. M. & Mykletun, R. J. (2012). Guides As Contributors To Sustainable Tourism? A Case Study From The Amazon, Scandinavian Journal of Hospitality and Tourism, 12 (1), 74-94.
• Perley, B. C. (2011). Language as an Integrated Cultural Resource. T. F. King içinde, A Companion to Cultural Resource Management (s. 203-220). West Sussex: A John Wiley & Sons, Ltd., Publication.
• Philipp, S. F. (1993). Racial Differences in The Perceived Attractiveness of Tourism Destinations, Interests, and Cultural Resources, Journal of Leisure Research, 25 (3), 290-304.
• Poudel, S., Nyaupane, G. P. & Timothy, D. J. (2013). Assessing Visitors Preference of Various Roles of Tour Guides in the Himalayas, Tourism Analysis, 18 (1), 45-59.
• Priskin, J. (2001). Assessment of Natural Resources For Nature-Based Tourism: The Case of The Central Coast Region of Western Australia, Tourism Management, 22 (6), 637-648.
• Rabotić, B. (2010, 06-08 May). Professional Tourist Guiding: The Importance of Interpretation For Tourist Experiences, Paper presented at 20th Biennial International Congress: New Trends in Tourism and Hotel Management, Opatija (Croatia), s. 1-11.
• Randall, C. & Rollins, R. (2005, 17-20 May). Role Of The Tour Guide in National Parks, Paper presented at In Eleventh Canadian Congress On Leisure Research.
• Randall, C. & Rollins, R. B. (2009). Visitor Perceptions of The Role of Tour Guides in Natural Areas, Journal of Sustainable Tourism, 17 (3), 357-374.
• Ryan, C. & Dewar, K. (1995). Evaluating the Communication Process Between Interpreter and Visitor, Tourism Management, 16 (4), 295-303.
• Sönmez, V. & Alacapınar, F. G. (2014). Örneklendirilmiş Bilimsel Araştırma Yöntemleri (Genişletilmiş 3.Baskı), Ankara, Anı Yayıncılık.
• Şahin, K. & Yılmaz, A. (2009). Samsun İlinde Doğal Kaynaklara Dayalı Turizm Arzı ve Planlanması, Journal of International Social Research, 2 (7), 218-231.
• Toker, A. (2011). Kültür Turizminin Sürdürülebilirliğinde Profesyonel Turist Rehberlerinin Rolü: Ankara Örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Topuz, A. (2006). Hemşirelerde Rol Çatışması ve Rol Belirsizliği, İş Stresi ve Aralarındaki İlişkinin Belirlenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• Weiler, B. & Davis, D. (1993). An Exploratory Investigation into The Roles of The Nature-Based Tour Leader, Tourism Management, 14 (2), 91-98.
• Weiler, B. & Ham, S. H. (2001). Tour Guides and Interpretation. D. B. Weaver içinde, The Encyclopedia of Ecotourism (549- 563). Oxon, UK: CABI Publishing.
• Yılmaz, E. (2002). Entegre Doğal Kaynak Yönetimi ve Bir Çalıştay, Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi (DOA), 8, 1-30.
• Zhang, H. Q. & Chow, I. (2004). Application of Importance-Performance Model in Tour Guides’ Performance: Evidence From Mainland Chinese Outbound Visitors in Hong Kong, Tourism Management, 25 (1), 81-91.