Yerli Turistlerin Algıladıkları Gastronomi İmajının, Turist Memnuniyeti ve Destinasyon Sadakatine Etkisi: Hatay Örneği

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 1, 35 - 52, 10.06.2023

Hasan Cinnioğlu , Menekşe Gündoğdu

Öz

Destinasyonlar, turizm endüstrisinin sürekli değişen ve farklılaşan dinamikleri karşında, turist istek ve beklentileri karşılayabilmek için, çekicilik yaratan stratejiler uygulamaktadır. Bu açıdan önemli çekicilik bileşeni sayılan gastronomi öğeler, belirli bir imaj oluşturarak, bu imajın etkileri ile destinasyonun ön plana çıkmasına, tanınmasına ve sürekli gelir kaynağı oluşturmasına katkı sunmaktadır. Seyahatlerini bu destinasyonlara gerçekleştiren turistlerde ise davranış niyetlerine etki ederek, turist memnuniyeti ve destinasyon sadakati gibi davranışların ortaya çıkmasını sağmaktadır.
Bu doğrultan yola çıkarak çalışmanın temel amacı, Hatay’a gelen yerli turistlerin algıladığı gastronomi imajının, turist memnuniyeti ve destinasyon sadakatine olan etkisini belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda Ocak 2022- Ekim 2022 tarihleri arasında Hatay’ı ziyaret eden yerli turiste, 407 adet anket uygulanmıştır. Anketler, kolayda örnekleme yöntemine göre yüz yüze yapılmıştır. Anketteki veriler üzerinde, betimleyici analiz, Doğrulayıcı faktör analizi (DFA), korelasyon ve regresyon analizleri yapılmıştır.
Çalışma kapsamında yapılan analizler sonucunda; Hatay’a gelen yerli turistlerin algılamış olduğu gastronomi imajının turist memnuniyetine ve Hatay destinasyonuna karşı sadakatine etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Destinasyonlar açısından önemli olduğu düşünülen gastronomi unsurlarının yaratmış olduğu imajın, turist memnuniyeti ve destinasyon sadakatine doğrudan bir etkisinin olduğu aynı zamanda turist memnuniyetinin de destinasyon sadakati üzerinde etkisinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma bulguları kapsamında, literatüre, sektör temsilcilerine ve ilgili kurum yöneticilerine çeşitli öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Gastronomi İmajı, Turist Memnuniyeti, Destinasyon Sadakati, Hatay, Gastronomi İmajı, Turist Memnuniyeti, Destinasyon Sadakati, Hatay

Kaynakça

• Ab Karim, M. S., Lia, C. B., Aman, R., Othman, M., & Salleh, H. (2011). Food image, satisfation and behaviorall intentions: the case of malaysia's portugese cuisine, International Chrıe Conference-Refereed Track, 29 July.
• Ab Karim, S., & Chi, C. G. Q. (2010). Culinary tourism as a destination attraction: an empirical examination of destinations' food image. Journal Of Hospitality Marketing and Management, 19(6), 531-555.
• Akama, J. S., & Keithi, M. D. (2003). Measuring tourist satisfaction with Kenya's safari. Tourism Management, 24(1), 73-81.
• Akgöz, A. & Turganbayev, N. (2019). “Bilinmeyen Ürünlerin Turizm Sektöründe Kullanılması: Eşek Sütü Örneği. 4. Uluslararası Gastronomi Turizmi Araştırmaları Kongresi Bildiri Kitabı, 2019, Nevşehir, 632-638.
• Akkaya, A., & Özcan, C. C. (2019). Türkiye’de gastronomi turizminin ekonomik etkilerinin indeks değerlendirmesi. Journal of Social And Humanities Sciences Research, 6(32), 251-267.
• Atsiz, N. (2020). Turist duyguları, turist memnuniyeti, destinasyon aşkı ve destinasyon sadakati arasındaki yapısal ilişkinin belirlenmesi: Bozcaada örneği, Yayımlanmamış Yükseklisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi. Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. Çanakkale.
• Baker, D. A., & Crompton, J. L. (2000). Quality, satisfaction and behavioral intentions. Annals Of Tourism Research, 27(3), 785-804.
