Yenilebilir Otlar ve Yemeklerde Kullanım Şekilleri: Kastamonu Örneği

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 8 - 12, 28.06.2020

Aykut Şimşek , Elif Nur İrem Durmuş , Seçil Dilekci Çakmak

Öz

Gastronomi turizmi kapsamında yenilebilir otlar ve bu otlardan yapılan yemekler aynı zamanda bir yörenin mutfak kültürünü yansıttığı için oldukça önem taşımaktadır. Dolayısıyla bu araştırmada, Kastamonu ilinde kendiliğinden yetişen yabani otların tespit edilmesi ve bu otların yemeklerde nasıl kullanıldığının ortaya çıkarılması amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda araştırma yöntemi olarak nitel araştırma yöntemlerinden görüşme tekniğinden faydalanılmıştır. Araştırma evrenini Kastamonu ilinde yenilebilir yabani otları tüketenler ve pazarlarda satışı yapanlar oluşturmuştur. Örneklemini ise bu kapsamda mülakat yapmayı kabul eden 16 gönüllü oluşturmaktadır. Bu kişiler belirlenirken de özellikle yenilebilir ot toplayan, bunları tüketen ve yaş aralıklarının 40 üzerinde olması dikkate alınmıştır. Görüşmeler 28.11.2019-28.12.2019 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Yapılan görüşmeler sonucunda Kastamonu’da yetişen ve yemeklerde kullanılan toplamda 45 yenilebilir ot tespit edilmiştir. Ancak bu otlardan sadece 15 tanesinin pazarlarda satışa sunulduğu belirlenmiştir. Otların bir kısmının başlı başına bir yemek olarak kullanıldığı, salata olarak tüketildiği ve sağlığa faydası bakımından çayının yapılarak tüketildiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Gastronomi turizmi, yenilebilir ot, yemek

Kaynakça

• Akoğlan-Kozak, M., Çiçek, D., & Zencir, E. (2018). Eskişehir çevresinde gıda olarak tüketilen yabani otların turistik tesislerde kullanımı. 9. Lisansüstü Turizm Öğrencileri Araştırma Kongresi, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, 83-91.
• Aydeniz, F. (2018). Kaz Dağları’ndaki yenilebilir bitkiler ve reçeteleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Aydoğdu, A., Pamukçu, H. & Yaşarsoy, E. (2015), Konaklama işletmelerinin engelli bireylere uygunluğu: Kastamonu örneği. III. Rekreasyon Araştırmaları Kongresi, Eskişehir, ss.5-7.
• Aygün, C. (2019). Çorum ilinde yetişen bazı yenilebilir yabani otların tespiti, sağlık açısından faydaları ve yemeklerde kullanım şekilleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Badayman, M., Dinçel, E. & Ünver-Alçay, A. (2018). Çiriş otu ve Türk mutfağında kullanımı. Aydın Gastronomy, 2(1), 51-55.
• Bulut, G. (2005). Narman (Erzurum) ve köylerinde halk ilacı olarak kullanılan bitkiler. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Ceylan, F., & Yücel, E. (2015). Düzce ve çevresinde gıda olarak tüketilen yabani bitkilerin tüketim biçimleri ve besin öğesi değerleri. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 15(3), 1-17.
• Ceylan, F. (2019). Yenilebilir otların yiyecek hazırlamada kullanımı: Tirşik otu. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacı Bayram Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ceylan, F., & Akar Şahingöz, S. (2019). Yenilebilir otlar tüketim alışkanlığı: Düziçi örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7(3), 2204-2225.
• Çetinkaya, N., & Yıldız, S. (2018). Erzurum’un yenilebilir otları ve yemeklerde kullanım şekillerine yönelik bir araştırma. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(1), 482-503.
• Demir, E. (2017). Salıpazarı ilçesinde sebze olarak tüketilen yabani bitkilerin toplanması ve tanımlanması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Eren, S. (2007). Türk mutfağı ve Haccp sistemi; mutfak profesyonellerinin Haccp bilgilerinin ölçülmesi. I. Ulusal Gastronomi Sempozyumu. Antalya.
• Erik, S., & Tarıkahya, B. (2004). Türkiye florası üzerine. Kebikeç, 17(1), 139-163.
• Faydaoğlu, E. & Sürücüoğlu, M. (2011), Geçmişten günümüze tıbbi ve aromatik bitkilerin kullanılması ve ekonomik önemi, Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 11(1), 52-67.
• Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (2012). Türkiye bitkileri listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul.
• Kallas, J. (1996). Edible Wild plants from neighborhood to wilderness: A catalyst for experiential education. In 1996 Association for Experiential Education 24th Annual International Conference Proceedings, Spokane, WA, September 26-29, 1996 ss. 140-144.
• Karaca O. B., Yıldırım O. & Çakıcı A.C. (2015). Gastronomi turizminde otlar, ot yemekleri ve sağlıkla ilişkisi üzerine bir değerlendirme. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 3(3), 27-42.
• Kastamonu Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü (2020). İklim ve bitki örtüsü https://kastamonu.ktb.gov.tr/TR-169990/iklim-ve-bitki-ortusu.html, Erişim Tarihi: 16.04.2020.
• Kaya, İ., İncekara, N., & Nemli, Y. (2002). Ege Bölgesi’nde sebze olarak tüketilen yabani kuşkonmaz, sirken, yabani hindiba, rezene, gelincik, çoban değneği ve ebegümecinin bazı kimyasal analizleri, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 14(1), 1-6.
• Koç Apuhan, A., & Beyazkaya, T. (2019). Bingöl’ün yenilebilir yabani bitkilerinin gastronomi turizmine etkisi üzerine bir araştırma. Tourism and Recreation, 1(1), 31-37.
• Liu, L., Howe, P., Zhou, Y. F., Xu, Z. Q., Hocart, C., & Zhang, R. (2000). Fatty acids and carotene in Australian purslane (Portulaca oleracaea) varieties. Journal of Chromatography, 893, 207-213.
• Polat, R. & Satıl, F. (2012). An ethnobotanical survey of medicinal plants in Edremit Gulf (Balıkesir – Turkey). Journal of Ethnopharmacology, 139(2), 626-641.
• Shin,T., Fujikawa, K., Moe, A-Z. & Uchiyama, H. (2018). Traditional knowledge of wild edible plantswith special emphasis on medicinal uses in southern Shan State, Myanmar, Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine, 14(48), 1-13.
• Sofowora, A. (1982). Medicinal plants and traditional medicine in Africa . USA.: Willy and Sons, NY.
• Şen, G., & Erkan-Buğday, S. (2015). Kastamonu ilinde çeşitli statülerde koruma ve kullanma amaçlı belirlenmiş alanlar. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 15(2), 214-230.
• Tugay, O., Bağcı, I., Ulukuş, D., Özer, E., & Canbulat, M. A. (2012). Wild plants using as food of Kurucuova Town (Beyşehir, Konya/Turkey). Biological Diversity and Conservation, 5(3), 140-145.
• Türk Dil Kurumu (2020). https://sozluk.gov.tr/ Erişim Tarihi: 09.03.2020.
• Yücel, E., & Tülükoğlu, A. (2000). Gediz (Kütahya) çevresinde halk ilacı olarak kullanılan bitkiler. Ekoloji Çevre Dergisi, 9(36), 12-14.