Turist Rehberlerinin Dijital Turizmdeki Gelişmelere Bakışı

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 1, 193 - 208, 16.06.2022

Ertuğrul Düzgün

Öz

Dijital turizm ile birlikte robotlar, yapay zekâ, artırılmış gerçeklik, elektronik rehberlik, sanal müzeler, akıllı cihazlar ve mobil uygulamalar gibi faaliyetler, yeni nesil teknolojik gelişmeler olarak hayatımıza girmeye başlamıştır. Araştırma, turizm sektörü için önemli bir paydaş olan turist rehberlerinin dijital turizm faaliyetlerine bakış açılarını belirleyebilmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma verileri yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla, turist rehberleri ile yapılan yüz yüze veya telefon görüşmeleri ile elde edilmiştir. Nitel bir araştırma olarak tasarlanan bu çalışmada betimsel analiz çerçevesinde belirli temalar oluşturulmuş ve doğrudan alıntılar yardımıyla yorumlamalar yapılmıştır. Araştırmaya kartopu örnekleme yöntemiyle elde edilen dijital turizm konusunda bilgi sahibi olan 16 turist rehberi katılmıştır. Turist rehberlerinin çoğunluğunun dijital turizm kapsamındaki teknolojik gelişmeleri yakından takip ettikleri, özellikle rehberlerin faydasına olan mikrofonlu kulaklık, mobil uygulamalar ve sanal gerçeklik gibi teknolojik gelişmeleri kullandıkları; ancak bireysel hareket etmeyi yönlendiren elektronik sözlüklere ve bazı uygulamalara karşı olumsuz yaklaştıkları görülmüştür. Bunun yanında ileride özellikle müzelerde robot rehberlerin yaygınlaşacağı ve ilgi çekeceği öngörülmektedir. Bu durumun ilk aşamada rehberlik mesleğine belirgin bir olumsuz etkisinin olması beklenmezken, uzun vadede işsizlik gibi sorunlar oluşturarak rehberlik mesleğine zarar vereceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Dijital Turizm, Teknoloji, Robot Rehber, Turist Rehberi