• Bezirgan, M. (2019). Turistlerin duygusal yiyecek aidiyetleri ve gastronomi imajı algılarının türk mutfağının marka bilinirliği üzerine etkileri. Journal Of International Social Research, 12(66), 1023-1032.
• Bezirgan, M., & Koç, F. (2014). Yerel mutfakların destinasyona yönelik aidiyet oluşumuna etkisi: Cunda adası örneği. Journal Of International Social Research, 7(34).
• Bilgin, Y. (2017). Restoran işletmelerinde hizmet kalitesi, müşteri memnuniyeti ve müşteri sadakatinin ağızdan ağıza pazarlamaya etkisi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(4), 33-62.
• Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum (12. baskı), Pegem Akademi, Ankara.
• Carlson, J., & O'cass, A. (2010). Exploring the relationships between e‐service quality, satisfaction, attitudes and behaviours in content‐driven e‐service web sites. Journal Of Services Marketing.
• Carvache-Franco, M., Orden-Mejía, M., Carvache-Franco, W., Zambrano-Conforme, D., & Carvache-Franco, O. (2021). Attributes of the service that influence and predict satisfaction in typical gastronomy. International Journal of Gastronomy and Food Science, 24, 100356.
• Chang, R. C., & Mak, A. H. (2018). Understanding gastronomic image from tourists’ perspective: A repertory grid approach. Tourism Management, 68, 89-100.
• Chen, C.F. (2011). ‘Exploring relationship between destination brand equity, satisfaction and destination loyalty: A case study of mongolia’, Journal Of Tourism Management, 31, 495-504.
• Chen, C.-F., & Tsai, D. C. (2007). How destination ımage and evaluative factors affect behavioral ıntentions. Tourism Management, 28, 1115–1122.
• Chen, J. S., & Gursoy, D. (2001). An investigation of tourists’ destination loyalty and preferences. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 13(2), 79-85.
• Chi, C. G. Q., Chua, B. L., Othman, M., & Karim, S. A. (2013). Investigating the structural relationships between food image, food satisfaction, culinary quality, and behavioral intentions: The case of Malaysia. International Journal of Hospitality and Tourism Administration, 14(2), 99-120.
• Cömert, M. (2014). Turizm pazarlamasında yöresel mutfakların önemi ve Hatay mutfağı örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 2(1), 64-70.
• Cömert, M., & Sökmen, A. (2017). Türkiye’de gastronomi turizmi: Antalya’da konaklayan turistler üzerine bir araştırma. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 14(3), 6-26.
• Croes, R., Shani, A., & Walls, A. (2010). The value of destination loyalty: Myth or reality?. Journal of Hospitality Marketing and Management, 19(2), 115-136.
• Çağlı, I. B. (2012). Türkiye'de yerel kültürün turizm odaklı kalkınmadaki rolü: Gastronomi turizmi örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
• Çavuşoğlu, M., ve Çavuşoğlu, O. (2018). Gastronomi turizmi ve Gökçeada lezzet rotası. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(Ek1), 347-359.
• Çelikkol, Ş., & Bakır, A. (2022). Müşteri memnuniyetini etkileyen faktörler ve müşteri memnuniyetinin müşteri sadakati üzerindeki etkisi: bir vakıf üniversitesi yüksek lisans öğrencileri üzerinde uygulama. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 23 (1), 127-148.
• Çokal, Z. & Dalkılıç Yılmaz, F. (2019).Turist rehberlerinin yerel yemek kültürü bilgisinin tespit edilmesi: Nevşehir örneği. 4. Uluslararası Gastronomi Turizmi Araştırmaları Kongresi Bildiri Kitabı.Şule Aydın, Ömer Çoban, Yusuf Karakuş, Nurgül Çalışkan.Nevşehir. (383-391).
• Dağıstan, M. T., ve Mısırlı, İ. (2021). Destinasyon imajı ve ziyaretçi memnuniyetinin destinasyon aidiyeti üzerine etkisi. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(2), 537-567.
• Demir, B., & Türkmen, S. (2022). Turist rehberlerinin algılanan marka kişiliği, turist duyguları, turist memnuniyeti ve turist sadakati arasındaki yapısal ilişkilerin incelenmesi. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 6(3), 645-664.
• DOĞAKA. (2018). https://www.dogaka.gov.tr/assets/upload/dosyalar/hatay-il-turizm-strateji-ve-eylem-plani-2018-2023.pdf/. Son Erişim Tarihi: 15.09.2022.
• Dönmez, Ö. Ç., & Pehlivan, T. (2022). Coğrafi işaretli ürün deneyiminin memnuniyet ve davranışsal niyet üzerine etkisi: Adana lezzet festivali örneği. Gastroia: Journal Of Gastronomy And Research, 6(1), 123-138.
• Düger, Y. S., & Kahraman, H. (2017). Online alışverişte hizmet kalitesinin ve algılanan değerin müşteri memnuniyeti ile tekrar satın alma niyeti üzerindeki etkisi. Journal Of International Social Research, 10(54).
• Eren, R. & Çelik, M. (2017). Çevrimiçi gastronomi imajı: Türkiye restoranlarının tripadvisor yorumlarının içerik analizi. Turizm Akademik Dergisi, 4(2), 121-138.
• Eren, R. (2019). Turkey’s food image, travelers’ revisit intention and tourist expenditures: Turkey's food image. Anais Brasileiros de Estudos Turísticos, 9, 1-16. Esen, F. Ö., ve Bahar, O. (2019). Destinasyon imajı, turist memnuniyeti ve destinasyon sadakati ilişkisi açısından Afyonkarahisar’da termal turizm. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(4), 949-963.
• Fields, K. (2003), Demand for the gastronomy tourism product: motivational factors, A. Hjalager And G. Richards (Eds.), Tourism And Gastronomy( S. 36-50), Routledge, Taylor and Francis Group.
• Folgado-Fernández, J. A., Hernández-Mogollón, J. M., & Duarte, P. (2017). Destination image and loyalty development: the impact of tourists’ food experiences at gastronomic events. Scandinavian Journal of Hospitality and Tourism, 17(1), 92-110.
• Frochot, I. (2003). An analysis of regional positioning and its associated food images in french tourism regional brochures. Journal Of Travel and Tourism Marketing, 14(3-4), 77-96.
• Gitelson, R. J., & Crompton, J. L. (1984). Insights into the repeat vacation phenomenon. Annals of tourism Research, 11(2), 199-217.
• Gül, M. & Gül, K. (2022). Destinasyon rekabetçiliğini etkileyen faktörlerin belirlenmesi: Ayvalık destinasyonu örneği. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 6(Ek2), 94-103.
• Hatay İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. (2022, 29 Eylül). https://hatay.ktb.gov.tr/TR-60901/turizm-konaklama-ve-muze-istatistikleri.html/.
• Hendijani, R. B. (2016). Effect of food experience on tourist satisfaction: the case of Indonesia. International Journal of Culture, Tourism and Hospitality Research.10(3), 272-282.
• Hernández-Rojas, R. D., & Huete Alcocer, N. (2021). The role of traditional restaurants in tourist destination loyalty. Plos one, 16(6), e0253088.
• İlban, M. O., Bezirgan, M., ve Çolakoğlu, F. (2018). Destinasyon bağlılığı yaratmada gastronomi marka imajı ve gastronomi aşinalığının. Journal Of Tourism And Gastronomy Studies, 6(2),622-640.
• İlban, M. O., & Yıldız, N. (2020). Destinasyona yönelik müşteri sadakati oluşturmada yöresel mutfak memnuniyeti ve tüketici güveninin rolü: Sakarya/Adapazarı (Türkmen mutfağı) örneği. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(2), 240-260.
• Karagöz, Y. (2021). SPSS – AMOS – META uygulamalı nicel – nitel – karma bilimsel araştırma yöntemleri ve yayın etiği. (3. Baskı), Nobel Yayınevi, Ankara.
• Kesici, M., & Çakır, O. (2020). Gastronomik çekiciliklerinin destinasyon memnuniyeti üzerindeki etkisi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(1), 227-242.
• Keskin, E., Yetiş, Ş. A., & Sezen, N. (2022). Destinasyon yiyecek imajı, algılanan değer, hatırlanabilir deneyimler ve memnuniyet arasındaki ilişkiler: Hatay örneği. Turizm Akademik Dergisi, 9(2), 55-82.