Kaynakça

• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. & Yıldırım, E. (2010). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Sakarya: Sakarya Kitabevi.
• Bahar, M., Yüzbaşıoğlu, N. & Topsakal, Y. (2019). Akıllı Turizm ve Süper Akıllı Turist Kavramları Işığında Geleceğin Turizm Rehberliğine Bakış. Journal of Travel and Tourism Research, (14), 72-93.
• Boboc, R. G., Horatiu, M. & Talaba, D. (2014). An Educational Humanoid Laboratory Tour Guide Robot. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 141, 424-430.
• Boyraz, B. (2013). Müze Teknolojileri ve Sergileme Farklılıkları. İdil Dergisi, 2 (8), 113-128.
• Çapar, G. & Karamustafa, K. (2018). Turist Rehberliği (Ed. Eser, S., Şahin, S. ve Çakıcı), içinde Turist Rehberliği ve Teknoloji. (ss. 205-220). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Dahles, H. (2002). The Politics of Tour Guiding: Image Management in Indonesia. Annals of Tourism Research, 29 (3), 783-800.
• De Kervenoael, R., Hasan, R., Schwob, A. & Goh, E. (2020). Leveraging Human-Robot Interaction in Hospitality Services: Incorporating the Role of Perceived Value, Empathy, and Information Sharing into Visitors’ Intentions to Use Social Robots. Tourism Management, 78, 104042.
• Döner Sermaye İşletmesi Merkez Müdürlüğü (DÖSİM), (2021). Sesli Rehberlik Listesi. [http://www.dosim.gov.tr/sesli-rehberlik-listesi ], (Erişim Tarihi: 20 Aralık 2021).
• Ersu, Ö. (2018). Mesleğin Yakın Geleceği · Artırılmış Gerçeklik ve Sanal Gerçeklik Uygulamaları. 2. Uluslararası Turizm Ekonomi ve İş Bilimleri Kongresi, 01 – 04 Kasım 2018, Kocaeli.
• Eser, S., Çakıcı, A. C., Babat, D. & Kızılırmak, İ. (2019). Turlarda Teknoloji Kullanımı: Turistler ve Turist Rehberleri Gözüyle Bir Değerlendirme. Balıkesir University Journal of Social Sciences Institute, 22(41), 465-480.
• Harmankaya, M. B. (2010). Müzelerde Elektronik Rehberlik Uygulamaları. (Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi), T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, İstanbul.
• Huanga, C.D., Gooa, J., Namb, K. & Yoo, C.W. (2017). Smart Tourism Technologies in Travel Planning: The Role of Exploration and Exploitation. Information & Management, 54, 757-770.
• İşçen, M. & Işık, B. (2020). Turist Rehberlerinin Kullandıkları Mobil Uygulamaların Algılanan Fayda ve Kullanım Kolaylığına Yönelik Nicel Bir Araştırma. Journal of Business in the Digital Age, 3(1), 2651-4737.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2021, 12 27). Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Sanal Müze. [https://sanalmuze.gov.tr/] (Erişim Tarihi: 27.12.2021).
• Palumbo F., Dominici G. & Basile G. (2014). The Culture on the Palm of Your Hand: How to Design a User Oriented Mobile App for Museums. In L. Aiello (Ed.), içinde Management of Cultural Products: E-Relationship Marketing and Accessibility Perspectives, (ss. 224-243). America: IGI Global.
• Sarı, Y. & Kozak, M. (2005). Turizm Pazarlanmasında İnternetin Etkisi: Destinasyon Web Siteleri İçin Bir Model Önerisi. Akdeniz İİBF Dergisi, 9, 248-271
• Sezgin, M. & Karagöz, B. (2021). Turizmde Robotlaşma Teknolojisinin Kullanımı. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 5(3), 946-959.
• Styliani, S., Fotis, L., Kostas, K. & Petros, P. (2009). Virtual Museums, A Survey and Some Issues for Consideration. Journal of Cultural Heritage, 10 (4), 520-528.
• Şalk, S. & Köroğlu, Ö. (2020) Turist Rehberlerinin Artırılmış Gerçeklik Uygulamalarına Yönelik Algılarının Belirlenmesi. Journal of Yasar University, 15 (58), 313-328.
• Şen, N. (2020). Örnek Olaylarla Turist Rehberliği (Ed. Düzgün, E.), içinde Turist Rehberliği ve Teknolojik Gelişmeler. (ss. 285-301). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Tekin, Ö., Bideci, M.& Avcıkurt, C. (2017). Turist Rehberliği Üzerine Araştırmalar (Ed. Güzel, Ö. Altıntaş, V. ve Şahin, İ.) içinde. Turist Rehberliğinde Yeni Teknolojiler Kullanımı. (ss. 291-305).
• Topsakal, Y., Yüzbaşıoğlu, N. & Çuhadar, M. (2018). Endüstri Devrimleri ve Turizm: Türkiye Turizm 4.0 SWOT Analizi ve Geçiş Süreci Önerileri. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23, 1623-1638.
• TUREB (2021). Rehber Veri Tabanı. [http://www.tureb.org.tr/tr/RehberVeritabani] (Erişim Tarihi: 29.12.2021).
• Vatan, A. & Doğan, S. (2021). What do hotel employees think about service robots? A qualitative study in Turkey. Tourism Management Perspectives, 37,100775.
• Wang, D., Park, S. & Fesenmaier, D. (2011). An Examination of Information Services and Smartphone Applications. [https://scholarworks.umass.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1179&context=gradconfhospitality] (Erişim Tarihi: 28.12.2021).
• Weiler, B. & Black, R. (2014). Tour Guiding Research: Insights, Issues and Implications. United Kingdom. Channel View Publications
• Weiler, B. & Black, R. (2015). The Changing Face of the Tour Guide: One-Way Communicator to Choreographer to Co-Creator of the Tourist Experience. Tourism Recreation Research, 40 (3), 364-378
• Williams, P. W., Bascombe, P., Brenner, N. & Green, D. (1996). Using the Internet for Tourism Research: "Information Highway" or "Dirt Road"?. Journal of Travel Research, 34 (4), 63-70. Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yıldız, S. (2019). Turist Rehberliği Mesleğinde Robot Rehberlerin Yükselişi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 10 (23), 164-177.