• Kılıç, İ., & Pelit, E. (2004). Yerli turistlerin memnuniyet düzeyleri üzerine bir araştırma. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 15(2), 113-124.
• Kızılcalıoğlu, G., Aybar, D. H., & Şen, Ö. (2020). Yiyecek imajı, memnuniyet ve sadakat üzerine bir inceleme: Alaçatı ot festivali örneği. Gastroia. Journal Of Gastronomy And Travel Research, 4(1), 57-69.
• Kim, H., Woo, E., & Uysal, M. (2015). Tourism experience and quality of life among elderly tourists. Tourism Management, 46, 465-476.
• Küçükkömürler, S., Şırvan, N. B., & Sezgin, A. C. (2018). Dünyada ve Türkiye’de gastronomi turizmi. Uluslararası Turizm Ekonomi ve İşletme Bilimleri Dergisi, 2(2), 78-85.
• Lee, C.-K., Yoon, Y. S., and Lee, S.-K. (2007). Investigating the relationships among perceived value, satisfaction and recommendations: the case of the Korean DMZ. Tourism Management, 28(1), 204-214.
• Lee, Jin-Soo; Lee, Choong-Ki & Choi, Youngjoon (2010). Examining the role of emotional and functional values in festival evaluation. Journal of Travel Research, 50(6), 685-696.
• Lertputtarak, S. (2012). The relationship between destination image, food image, and revisiting Pattaya, Thailand. International Journal of Business and Management, 7(5), 111-121.
• Lin, Y. C., Pearson, T. E., & Cai, L. A. (2011). Food as a form of destination identity: A tourism destination brand perspective. Tourism and Hospitality Research, 11(1), 30-48.
• López Guzmán, T., Pérez Gálvez, J. C., & Muñoz-Fernández, G. A. (2018). Satisfaction, motivation, loyalty and segmentation of tourists in world heritage cities. Revista de Turismo y Patrimonio Cultural, 16(1), 73-86.
• Martin, H. S., Collado, J. & Del Bosque, I. R. (2013). An exploration of the effects of past experience and tourist involvement on destination loyalty formation. Current Issues in Tourism, 16(4), 327-342.
• Meydan, C. H., & Şeşen, H. (2015). Yapısal eşitlik modellemesi: AMOS uygulamaları (2 baskı), Detay Yayıncılık, Ankara.
• Mohamad, M., Ali, A. M., & Ab Ghani, N. I. (2011). A structural model of destination image, tourists’satisfaction and destination loyalty. International Journal of Business and Management Studies, 3(2), 167-177.
• Nasir, M. N. M., Rahim, M. A., & Hassan, S. (2021). Proposing a research model of destination loyalty: The case of gastronomic tourism in Malaysia. International Journal of Modern Trends in Business Research, 4(18), 8 – 13
• Nield, K., Kozak, M., & Legrys, G. (2000). The role of food service in tourist satisfaction. International Journal Of Hospitality Management, 19(4), 375-384.
• Onur, N. (2021). Gastronomi turizmi ve Hatay lezzet rotası. Turizm Ekonomi ve İşletme Araştırmaları Dergisi, 3 (2), 150-162.
• Özdemir, B., & Kınay, F. (2004). Yabancı ziyaretçilerin Türk mutfağına ilişkin görüşleri: Antalya'yı ziyaret eden alman ve Rus turistler üzerine bir araştırma. Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, (2), 5-28.
• Sandıkçı, M. (2008). Termal turizm işletmelerinde sağlık beklentileri ve müşteri memnuniyeti, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Sarıipek, S., Çevik, S., & Saçılık, M. Y. (2019). Destinasyon imajı algısının memnuniyet ve destinasyon sadakati üzerindeki etkisi: Erdek örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(68), 1232-1240.
• Sezen, N., & Keskin, E. (2021). Gastronomi festivalleri ve yiyecek imajının gastronomi destinasyonu oluşturmaya etkisi: Hatay örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Nevşehir.
• Sökmen, C., & Özkanlı, O. (2018). Gastronomi turizmi alanyazının gelişimi: Journal of tourism and gastronomy studies dergisinde yayımlanan makaleler üzerine bir inceleme. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(2), 99-127.
• Su, Lujun; Hsu, Maxwell K. & Swanson, Scott (2017). The Effect of Tourist Relationship Perception on Destination Loyalty at A World Heritage Site in China: The Mediating Role of Overall Destination Satisfaction and Trust. Journal of Hospitality & Tourism Research, 41(2), 180-210.
• Sünnetçioğlu, S., & Özkök, F. (2017). Güzel, özgün ve iyi yemeğin peşindeki yolculuk: Gastronomi. Journal of Awareness, 2(3S), 585-596.
• Şengül, S., & Türkay, O. (2018). Sakarya’yı ziyaret eden yerli turistlerin kişisel özellikleri ile yöresel mutfak memnuniyetleri arasındaki ilişkilerin belirlenmesi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(1), 573-588.
• Tayfun, A., Olcay, A., Çeti, B., & Yazgan Pektaş, Ş. (2019). Destinasyon yiyecek imajının tutum ve tekrar satın alma niyeti üzerindeki etkisi. Journal of Tourism And Gastronomy Studies, 7(3), 1983-1999.
• Toksöz, D., & Aras, S. (2016). Turistlerin seyahat motivasyonlarında yöresel mutfağın rolü. Journal of Tourism And Gastronomy Studies, 4(Special İssue 1), 174-189.
• Toudert, D., & Bringas-Rábago, N. L. (2019). Destination food image, satisfaction and outcomes in a border context: tourists vs excursionists. British Food Journal, 121(5), 1101-1115.
• Tu, M., Lee, K. W., & Park, S. H. (2017). The relationships among food image, tourist satisfactions and destination loyalty intention: A case of Hanoi local cuisine. Culinary science and hospitality research, 23(6), 70-77.
• Turpcu, E., Selçuk, G. N., & Akyurt, H. (2018). Uzungöl yöresini ziyaret eden yabancı ekoturistlerin memnuniyet algısının destinasyon sadakati üzerindeki etkisinin incelenmesi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 10(18), 299-331.
• Türk Dil Kurumu (TDK), https://sozluk.gov.tr/
• Yasami, M., Promsivapallop, P., & Kannaovakun, P. (2021). Food image and loyalty intentions: Chinese tourists’ destination food satisfaction. Journal of China Tourism Research, 17(4), 592-612.
• Yazıcıoğlu, İ., Işın, A., & Yalçın, E. (2019). Coğrafi işaretli ürünlerin gastronomi turizmi kapsamında değerlendirilmesi: Akdeniz bölgesi örneği. Gastroia: Journal of Gastronomy and Travel Research, 3(4), 861-871.
• Yıkmış, S., & Ünal, A. (2016). The importance of geographical indication in gastronomy tourism: Turkey. International Journal of Agricultural and Life Sciences, 2(4), 73-79.
• Yılmaz, G., Kılıçarslan, D., & Caber, M. (2020). How does a destination’s food image serve the common targets of the unesco creative cities Network? International Journal of Tourism Cities, 6(4), 785-812korelasyon.
• Yoo, M., & Bai, B. (2013). Customer loyalty marketing research: a comparative approach between hospitality and business journals. International Journal of Hospitality Management, 33, 166-177.
• Yu, L., & Goulden, M. (2006). A comparative analysis of international tourists’ satisfaction in Mongolia. Tourism Management, 27(6), 1331-1342.
• Yücel, E. K., & Sarı, E. B. (2017). Hizmet işlemlerinin iyileştirilmesinde müşteri memnuniyetsizlik geri dönüşlerinin kullanılması: bir oto-servis işletmesi. Kesit Akademi Dergisi, (8), 250-265.
• Zaman, S., & Kayserili, A. (2015). The role of geographical signs in gastronomy tourism: A case study of Erzurum cag kebab. International Journal of Academic Research in Environment and Geography, 2(1), 40-45.
• Zengin, B., Uyar, H., & Erkol, G. (2015). Gastronomi turizmi üzerine kavramsal bir inceleme. 15.Ulusal Turizm Kongresi, Ankara, Volume: 1.